Belçika Türk-İslam Kültür Dernekleri Birliği (BİTİB)

Kısa adı ATİB olan, Avrupa Türk-İslam Birliği (Avrupa Türk-İslam Kültür Dernekleri Birliği) Avrupa ülkelerinde yaşayan Müslüman-Türk insanının her türlü meselelerine sahip çıkmak ve çözüm aramak, kültürel değerlerini muhafaza etmek, geliştirerek gelecek nesillere taşımak gayesiyle hareket eden derneklerin biraraya gelmesiyle 17 Ekim 1987 tarihinde kurulan bir üst kuruluştur.

Belçika Türk -İslam Birliği (BİTİB), 1985 yılında Türk-İslam Federasyonu adıyla kurulan, ATİB’le aralarında gönül bağlı olan, aynı gayeleri gerçekleştirmek için Belçika’da çalışmalarını sürdüren bir federasyondur. BİTİB ‘in Belçika- Antwerpen’deki merkez teşkilatı başta olmak üzere Leopolsburg, Maasmechelen, Beringen ve Eisden’de teşkilatları bulunmaktadır. BİTİB Belçika’da sempatizanlarla birlikte yaklaşık 5000 kişilik bir hedef kitleye hitap etmektedir.

Amaçları:

● ATİB, fikir ve inançlarını ön plana alarak yaptığı çalışmalarında milli ve İslami varlığın korunması ve yüceltilmesi, ana gayelerinden birisidir.

● Müslüman-Türk insanının Batı Avrupa ülkelerinde kalıcı olduğuna inandığından Müslüman -Türk kimliğinin muhafaza edilmesi, inanç ve kültürel değerlerin gelecek nesillere aktarılabilmesi için bu ülkelerde kalıcı sosyal ve ekonomik yapılanmaya gidilmesini gerekli görmektedir.

● Avrupa ülkelerinde yaşayan Müslüman-Türk insanının sahip olduğu değerleri Avrupa toplumuna tanıtmak, yabancılar politikalarının oluşturulmasında önyargı ile eksik ve yanlış bilgilerin sebep olabileceği yanlışlıkların önüne geçmek ve farklı kültürler arasında anlayış, hoşgörü ve karşılıklı sevgiyi hakim kılmak ve yaşadıkları ülkelerde “eşit haklara sahip olmak” için gayret sarfeder.

● Gayelerden birisi de Müslüman-Türk insanının anavatanları Türkiye, diğer Türk devletleri ve İslam ülkeleri ile bağlarını güçlendirmek, kültür bağlarını geliştirmektir.36

Belçika Türk -İslam Birliği (BİTİB)’ in Faaliyetleri:

a) Yaygın İslam Din eğitimi alanındaki faaliyetleri:

Belçika Türk -İslam Birliği (BİTİB) Teşkilatlarının hepsinde vakit namazları cemaatle kılınmaktadır. Binası müsait olan Eisden teşkilatında ise uzun yıllardır cuma namazları kılınmaktadır. Bunun dışında yetişkinlere, gençlere, kadınlara ve çocuklara yönelik yürütülen eğitim faaliyetleri şunlardır:

● Kadın ve yetişkinlere yönelik ev sohbetleri,

● Cuma sohbetleri,

● Konferans ve Seminerler,

● Hafta sonu din dersleri.

ATİB adına,”2000’li yıllara doğru Batı Avrupa Türklerinin ana meseleleri” adı altında yapılan çalışmada, Avrupa’daki Türk çocuklarına cami ve derneklerin dışında İslam’ın öğretilebileceği başka bir kurumun mevcut olmadığı belirtilmiştir. Bu kurumlarda verilen din derslerinin arzu edilen seviyede olması için, yeterli sayıda

36

Türk Basınında ATİB-3, Avrupa Türk-İslam Birliği Yayınları, Köln 2002, (Takdim Bölümünden Alınmıştır..)

ve pedagojik formasyona sahip din görevlilerinin bulunması gerektiği ifade edilmiştir. Diyanet İşleri Başkanlığı’nca Avrupa’ya gönderilen din görevlilerine sadece DİTİB çatısı altında vazife verilmesinin yanında diğer derneklerde de görevlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.37

İslam derslerini ve diğer kültürel faaliyetleri daha iyi yapmak amacıyla Belçika Türk -İslam Birliği (BİTİB) 2017 yılında Antwerpen’de yeni bir hizmet binası almış olup, bu binada 9-13 yaş grubundaki kız ve erkek öğrencilere hafta sonu din dersleri sınıf sisteminde verilmeye başlanmıştır. 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Antwerpen ve Eisden’de yaklaşık 150 öğrenciye 12 din eğitimcisi tarafından din dersleri verilmektedir.

b) Kültürel ve Sportif Faaliyetler:

● İftar yemekleri ve ramazan programları,

● Çanakkale Şehitlerini ve Mehmet Akif Ersoy’u anma programları, ● Türk-İslam tarihi ile ilgili konferanslar,

● Kitap sergileri,

● Yurtiçi ve yurtdışı kültürel geziler, ● Sinema,

● Şölenler ve sıra geceleri, ● Çeşitli folklor gösterileri, ● Futbol turnuvaları, ● Okçuluk.

c) İnsani Yardım Faaliyetleri: Belçika Türk -İslam Birliği (BİTİB) yukarıda belirtilen çalışmalara ek olarak toplamış olduğu zekat, fitre ve kurbanlar ile dünya üzerindeki mazlum ve mağdurlara yardım eden bir kuruluştur. Bu faaliyetler çerçevesinde Filistin’e okul, Bayırbucak Türkmenlerine maddi ve iaşe yardımın yanında Bangladeş ve Myanmar’da da 200 baraka ev yaptırılmıştır.

37

2000’li Yıllara Doğru Batı Avrupa Türklerinin Ana Meseleleri, Avrupa Türk-İslam Birliği Yayınları, İstanbul 2000, s.12 (Teşkilat Yayını Olduğu İçin Yazar İsmi Verilmemiştir.)

d) Cenaze nakil, yardımlaşma dayanışma fonu:

Belçika’da yaşayan vatandaşların kendilerinin veya aile fertlerinin Belçika’da ve Belçika dışında vefatları halinde, İslam usül ve adetlerine göre yıkanmasına, techiz ve tekfinine yardımcı olmak, cenazelerin Türkiye’de kendi il ilçe ve köylerine kadar naklini sağlamak amacıyla kurulmuştur ve 700 üyesi bulunan yardımlaşma fonudur.

1.6.4. (Süleymancılar) Belçika İslam Kültür Merkezleri Birliği (B.I.K.M.B. of Unie der Islamitische Culturele Centra in België)

Bu dini cemaat Nakşibendi şeyhi Süleyman Hilmi Tunahan’a (Ö.1960) bağlı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan sonra dini okulların kapatılması sonucu Kur’an derslerini öğretmek amacıyla ortaya çıkan bir cemaattir.

Bu cemaat Avrupa’da ilk defa 1973 yılında Köln’de Islamische Kulturzentrum (İslam Kültür Merkezi) adıyla faaliyetlerine başlamıştır. Belçika’da ise 1987 yılından itibaren Belçika İslam Kültür Merkezleri Birliği (B.I.K.M.B. of Unie der Islamitische Culturele Centra in België), olarak açmış oldukları çeşitli kurslarla faaliyet göstermektedir.38

Tez çalışmasını yaptığım Antwerpen il sınırları içerisinde iki tane yurt ve dernek binaları bulunmaktadır. Cemaat içi ev sohbetleri ve yatılı Kur’an kursları ve bazı kültürel faaliyetler yürüten bu cemaatin yetkilileriyle gerek anket çalışması yaptığımız dönemde gerekse cemaatin faaliyetlerini tanıtmak amacıyla iki defa iletişime geçilmiş, maalesef ne yaptıkları eğitim faaliyetleri ne de derneklerinin çalışmaları hakkında bilgi vermek istememişlerdir. Belçika’da ikamet ettiğim için Belçika İslam Kültür Merkezleri Birliği’nin yaptığı eğitim çalışmaları ve diğer faaliyetleri hakkında gözlemlerimiz, malumatımız olmasına rağmen yapmış olduğumuz bu çalışmada objektif olmak adına bu yorumlara yer verilmemiştir.

38

Kanmaz, Meryem, El Battiui, Mohamed, Moskeeën, imams en islamleerkrachten in België, Brussel 2004, s.21

İKİNCİ BÖLÜM

ANTWERPEN BÖLGESİNDEKİ TÜRK CAMİ VE DERNEKLERİNDE YAPILAN YAYGIN İSLAM DİN EĞİTİMİ FAALİYETLERİ

2.1. DİN VE EĞİTİM FAALİYETLERİ

Antwerpen il sınırları dahilinde araştırma yaptığımız Türklere ait camiler, cami üyeleri tarafından seçilen cami derneği tarafından yönetilmekte ve tüm faaliyetler bu dernek yönetimleri tarafından organize edilmektedir. Bunun yanında her cami bünyesinde cami derneğinin desteği ile faaliyet gösteren kadın ve gençlik dernekleri de mevcuttur. Dini eğitim faaliyetlerin büyük bir kısmı cami derneği tarafından organize edildiği halde sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlerde kadın ve gençlik dernekleri daha aktif rol almaktadırlar. Dernekler, derneklerle ve bağlı bulundukları çatı kuruluş ile ortak çalışmalar yapmaktadırlar. Tüm bu faaliyetlerin organize edilmesinde yönetim ve din görevlisinin uyumu eğitim ve diğer faaliyetlerin düzenli bir şekilde yapılması ve belirlenen amaçlara ulaşılması açısından önemlidir. Bu konularla ilgili tafsilatlı bilgiler, yapılan görüşmelerin analiz ve sonuçlarında teferruatlı bir şekilde aktarılacaktır.

Camilerde yapılan yaygın din eğitim faaliyetleri şunlardır:

a) Hutbe ve vaazlar,

b) Cami ve ev sohbetleri,

c) Konferanslar, seminerler vs.,

d) Ramazan programları, önemli gün ve gecelerin kutlanması.

e) Ana sınıfları,

f) İslami ilimler kursları,