Bedzed/ İngiltere, Londra 109

2000 yılında başlayan bu proje İngiltere’de yaklaşık 2500 m2’lik eski ve kullanılmayan sanayi alanın içerisinde karma kullanımlı sıfır karbon konut projesidir

standartlarını göz önünde tutarak tek katlı daireler, dubleks daireler, kasaba evler ve ofis blokları olmak üzere toplamda 82 farklı tip geliştirmiştir (Url- 29).

Resim 4.9 Bedzed konutları (Url- 30)

Proje kapsamında konutlar, sürdürülebilirlik ilkleri esas alınarak sıfır enerjili, enerji ve su verimliliğini sağlayan, çevre dostu, doğal malzeme kullanımı, atık geri dönüşümünü sağlayan, ulaşım problemini düzenleyen ve yüksek kalitede tasarlanmıştır (Url- 30). Kullanılan tüm odun, Orman Yönetim Konseyi veya benzer uluslararası kabul görmüş çevre kuruluşları tarafından onaylanmıştır (Url- 29). Uygulanmış tasarım ilkelerinden bahsedilecek olursa;

Sıfır enerji sistemi ve enerji tasarrufu için, Bedzed projesinde yenilenebilir enerji kaynakları kullanmak için mevcut alanı değerlendirmişlerdir. Bu mevcut alanda 772 m2’lik güneş panelleri kullanılmıştır. BedZED, kendi yerinde su arıtma tesisi ve talaşla beslenen birleşik ısı ve enerji santralini hak edecek kadar büyüktür. Bu sebeple, bölgesel ısıtma ve elektrik üretimi için de ağaç atık yakıtları ile geliştirilen kojenerasyon (CHP- combined heat and power) tesisi kurulmuştur. Biyokütle CHP, karma kullanımlı sıfır ısıtma spesifikasyon geliştirmelerinde çok iyi çalışır, çünkü termal talep yalnızca sıcak su içindir ve en yüksek talepleri karşılayabilen büyük boy sıcak su depolama tankları ile gün boyunca damlama yeniden şarjına izin veren büyük boy sıcak su depolama tankları ile tüm yıl boyunca tutarlı kalmaktadır. Bu, santralin ortalama elektrik talebini aşağı yukarı karşılamasına, sahada fazla güç üretildiğinde şebekeye ihracat yapmasına ve en yüksek talebi karşılamak için ithalat yapmasına olanak tanımaktadır (Url- 30).

Aynı zamanda projede enerji tasarrufu sağlanması amaçlı, üç kat cam sistemi ve yüksek ısı yalıtım uygulanmıştır. Pasif güneş tekniklerini kullanan bu evler, resim

bakan teraslarla düzenlenmiştir. Her teras, minimum güneş enerjisi kazanımının aşırı ısınma eğilimini ve enerjiye aç klima ihtiyacını azalttığı kuzeye bakan ofislerle desteklenmektedir (Url- 29).

Resim 4.10 Rüzgar ile ısı geri kazanımlı havalandırma yapan rüzgar bacaları ve güneş pilleri (Url- 30)

Merkezi bir ısı ve enerji santrali (CHP), resim 4.11 ve şekil 4.26’da görüldüğü gibi, süper yalıtımlı borulardan oluşan bir bölgesel ısıtma sistemi aracılığıyla sahanın etrafına dağıtılan sıcak su sağlamaktadır. Sakinlerin veya işçilerin ısıtmaya ihtiyaç duyması halinde, her evde veya ofiste, radyatör görevi gören bir kullanım sıcak su deposu bulunmaktadır (Url- 29).

Şekil 4.26 Süper yalıtımlı yüksek performanslı kabuk ve pasif tasarımın temel prensipleri (Berber, 2012)

Su tasarrufu için, şekil 4.27’de görüldüğü üzere mevcut alan içerisine düşen yağmur suları toplanarak yeniden kullanımı sağlanmaktadır. Suların yeniden kullanımı için gerekli tüm tesisat sistemi ve ekipmanlar incelikle düşünülerek, uygunluğuna karar verilmiştir. Ayrıca, geri dönüşüm atık suları için yaşam makinesi (living machine) sistemi kurulmuştur (Url- 32).

Şekil 4.27 Rüzgar, güneş ve biyoyakıtlı rejenerasyon sistemi, su geri kazanımı (Berber, 2012)

Malzeme seçimi ve yaşamsal konfor için, mevcut alanın 56 km kadar yakınındaki inşaat firmalarından malzemelerin temini sağlanarak, malzemelerin ulaşımı esnasındaki ulaşım ve yakıt masrafı azaltılmış ve buna bağlı olarak karbon salınımına destek olunmuştur. Hem de farkındalık açısından projedeki tüm malzemeler yüksek kalite standartlarında olacak şekilde tasarlanmıştır (Url- 29).

Atık geri dönüşümü için, yapı içleri de dahil olmak üzere proje kapsamındaki tüm çöp toplama alanları, geri dönüşüme katkıda bulunmak için ayrıştırmaya hazır ve farklı şekilde bölmeler halinde düzenlenmiştir (Url- 32).

Ulaşım için, resim 4.12’de görüldüğü gibi mevcut projede enerji tasarrufu kapsamında tüm çalışmalar, otomobil kullanımına alternatifleri teşvik etmek için tasarlanmıştır. Toplu taşıma ve bisiklet gibi taşıtlara eğilimi arttırmak için araba park alanlarına az yer ayırmışlardır. Sakinler için bir araba havuzu oluşturuldu ve tüm bu girişimler, ulaşım sorunlarına stratejik ve entegre bir yaklaşım sağlanmasına yardımcı oldu. Bahçe ve yeşil alanları arttırarak yürüme yolları çevrelemişlerdir. Ayrıca, elektrikli arabalar için şarj noktaları ve park alanları tasarlamışlardır (Url- 29).

Resim 4.12 Güneş odalarının olduğu cepheden görünüşü (Url-30)

Bedzed Konut Projesinde yaşayan konut sahipleri genel anlamda yaşam alanlarından memnun olsa da bu projede bazı aksaklıklar ve eksiklikler mevcuttur. Bunlardan bahsetmek gerekirse,

 Kojenerasyon (CHP) tesisinde biyokütle talaş kaynaklı kazan (biyokütle gazlaştırıcı) sisteminin yeteri kadar çalıştırılamaması gibi ve teknik arızalar sebebiyle başvurma noktasında yetersiz kalmıştır.

 Geri dönüşüm atık suları için kurulan “yaşam makinesi” hem suyu yeteri kadar temiz arıtamadığı hem de kurulan sistemin maliyetinin yüksek olduğu için sistemi durdurmaya karar vermişlerdir.

 “Pasif ısıtma için tasarlanan Sunspaces (Güneş alanları) resim 4.13’de ki gibi gerekli ihtiyaca cevap verememiştir (Url- 31).

Resim 4.13 Çatı bahçeleri, rüzgar bacaları, sedum çatı örtüleri (Berber, 2012)

Yukarıda sıralanan tüm başarısızlıklara rağmen bu projenin diğer standart yapılara göre birçok fayda sağladığı tespit edilmiştir. Bunlar;

 Genel su tüketiminde %50- 67 aralığında düşüş göstermiştir. Sıcak su tüketimi ise %57 oranında azalma tespit edilmiştir.

 Yüzey ısıtma ihtiyacı %88 oranında azalma göstermiştir.

 Site sakinlerinin kişi başı elektrik kullanımı 3kwh/gün olarak düzenlenmişken, bu değer Birleşik Krallık’ın ortalamasından %25 oranında daha az olduğu görülmüştür.

 Site sahiplerinin araç başına yaptıkları mil değeri %65 oranında azalmıştır (Url- 31).