Beden Eğitimi Dersinin Amaçları

Beden eğitimi dersi öğrencilerde, psiko-motor becerileri geliştirerek beden sağlığını veya bedeni yeterliliği sağlayan, sadece kasların geliştirildiği, dolaşım, solunum veya diğer bedeni fonksiyonların tam olarak yerine getirildiği dar kapsamlı bir ders değildir. Beden eğitimi, Türk Milli Eğitiminin genel amaçlarının ikinci bendinde açıklanan özelliklere uygun kişiyi yetiştirmeyi amaç edinen ve bunu da en etkili bir şekilde sağlayabilecek derslerden birisidir .Türk Milli Eğitimini düzenleyen 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun 2. maddesinde belirtilen genel amaçlarının 2. bendi aynen şöyledir: Türk milletinin bütün fertlerini.

“Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı bir şeklide gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma

karşı sorumluluk duyan, yapıcı, yaratıcı verimli kişiler olarak yetiştirmektir” (M.E. T.K., 1973:11 ).

Beden eğitimi dersinin amacı, bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor davranışları ile kişiyi bir bütün olarak dengeli bir şekilde yetiştirmektir. Eğitim programlarımızda da bu bütünlüğün korunmasına çalışılmıştır. Bugün orta öğretim programlarında yer alan beden eğitiminin ana hedefi, gencin bedeni ve biyolojik gelişimini en yüksek kapasitesi içinde gerçekleştirmek, psiko-motor, bilişsel ve duyuşsal gelişmesine yardımcı olarak, onu toplumun uyumlu, etkili ve aktif bir bireyi haline getirmektir. 1970 orta öğretim programında bu genel ifadeye uygun olarak amaçlar şöyle düzenlenmiştir:

Bu dersle öğrenciler

a) Sağlıklı ve mutlu olarak yaşayabilmek, verimli olabilmek için bedenen sahip olması gereken aşağıdaki özellikleri kazanırlar:

• Günlük işlerini ve yaşayışını en verimli şekilde yürütebilmek için yeterli kuvvet, çeviklik, elastikiyet, çabukluk ve dayanıklılık,

• İyi ve normal ölçüler içerisinde gelişmiş kemik, kas yapısı ve iyi duruş alışkanlıkları,

• Hastalıklara karşı dayanıklılık,

b) Beden Eğitimi ile ilgili faaliyetlerin temel becerilerini elde ederler. Bu bakımdan öğrencinin:Günlük hayatının gerektirdiği yürüme, koşma, atlama, tırmanma ve kayma gibi becerileri,

• Sportif faaliyetlerle ilgili atma, tutma, fırlatma ve vurma gibi bu faaliyetlere hazırlayıcı özel becerileri,

• Liderlik, hoşgörü, yiğitlik, arkadaşlık, doğruyu, iyiyi, güzeli takdir etme, kendini kontrol etme, işbirliği yapma, başkalarına, kurallara saygı, itaat gibi becerileri,

• Bir aleti emniyetle kullanma, kazalara karşı uyanık olma, sağlığını koruma ve ilk yardımın ön bilgilerine sahip olma gibi becerileri,

• Oyun, rontlar, folklör, halk dansları, mahalli ve milli oyunlar ve başka ritmik faaliyetlerle ilgili beceri ve yetenekleri, en iyi şekilde gelişmiştir.

c) Boş zamanlarını değerlendirme, dinlenme ve ruh sağlığı ile ilgili aşağıdaki beceri ve alışkanlıkları kazanırlar:

• Boş zamanlarını kendisine ve topluma yararlı olacak şekilde oyun, sportif faaliyetler, gezi, eğlence ve başka yollarla değerlendirir,

• Sportif faaliyetlere milli ve mahalli oyunlara, halk danslarına, ront ve ritmik faaliyetlere isteyerek katılır ve bunları çevresine yaymaya çalışır,

• Bedeni faaliyetleri ve yarışmaları seyretmekten zevk alır. Bunlardan iyi ve doğru olarak yapılanları sever, her türlü hile ve haksızlıkların karşısındadır, • Olumlu ve sağlıklı yaşama alışkanlığı kazanır. Ölçülü şekilde çalışır, dinlenir,

açık ve temiz havadan, güneşten yararlanmasını bilir. Yeni bir güne veya faaliyete istekli, canlı ve kuvvetli olarak başlar

• Kendi yeteneklerini göz önünde bulundurarak beden eğitimi çalışmalarının bir veya birkaç dalına ilgi duyar ve bu alanlarda çalışır

1970 programının bir revizyonu olarak 1988’de basılan lise programında yukarıda genel amaçlar hemen hemen aynen alınarak davranışsal tanımları yapılmış ve her sınıfla ilgili özel amaçlar içine dağıtılmıştır. 1934’de, Amerikan Beden Eğitimi Derneği Beden Eğitiminin hedeflerini bedeni yeterlik, ruh sağlığı yeterliliği, sosyal yeterlik, moral, karakter değerlendirme ve kontrol olarak sıralanmıştır. 1950’de aynı dermek, kişinin beden yeterliliğini (efficiency) en yüksek seviyede devam ettirmek için gerekli becerileri geliştirmek, kişinin toplum ve çevresi ile etkili bir ilişki kurması için gerekli becerileri geliştirmek, dinlenme ve eğlenmeden zevk almasını sağlamak olarak ifade etmiştir (M.E.B,.1970:273 ).

Beden Eğitimi Derneği 1965’de bu amaçları aşağıdaki şekilde açmıştır:

• Beden eğitimi programında kendileri için programlanmış bütün faaliyetlere istekle katılarak etkili ve becerili olarak hareket etmelerine yardım etmek,

• Onların hayatlarını daha anlamlı, gayeli, verimli hale getirmek için hareketin temel bir ihtiyaç olduğunu kavratmak,

• Hareketle ilgili zaman, yer, güç, enerji faktörlerine bağlı belli bilimsel prensiplere değer verme ve anlamlarını geliştirmek,)

• Spor ve oyun medyaları ile kişisel ilişkilerini geliştirmek,

Baim ( 1980 )’e göre beden eğitimi dersinin amaçları: • Ahlaki ( moral ) değerleri kazandırma,

• Eğlendirme,

• Sosyal yeterliliği geliştirme,

• Başarı duygusunu, kendine güvenini geliştirme,

• Gelecek yıllarında spora ilgi, istek, katılma duygusunu geliştirme,

• Hareket yolu ile bağımsızlık kazandırma,

• Toplumun diğer değerlerini kazandırma olarak sıralanmaktadır. Çeşitli kaynaklarda yer alan beden eğitiminin amaçlarını:

• İnsan hareketini anlama ve kavramayı geliştirme,

• Hayat boyunca devam edecek sağlıklı vücut mekaniği yeterliliği kazandırma, bunun önemini kavratma,

• İlerdeki hayatında kullanacağı temel motor becerilerini, spor, dans ve ritim becerilerini kazandırma

• Başarılı bir katılım sağlayacak sosyal beceri ve tavırları geliştirme,

• Kas, kemik, kalp-damar ve solunum sistemlerini geliştirme olarak özetleyerek toparlamak mümkündür