Vakıflarda bütçeler hazırlandıktan son~ ortaya çıkacak olan rarklar.ıa saptanması yeterli değildir. Bu farktarla ilgili olarak bir çok aoruaun
cevaplanması gere~r. Bu ~a bütçe kontroluaua esasını oluşturan fark aaa-lizleri ile gerçekleştirilir.
Vakıflaraa hazırlanan bütçelerie ortaya çıkan farkları• analiz edilme-sinia temel amaçları şöyle sıralanabilir:
i - Bütçelerdeki farkların oluş nedenlerini saptamak,
ii - Bu farkların oliuğu yerleri ve sorumlulukları belirlemek,
iii - Bu farkların (+) veya (-) olarak gerçek nitelikleriai ortaya koymak, iv - Farktarla ilgili olarak alınacak önlemleri kararlaştırmaktır.
Vakıf amaçları doğrultusunda hazırlanan bütçeler, ne kadar özen göste-rilirse gösterilsin., geı-çekleşen değerlerle aynı sonuçları
göste.rmeyecek-leı- vo mutlaka bir bütçe fazlası veya açığı şeklinde bir fark; ortaya çı
ka.racaklardır.
Bütçeleı-ds bu farkla.rııı oluşma nedsnleri şöylo sı.ralanabilir:
i - Vakıflarda gerçekleştirilen verim derecesi ile ilgili etk~nler,
ii - Malzeme vb. değerlerin satın alma fiatlarındaki değişmeler,
iii - İşgücü vb. değerleı-de meydana gelen değişmeleı-,
iv - Vakıf faaliyetlerinin hacmında göı-ülen dalgalanmalaı-o
Bu faı-kların ayı-ıntılı nedenleı-i, muhasebe sistemlerinden sağlanacak
olan bilgiler yardımıyla saptanır. Farklaı-ın analiz edilmesi esnasında olağanüstü koşullarında göz önünda bulundurolması geı-ekmektedir.
UYGULAMA:
T.c.
Anadolu ÜniversitesiEğit~-Sağlık ve Bilimsel Araştı~a Çalışmaları Vakfı - ESK!SEijİR
'•·
•
* ~*
T.c.* *
* * ANADOLU ü~IVERSI T~SI
* *
* *
* EGITIM -SAGLIK Vt eiLIMS~L ARAŞTIRMA ÇALIŞMALA~l VAKfl-[SKIŞEHIR
* ~- 1Sö6 YILI BüTÇESI
*
*
*
** *
* *
* *
*
* *
*
*
*
**
*
* *
* *
* *
*
**
**
*
* *
*
** *
****************~***********************************************************************
- - - - --
---
---~ ... ---~-----
~ -- --NOTLAR •••• VARSAY1MLAR •••• KISITLAYIC1LAR •••• ölELLIKLEi{ •••• N
1. KlSlTLAYlCI CZELLIKTlKI GIDENLER 100001, TOPLAM GELIRLERIN 1/3 KlSMIDIR ••••••••• ITOlüK MD.371.
2. TOPLAM GELIRLERI~ KISITLA~ICI öZELLIKTEKI GIDeRLER HARICINDE KALAN
KlS-MlNIN % 80 'NIN AMAÇLARA YöNlliK OLARAK ltOOOI HARCANMASI GEREKMEKTEC!R ••••••••• (YöN.K.KI VE ITGZOK MD.37).
3. SARILI BA~I5 GEllRLERINDEh IBblUI AYRILMASI GEREKLI FON GIDERLERI 104001
ORAN( ~ 10 OLARAK VARSAYILMISTJR ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
4. 1 5 TEfTIS CtNlTLEME PAYI (05001 TAVAN ITIDARIYLE l.OOO.OOO._TL OLARAK
VARSAYILMIŞTIR •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• ~··••••••••••(R.G. 30.07.19821.
5. ISLEMLER EShASINDA GERCEKllSEBILECEK ENFLASYON ORANI % 45 VARSAYILMISTIR ••••••••••
6. YIL ITIBARI~LE VAKif HAC~ININ BOYOME ORANI % 50 VARSAYILMISTIR •••••••••••••••••••
7. FAIZ GELINLERI ICllOI 'NIN SABIT KALACAGI VARSAYILMISTIR •••••••••••••••• ~·••••••••
BüTÇE UZMANI MUHASEBE MIIRI VAK IF MüDüRü VAKlF BASKANI
IMZA IMZA IMZA IMZA
-~
L__~-- -- --- -~-~-~ ----~
- - - - -~GEL 1 i{ i3üTÇLLLı{ ı
PAGE 001
T A S L O - I I
AMAÇLARA YöNELıK FAALiYET GELiRLERi
ı 1000 ru
6310 GAYRiMENKUL KİRALARI 8320 TASIT KİRALARI 84.CO.SOSYAL _FAALıYET GELiRa ı ___ B410 PAI'.EL 1_ ı
ı ı ı
6550 AJA:-ıCA ı ı ı ı
a5tı0 öC~':i\C i EI/RAı\LA~. I ı 75C ı 230 ı 520 ı 226
B57C Di~ER BASoYAY.GELiR. 1 ıso ı 25 ı 125 ı 500
1 ı -- ı ı
B6GO 8A6İ~ YARDIM GELIRLERi ı ı5.ooo ı - 9o 500 ı 5o500 ı 57
ı ı ı ~ ~-- --- ı
ts
8610 ~~RT~I Bi~f5L~R ı z. 50Ö ı z.i:ıoo ı 500 ı ----~~
3t2C ŞARTSIZ BAGIŞLAK ı 12.50G ı 7.500 ı s.coo ı -- 1..6
---''\
....,.,-.,..--~=;:--~-~-::----o.~.~---=~~~~----; -.. _ ~ _.___
~~~?..: _C112 TAHViL FAıZLERi
Cll3 DieER FAIZ GELiRLERi Cl20 KOMISYON GELIRLERi C2CO SAIR GELIRLER
-IV
KISITLAYICI öZELLiKTEKi GiDERLER 11000 TU
0127 SiGORTA GiDERLERI
0123 DıCE~ GE~EL GıDERLER ı co 60 . . . . ·----· 40 ı 56
~~~;:_
j ILE: VAK IF BILGI A ANACOLU UNIVcRSITESI BILGI ISLEM MERKEZI-ESKISEHIR PAGE 002
·-
C324 ~~~c~ ~E~.KIY.~LI~I ı 2 :o ı 125 ı 125 100ı ı ı
0330 v'AK!F i5LoYöNELiK h~~.l 3.000 ı z .ız s ı 875 41
ı
0340 iŞTiRAK hiSSELc~i ı 75 c ı 225 ı 52 5 2 3 3
ı
0350 DiGER Y~TIRIM ~ARC. ı 75 o ı 250 ı 500 2 oa
ı ı ı
C400 ŞAR TL I El CI .j, GELiR. 'DEN ı 250 ı ı 250 100
AYRILMASI GEREK.FCN GiOı -
··-·---ı . --- ----~------ --- -ı
ı
0500 TEFTiŞ VE-OENET.GiOE~. ı ı.ooo ı 1~000 ı
ı ı ı
0600 OiöE~ KIS.öZELL.GiDERo ı 250 ı 110 ı 140 127
ı.-:.:.. ·,
TACıLO-ll
AMAÇLARA YöNELiK FAALiYET GiDERLERi
ııooo ru
-F IL E: ll AK I-F BILGI A ANACOLU UNIIIERSITESI BILGI ISLEM MERKEZI-ESKISEHIR PAGE 001 '\ F120 KOMiSYCN GiDERLERi F200 SAiR GiDERLER
---Vakıflarda hazırlaBacak ola~ bütçeleri• gBrevi, vakıf senetlerinde bolirtilsB amaçlara ulaşmak için yapılacak faaliyetlerin verimliliğini artırmaktır. O halde vakıf bütçeleri, belli bir dönem içiade yapılacak
olan faaliyetlerin ti.iııl cephelerini kapsayan yöBetim araçlarıthr.
Vakıf bütçeleri salt anlamda bir araç olarak ele alınırlarsa gerçek niteliklerini kaybederler. Ancak yBastim fonksiy~nları ile olan ilişki
sinin ve dayaAdığı tooel prensiplerinin anıaşılmasıyla bir araç olarak bütçelerin etkinleştirilmesi sağlanmış olur. Böylece bir yönetim aracı
olarak bUtçelerin değeri, yönetime sağladığı yararlar ve hizmetler açı
sınciaıı buluımtuş olur.
Vakıf bütçeleri bütçelere ilişki~ pre~sip ve tekniklerin esas alıAa
rak uzun veya kısa dö~emli bütçelerin planlanmasını, progr~lanmasını
ve kontroliinü sağlar.
Vakıflarda hazırlanacak olan bütçeler, vakıf yöneticileri tarafından
hiç bir zaoan bir basın aracı olarak kullanılmamalı, aksine üst düzey yB-neticilerinin desteklerine s~~ip olmalıdırlar.
Vakıflarda bütçeleri hazırlamakla gBrevlendirilmiş olanlar, bu göjev-lerini yerine getirirlerken bütçelerin, açıklık, samimilik, doğruluk,
kar-şılaştı.rmayı miimkil!l lalma, tutumluluk, iş ve işgücü verimini a..rtı.rma ve
doğerlendi.rmo vb. niteliklere sahip olmaları ğerektiğin• inanmaları ge-rekmektedir.
Ayrıca, vergi muafiyeti almaya hak kazanmış vakıfların yıllık biitçele-rinin incelemeye ve tastiklenmeye tabi tutulması ve bu vakıfların yıllık
bütçe tatbikatlannın dikkatle izlenmesi biitçelerin önemini dah;;ı. iyi be-lit'tmektedir.
-68-BUtçele~ia vakıfla~a uygulam.aaıaıa bi~çok ya~a~la~ olaaaıaa karaılık
bir bütçe aiatemiaia saptan-ası bazı asdenleriea iolayı güç elabili~. He~
şeyiea öace çeşitli pozi~onlardaki kişiler bUtçelere kar,.ı çıkabilirler.
·Buaun tutuculuk, güvensizlik, a~layışsızlık, korku vb. ~edenleri olabil~.
Bu nedenle bUtçe sist~mlerinin uygulanaası dikkat, çaba, istek ve risk gs-rektiren zor bir görsvd~.
Vakıflaria bütçeler ile ilgili çalışmalar, eğer mUmkUA olacaksa bilgi-sayar vasıtasıtla yapılmalıdır. Vakıfların bütçeleme sisteminde bilgisaya~
kullanaaları büyük hesapla~alar yapmak, bu hesaplamalar için gerekli zaman-dan tasarruf etmek, muhtelif seçeneklerin daha kelay yorualaamasını sağla-.
mak, hata oranını enaza indirmek ve vakıfların modern bir çalışma havasına kavuşturulması açısıadan yararlı olacaktır.
'·' ,,
YARARLANILAN KAYNAKLAR
Finansal Yönetim, İstnnbul Univer-sitesi, İşle-cme F~lciiltesi, T'uhnsebe ~nstit"isii YRo, No.41, İstanbul, 1982.
"I:;arar Almada Hicelikli Araç v~ Yöntemhı:-",
ESADER, C. IX, Sol,,Ocak-1973).
Devlet Bütçesi, Anadolu Ünivessitesi, A.Ö.Fako Ya. No.23, Eskişehir, 1983.
Belediye :Biitce1eri, E. İ. T. İ.A. Ya. Uoo 185/116,
3skişehir, 1977.
Vıü:ı.fl~r ve Finansal R8. orla.ma, Anadolu Üniver-sitesi, I.I.B.Fak. Ko11ocyum Tebliği), Eskişe
hir, 1982.
Sanavi İşletmehrinde YAtı,rı:ııt:·Politikası, (Ders notları), Eoİ.T.İoAo Kütahya Yönetim Bilimleri Yüksek Okulu, 1978.
Yönmt:w Mulıasebesi(Del:'s notları), E.:t.s:·.İ.A.
Ya. Eskişehir, 1977.
: Planl.ama-Eont.rol Sistenlerinin
yutları, Anadolu lJnivel:'sitesi, No. 14, Eskişehir', 1983o
11 Bilı?jisn.:ynrlı Th.ıhas"!b~ Uygulaması ", mUH.tı.SEBE
DERGISj_, Istanbul üniversitesi, Işletme J:t'aldilte-si,Muh::ısebe Znsti tii.sü Ya. Yıl. 4, S.l2, (i,Tayıs-1978 / II).
1
Eğ~tim-Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışma
la~ı Vakfı Yao No.23, Eskişehi~, 19850
Def,er-lendirmelo~inin Onemi vw Jfuruluşl~ra Sa~ladı~ı
Yararlar", MAL YE ENSTITUSU KONFERANSLARI, ( Se~i.22, sene,· 1972 ) , İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, Maliye Enstitüsü Ya. Ne.5l, İstanbul, 197 4.
ı " Yönetim Mtmasebesinin Bip Tekniği Olarak Karın Planlanması ve Olçülpı!_si ", ESADER, C.VI, S.2, ( HaziraA-1970).
25.
26, İŞERİ Ahmet.
27.
28, KEPEKCİ Ce1~1
29. ÖZALP İnan
______ ı Geç~ş Dönemi, Göpev-Yotki-So~1uluk YönetmeliSit
Ef,itim-Sağl~k v~ Bilimsel A~aşt~rma Çal~şmal1rı Vakfı, Eskiçehi~, 1980o
İşletmelerde Yönetim (fonksi,yonlar ve Opg~nizaeyon), B:ıyte~ AoŞ, Ya., Eski~;hir, 1984 •
.30, OGUZMA.H Kemal, AI\YOL
Şene.i.' r:Iedeni K.."anun, Bo~çlar Kanunu ve İlgili :Kanunlar, Tüzükler ve Yönetmelikler, Fak~lteler matbaası, İstanbul, 1967, : İşletme Denetlla;, İstanbul Üniversitesi İşletme
Jakül to si ?.:iuhasebe Enstitüsü Ya. No, 7, İstanbul,
Anadolu Univeı:-sitesi, Eğitio-Sağlık ve Bilinsel
A~aşt~,l:'l!la Çabşrnalaı:-:ı. Vakfı Ya. No, 12, Eslcişehi~,
1985.
-ix-37e VELİDEDEOGLU Ho Vel~et ı Türk Medeni ~nunu, Türk Dil Kurumu Ya. Aakara, 1975.
38• WELLSCH Gle~ A.
39o YALKIN 1. Koç
Kar
•
Planlaması veKoat
olU-Bil~sel YayıAlar Derneği Yao
ı Yönetim Aracı Olaı-a.k İşletme Biitçelepi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Ya., Ankara, 1985.
---=
Yeni VakıflaF Katale~,T.c.
Başbakanlık Vakıflar Ge•el Müdürlüğü Ya. Ankara, l984o 41. YÜZER Ao Fuat
lı Yaklaşım,
1981.
EKLER:
ı. Vakıfla~n kullanabilecekle~i
Standa..rt Bütçe örneği
2. T.C. Anadolu ünive~sitesi
Eğitim-Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Hesap Plaaı örneği
-II-,~-:.-:..~---,...._.,---·-~ .. - · ... -" _ _ , _ _ _ _ _ _ ~;·-.:;;;,:-;ı,:.ır~:ııv;o--.·~·-.v .... ,_.~ .. ·~ ... ""?'.'~ıoı
L==:~I .... YILI BÜTÇESİ
(EK: l )
NOTLAR•••••••••••••••••oo•••••••••••••••
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • o.
VARSAYIMLAR •••••••••••••••••••••••••••••
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
• • • • o • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • KISITLAYICILAR ••••••••••••••••••••••••••
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... .
ÖZELLİKLER ••••••••••••••••••••••••••••••
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.EOOO Amaçlara Yönelik Eaaliyet
Gelirleri (TABLO-II)
:cooo
Diğer Gelirler (TABLO-III)~-~-~---.. -·--~ ... _..__.,_....__ ... ,.~ ···-··-·. .. -~·-·--·,·---.... .;.. .... . ~ - - - .. ---~ .. -· ... , ... __ ... ._ ... --- ,.... ·- .. i -- ' ·ı---~.-.... .,. -~-·---~ .. , ... : .... -·
ı
}ASAL OLARAK TAHSİS EDİLEN GELİRLER
(1.000 TL.)