BÖLÜM SON HÜKÜMLER

Madde 18

Bu Şart Avrupa Konseyi üyesi tüm devletlerin imzasına açılacaktır. Onay, kabul veya tasvibe tabi olacaktır. Onay, kabul veya tasvip belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreterine tevdi edilecektir.

Madde 19

1. Bu Şart, Avrupa Konseyi üyesi devletlerden beşinin bu Şart’la bağlı olmayı kabul ettiklerini, Madde 18 hükümlerine uygun olarak bildirdikleri tarihten üç ay geçtikten sonraki ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.

2. Bu Şart’la bağlı olmayı kabul edeceğini daha sonra beyan eden herhangi bir üye devlet bakımından bu Şart; onay, kabul veya tasvip belgesinin tevdi tarihinden sonra geçecek üç aylık süreyi izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.

Madde 20

1. Şart’ın yürürlüğe girmesinden sonra Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi üye olmayan bir devleti Şart’ı tanımaya davet edebilir.

2. Şart’ı tanıyan bir devlet olması durumunda, Şart, katılım belgesinin Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne tevdiinden sonra üç ay geçtikten sonraki ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.

Madde 21

1. Devletler, imza sırasında ya da onay, kabul veya tasvip belgesini tevdi ederken bu Şart’ın 7.maddesinin 2’den 5’e kadar olan paragraflarına bir ya da daha fazla çekince koyabilirler. Başka çekince konamaz.

2. Önceki maddeye göre çekince belirten akit devlet bu çekinceyi Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne muhatap bir bildirim ile kısmen ya da tümden geri alabilir. Bu tür bir çekinceden vazgeçme, bildirimin Genel Sekreter’ce alındığı tarihten itibaren geçerli olacaktır.

Madde 22

1. Herhangi bir akit taraf, herhangi bir tarihte, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne muhatap bir bildirim ile bu Şart’tan çekilebilir.

2. Çekilmenin yürürlük tarihi beyanın Genel Sekreterce alındığı tarihten altı ay geçtikten sonraki ayın ilk günü olacaktır.

Madde 23

Avrupa Konseyi Genel Sekreteri, Avrupa Konseyi üye devletlerine ve Şart’ı kabul eden tüm devletlere şu bilgileri yazılı olarak haber verecektir:

a. her imzalamayı

b. tüm onay, kabul veya tasvip belgelerinin tevdiini;

c. 19. Madde ve 20. Madde’ye göre gerçekleşen tüm yürürlüğe giriş tarihlerini;

d. 3. Madde 2. Paragraf’ın hükümleri uygulanarak alınan her bildirimi e. Bu Şart’la ilgili tüm diğer hareket, bildirim, beyan ve haberleşmeleri

Yukarıdaki hükümleri kabul zımnında gereği gibi yetkili kılınmış aşağıda imzaları bulunanlar işbu şartı imzalamışlardır.

Avrupa Konseyi arşivlerinde saklanacak işbu sözleşme İngilizce ve Fransızca olarak ve her iki metin de aynı derecede geçerli olmak üzere, tek nüsha halinde, 5 Kasım 1992’de Strazburg’da düzenlenmiştir. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri, Avrupa Konseyi üyesi devletlerin her birine ve Şart’ı kabul etmeye davet edilen devletlere bu şartın aslına uygun suretlerini iletecektir.

EK 3

Azerbaycan Cumhuriyeti’nde Yaşayan Ulusal Azınlık, Az Sayılı Halk ve Etnik Grupların Hak ve Özgürlüklerini Korunması, Dil ve Kültürünün Gelişmesi İçin Devlet Yardımı Hakkında

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın Fermanı330

Azerbaycan Cumhuriyeti’nde ulusal azınlık, az sayılı halk ve etnik grupların yaşadığını ve onların özgürce gelişmeleri için olumlu ortam ihtiyacını göz önünde bulundurarak,

ülkede milletlerarası ilişkileri daha da geliştirmek kurulmakta olan hukuk devletinin gereksinimlerinin amacını açıklayarak,

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Anayasal Aktının 19. maddesini baz alarak, ülkemizde milleti, ırkı ve dinine bağlı olmaksızın kişisel özgürlük ve tüm vatandaşların hak eşitliliğinin durmadan yürütülmesi gereksinimini göz önünde bulundurarak karar alıyorum.

1. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kabinesine, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin bakanlarına ve baş idarelerine, yerel yönetim başkanlarına buyurulsun:

Azerbaycan Cumhuriyeti’nde yaşayan ulusal azınlık, az sayılı halk ve etnik grupların mensuplarının Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası’nda belirlenen siyasi, ekonomik, sosyal, kültürel hak ve özgürlüklerini korumak, bunların gerçekleşmesine yakından yardım etmek amacıyla bakanlık ve kurumlarının bu faaliyet çerçevesinde milli ilişkilerle ilgili olaylara ve bu Fermen’la oluşan vazifelere dikkatle bakılsın.

Ulusal azınlık, az sayılı halk ve etnik grup mensuplarının meslek hazırlığına uygun ve hiçbir ayrımcılığa tabi tutulmadan eşit haklara sahip oldukları göz önünde bulundurularak o hakların gerçekleştirilmesi için uygun ortam oluşturulsun, o

330 _{“Azerbaycan Cumhuriye’ti Cumhurbaşkanı’nın 212 sayılı Fermanı”, Bakü, 1992. www.e-} qanun.az (12.04.2009).

hakların ihlaline bağlı herhangi bir tepki veya tepkisizliğe önlem alınsın, dilekçe ve şikayetlere vatandaşlarla görüşlerde o sorunların çözümüne daha fazla dikkat edilsin.

2. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşlığına, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kabinesine, Azerbaycan Cumhuriyeti bakanları ve baş idarelerin, yerel yönetim başkanlarına aşağıdaki istikametlerde devlet yardımı ve devlet politikasının gerçekleştirilmesi buyurulsun:

a. Ulusal azınlık, az sayılı halk ve etnik grupların, kültürel, dil ve din özgürlüğünün korunması ve geliştirilmesi;

b. Milli gelenek ve adetlerin uygulaması, dini merasim ve ayinlerin tam özgürce gerçekleştirilmesi, ibadet yerlerinin korunması ve onlardan istifade edilmesi;

c. Milli sanat, amator ve profesyönel sanat, ve halk sanatının özgürce geliştirilmesi;

d. Tüm milletlerinin tarihi ve medeni abidelerinin korunması;

e. Ahali için önemli olan yer, parklar ve başka tabiat nesnelerinin korunması.

3. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin bakanlar kabinesine, kültür, halk eğitimi, maliye ve adliye bakanlarına, şehir ve reyon yerel yönetim başkanlarına:

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin hukukuna uygun olarak tüm milletlerin kendi kültürel ve dini müesseselerini, cemiyetlerini kurmak ve faaliyet göstermek hakkının temini için şartları yaratmak ve uygun hukuki tedbirlerin yapılması buyurulsun.

Bu müesseselere, cemiyet ve birliklere hukukta belirlenen devlet yardımını göstermek, o cümleden bina, maddi kaynaklar, ve maliye vesaiti ayırmak amaçlara uygun olduğu algılansın.

4. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Adliye Bakanlığı Azerbaycan Cumhuriyeti’nde yaşayan ulusal azınlık, az sayılı halk ve etnik grupların hakları hakkında yasa tasarısı bir ay süresince hazırlanıp Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı’na sunulsun.

5. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Adliye Bakanlığı ve Devlet Sınırlarının Muhafazası Komitesi tüm milletlerin mensuplarının diğer devletlerde yaşayan soydaşları ile serbest iletişimi amacıyla Azerbaycan Cumhuriyeti’nin devlet sınırlarını kolaylaştırılmış şekilde geçmeleri amacıyla yasa tasarısını bir ay içinde hazırlayıp Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı’na sunulsun.

Bu amaçla Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Bakanlar Kurulu, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Dış İşleri Bakanlığı, diğer ilgili bakanlıklar ve kurumlar ilgili devletlerle ikitaraflı ve çok taraflı anlaşmaların yapılmasıyla ilgili teklifler sunsun.

6. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Halk Eğitimi az sayılı halkların sık yaşadığı yerlerde ilk öğretim programı ile ilgili, Bakü ve Sumgayıt şehirlerinde ise akademik çalışmalar yapılarak o halkların dili ve edebiyatını öğrenilmesi için hazırlıklar yapılsın.

Azerbaycan Yabancı Diller Pedagoji Enstitüsü’nün Azerbaycan Devlet Diller Enstitüsü’ne dönüşeceğini göz önünde bulundararak az sayılı halkların filoloji şubeleri ve uygun bölümleri açılsın.

M.A Aliyev adına Azerbaycan Devlet İncesanat Üniversitesi’nin Guba şubesinde, M. A. Sabir adına Pedagoji Okulun Gusar şubesinde Dağıstan Türkleri, yerel ahali ve az sayılı halklar için uzmanlar hazırlansın.

Cumhuriyet’in dağlık reyon sakinleri, az sayılı halkların gençleri ve cumhuriyet dışında yaşayan soydaşlarımız için üniversite ve meslek yüksek okullarına kolay girişlerin sağlanması için teklifler hazırlansın.

7. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin İlmler Akademisi’nde ve M.A. Rasulzade adına Bakü Devlet Üniversitesi’nde Azerbaycan’da (güney bölgesi de dahil) yaşayan tüm halkların eski kökenleri, tarihi gelişmesi, dil ve edebiyatının eğitimini sağlamak ve dünya talepleri seviyyesine kaldırmak amacıyla, semitoloji, antik diller, kafkasya bilimleri bölümleri ve şubeleri açılsın, burada Sumer, Elam, Manna, Albaniya Hun, Hazar ve başka eski etnosların tarihi ve kültürel miras araştırabilecek uzmanlar hazırlansın. Bu amaçla dışarıdan uzmanlar devet edilsin ve dışarıya, dünyaca önemli ilm ve eğitim ocaklarına öğrenci, doktora öğrencileri, araştırma görevlileri gönderilsin, tüm masraflar devlet bütçesinden karşılansın.

8. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin halk eğitimi ve kültür bakanlıkları, az sayılı halkların sanatını, bedii profesyonel ve amatör yaratıcılığını, eski sanatlarını

yaşatmaya, milli kültürel merkezlerinde kütüphanelerin, bedii faaliyet kollektivlerinin, halk sanatı stüdyolarının ve imalathanelerin yaradılmasına yardım göstersinler.

9. Azerbaycan Cumhuriye’tinin Devlet Basın Komitesi az sayılı halkların dillerinde eğitim, sorgu-malumat ve bedii edebiyatının basılmasına dikkat etsin.

Ülkemizde milli ilişkilerle ilgili devletce önemli basın organının olmamasını göz önünde bulundurarak, tüm halkların hayat ve yaratıcılığını, emeğini, manevi dünyasını ışıklandırmak, dil ve kültürlerinin yayılmasına devlet yardımı göstermek amacıyla Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı’nın milletlerarası ilişkilerle ilgili danışmanlığının bünyesinde “Elin Sesi” adlı büyük çaplı haftalık cumhuriyet gazetesi basılsın.

Azerbaycan Televizyon ve Radyo Programları A.Ş, Azerbaycan’da yaşayan az sayılı halkların ve etnik grupların, edebiyat, folklorunu, emek ve hayatını ışıklandıran tele-radyo programlar yapılsın, ayrıca talışca ve kürtçe “Cumhuriyet Yenilikleri”, yerel radyolarla az sayılı halkların dillerinde günlük programların yapılmsı sağlansın.

10. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Bakanlar Kabinesi bu Ferman’da gösterilen halkların dil ve medeniyetine devlet yardımını maliyeleştirsin.

11. Bakü, Sumgayıt, Lenkeran, Gusar, Zagatala, Gebele yerel yönetim başkanları bir ay içinde slavyan, yahudi, lezgi, talış, avar, udin ve başka az sayılı halkların ve etnik grupların milli kültür merkezlerinine bina veya iş odaları verilsin. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı’nca kurulmuş milletler arası ilişkilerle ilgili Danışma Şurası’na tüm milletlerin çıkarlarını temsil etmekle birlikte, milletlerarası ilişkileri geliştirmek, ayrıca Cumhurbaşkanı’nın görevini yapması, bu Ferman’dan doğan meselelerin çözümü için uygun tavsiye ve planların hazırlanması buyurulsun.

12. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Baş Savcısına, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Milli İstihbarat Teşkilatı’na, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin İç İşleri Bakanlığına, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Adliye Bakanlığına buyurulsun ki, milli zeminde ayrımcılığa, milli müstesnalığın, milli üstünlüğün kurulmasına veya milli düşmanlığın tetiklenmesine yöneltilen herhangi bir eylem yasalara uygun önlemi alınsın ve suçlular cezaya mahkum edilsin.