AVRUPA BİRLİĞİ VE ÜLKELERDE CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİNE KARŞI UYGULAMALAR

Dünyada ilk kez cinsiyet eşitsizliğine karşı uygulamalar yapan ülke Avustralya’dır. Yürürlüğe koyan ilk ülke statüsünü de kazanmıştır. Bu uygulamalar 2000 yıllardan sonra birçok ülkede uygulamalar başlamıştır (Tüğen ve Özen,2008:4-7). Örnek verilecek olursak Birleşik Krallık, İskandinav ülkeleri, İrlanda, Belçika, Fransa uluslararası düzeyde birçok uygulama gündeme gelmiştir. İtalya’nın Emilia- Romagna, İspanya’nın Bask bölgesinde ve İskoçya’da daha belli başlı bölgelerde projeler izlenmiştir. Bu bağlamda Asya bölgesinde ise Hindistan, Nepal ve Malezya gibi ülkelerde de bazı çalışmalar yapılmıştır. Afrika’da ise Tanzanya’da Mozambik’te devlet bütçelerinde cinsiyete dayalı bütçe yönünden farklı analizler yapmıştır. Görüldüğü gibi birçok kıta ve bölgede kadınlara yönelik birçok çalışma, reform, proje ve bütçe konusu görülmektedir (Elson, 2004: 630). Kadın girişimciliği anlamında ülkelerde yapılan çalışmalar alttaki gibi verilmiştir.

2.4.1 AVRUPA BİRLİĞİ

Günümüzde AB’de kadınlara yönelik uygulamalarda kadınlara halen bir ayrımcılık yapılmaktadır. Avrupa Birliği yönünden kadın erkek eşitsizliği kavramı çok farklı boyutlarda incelenmektedir. Kadınlara yönelik mevcut olan problemler ve çözüm metotları, politik ve sosyal açıdan ele alınmıştır (Dufner, 2007: 14-15). Son yıllarda Avrupa Birliğinde cinsiyete duyarlı bütçe ve erkek kadın eşitsizliği hususundaki sorunlara çözüm önerileri genel olarak bilimsel çalışmalarda ele alınmaktadır (Rothe, 2008: 13).

Avrupa Birliğin’de kadın haklarının korunması ve toplumsal eşitsizliği sağlanması anlamında değişik yaklaşımlar bulunur. Avrupa Birliğinin cinsiyete duyarlı bütçe anlamında bakışları dört açıdan incelenir, Şeffaflık, mesuliyet, eşitlik ve etkinliktir. Bu hususların dikkatle incelenmesiyle birlikte kadınlarda iş olanaklarının yükseltilmesi, toplumdaki kadınların statüsünü arttırılması ve en güzel şekilde yarar

36

sağlanması, kadınların kaynaklardan daha fazla yararlanılması sağlanması amaçlanmıştır (Villagomez, 2005: 2).

2.4.2 FRANSA

Fransa’daki yetkililer hazırladıkları bütçelerde cinsiyete duyarlı bütçelerinde yanında olması belirtmektedirler. Bu doğrultuda parlamentonun dileği ölçüsünde 2000’li yıllarında kadın eşitliği ve haklarına yönelik bir arı bütçe raporu yapılmıştır. Bu rapor kadınlara yönelik yapılan cinsiyet eşitsizliği ve kadın haklarındaki kamu harcamalarının etkili olup olmayacağı ölçüsünde bir görüş olmaları için düzenlenmektedir. Aynı zamanda bu sarı rapor bir bakıma takip etme, bilgi edinme ve bilgilendirilme amacını taşıyıp, erkek ve kadınlara yönelik eşitliğin sağlaması amacı ile kamu faaliyetlerini kapsamaktadır.

Bütçe raporunda “Kadınlara Özel Kefalet Fonu” benzeri kadınlar için bütçe destekleri ve parlamenterlerle kamusal personellerde cinsiyet ayrımcılığındaki durumları bilgilendirme amacı ile yapılmış faaliyetler ile alakalı giderler ortaya çıkarılmıştır. Örneğin 2000 senesinde topyekûn 260.000.000.000 €’luk ulusal harcamalarının 40.000.000 €’luk bunun gibi giderlerden oluşmaktadır. Fransa da kadın girişimcilere yönelik değerler her zaman söz konusu olmuştur. Fransa’da 100 özel işletmenin 28 tanesi kadın girişimciler tarafından kurulmuştur. Fransa da 1000 yeni işletmenin kurulması için “Kadınlara Özel Kefalet Fonu (Special Women’s Guarantee Fund)’na 2001 yılında 10.000.000 Fransız Frangı (FRF) kaynak desteği verilmiştir

(www.womenandtechnology.eu, 2020).

2.4.3 HOLLANDA

Hollanda hükümeti, 1985 yılında cinsiyet eşitsizliği ve kadın hakları anlamında çok büyük ölçüde ağırlık vermeye başlamaktadır. İlerleyen zamanlarda, bütçelerin cinsiyetlerine göre eşit bir şekilde dağılmadığını gösterilip, hükümete verilen yetki ile cinsiyete dayalı bütçelemenin çalışmalarına ağırlık verilmektedir. Bunun ile birlikte, 1994 yılından sonra hükümetin her sene konuyla alakalı raporlar hazırlanıp ve toplum ile paylaşılır.

Özellikle 1998 senesinden sonra hükümet, bütçeleme fonlarını gerek ulusal gerek de yerel düzeyde kadınların problemleri ve mevcut problemlerin engellenmesine yönelik bütçelemede projeleri üstünde durulmuştur. 2003 senesinden itibaren, Sosyal

37

İlişkiler Bakanlığınca yapılan yaklaşımı ile alakalı şeffaflık, etkinlik ve hesap verilebilirlik değerleri açısından da raporlar hazırlanmıştır (Boer, 2008: 3).

2.4.4 AVUSTURYA

2000’li yıllarda Avusturya ülkesinde tüm bakanlara kadın haklarına ilişkin çalışma grupları ve komisyonlar oluşturulup, harekete geçilmiştir. 2001 yılında Bütçe ve Kadın grupları oluşturulmuştur. İlk zamanlarda grupların hedefi, Avusturya ülkesinde cinsiyete dayalı bütçe yaklaşımının yerleşmesini ve anlaşmasını sağlamaktır. Bunun ile beraber, sonraki aşamalarda gruplar tarafından yayınlanmış olan bir kitapta makro iktisadi politikaların kadın girişimcilerin üstündeki etkileri ve kadın girişimcilerin bütçe uygulamasını oluşturmadaki rol ve statüleri üzerinde durulmaktadır (UNDP, 2005: 25). 2005 ve 2008 yılları arasında bütçe raporlarında tüm bakanlıklara cinsiyete duyarlı bütçe projeleri hazırlanmıştır (BMF, 2009: 3-8).

2.4.5 HİNDİSTAN

Hindistan’da kadın girişimciliğin aratılması yönünde BMKKF’nun cinsiyete dayalı bütçe yaklaşımında ilk çalışmalar yapışmıştır kadın girişimcilerin liderliğiyle konuya Hindistan çapında değer verilmiş olup, çalışmalar dikkatle takip edilmiştir. Günümüzde 22 eyalet bütçesinde kadın girişimciye hassasiyet göstermişler 2000 ve 2001 ve 2001 ve 2002 yıllarında Ulusal Ekonomik Araştırmalarında bütçeleme de kadınların aleyhine eşitsizlikler yapıldığı vurgulanıp, kadınların iş ortamlarına girmelerini gerekli olduğunu beyan etmişlerdir (Leadbetter, 2004: 3).

2.4.6 İTALYA

İtalya ülkesinde cinsiyete dayalı ilk çalışmalar 2000’li yıllarda Fırsat Eşitliği Bakanlığınca düzenlenen seminer ile başlanıştır. Bakanlık merkezi bütçeleri hazırlar iken cinsiyetle alakalı ayrımcılık olgusunun engellenmesini dikkatlice izlenilmesini vurgusunu yapmıştır. 2002 yılına kadar 4 merkezi şehirde uygulanan projelerin başarılı olmadığı görülmektedir. Bunun ile beraber proje, günümüzde topluluğun önemli bir kesimin kapsamıştır. Bu başarıda; devlet çapında düzenlenmiş olan eğitim ve konferansların, cinsiyet eşitliği anlamında yazar ve siyasetçiler tarafından halkın bilinçlendirilmesini iş birliği ve şeffaflığının, uzun zamanlı planlarının rolü çok büyüktür (Vingelli, 2010: 1-4).

38