Arkeolojik Sit Alanları ve Tescilli Yapılar

Günümüzde, Konuralp Mahallesi sınırları içerisinde, I., II.ve III. Derece Arkeolojik Sit Alanlarında tescillenen çeşitli envanterler bulunmaktadır. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu, Kocaeli Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından alınan kararlar ile ilk kez 14.10.1978 tarihinde Antik tiyatro, 08.02.2012 tarihinde Konuralp Batı Sur Duvarları, 02.07.1987 tarihinde ise Roma Köprüsü 1. Derece arkeolojik sit alanında tescillenmiştir [21].

Atlı Kapı ve uzantısı surlar, halk arasında Kırkbasamaklar olarak tabir edilen Antik Tiyatro, Prusias Ad Hypium arkeolojik sit alanları, Roma Köprüsü, Konuralp batı sur duvarları, su kemerleri, nekropoller, yapı kalıntıları, Osmanlı dönemi mezarlığı, tarihi camiler ve bunlara ek olarak birçok sivil mimari örneği evler bulunmaktadır.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kocaeli Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü resmi internet sitesinde yayınlanan, Düzce il sınırları içerisinde yer alan tescilli sit alanları Çizelge 2.3’de, Düzce İli Tescilli Anıtlar ve Yapılar Listesi EK: 2’de, 2014 yılına ait Konuralp Mahallesi tescilli yapıların listesi EK:3’de verilmiştir [22].

10

Çizelge 2.3. Düzce ili tescilli sit alanları listesi [23].

Cumayeri Hamascık Köyü Tomas Mevkii I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Cumayeri Dokuzdeğirmen Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Akçakoca Akçakoca Kentsel Sit Alanı-1

Akçakoca Akçakoca III. Derece Arkeolojik Sit Alanı Akçakoca Akçakoca I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Akçakoca Akçakoca Kentsel Sit Alanı-2

Akçakoca Edilli Köyü Tümülüs’ü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Akçakoca Naltepe Mevkii Nekropol’ü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Akçakoca Akkaya Köyü Çekbeli Deresi Mevkii I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Akçakoca Akkaya Köyü Değirmendere Mevkii III. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Gölyaka Yazıpınar Höyüğü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Merkez Konuralp Batı Surları I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Merkez Konuralp Mahallesi Aynalı Köyü Tepecik Mevkii III. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Merkez Konuralp Aynalı Köyü Tepecik Mevkii I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Merkez Konuralp I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Merkez Güven I Tümülüs’ü

Merkez Güven II Tümülüs’ü

Merkez Roma Köprüsü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Merkez Sarıkaş Çorak Mevkii I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Merkez Konuralp II. Derece Arkeolojik Sit Alanı Merkez Konuralp III. Derece Arkeolojik Sit Alanı Merkez Çavuşlar Beyciler Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Merkez Çavuşlar Beyciler Köyü III. Derece Arkeolojik Sit Alanı Merkez Asar Köyü Tümülüsleri I. Derece Arkeolojik Sit Alanı

Atlı kapı olarak da bilinen, Prusias ad Hypium antik kentinin güney suru farklı dönemlerde onarımlar geçirmiştir ve onarım esnasında yazıtlı devşirme malzemeler de kullanılmıştır (Şekil 2.3). At kabartmalı kapı lentosu, yerel kalker malzemeden üretilmiştir. Lento üzerinde at tasviri ve Grekçe bir kitabe bulunan bir Prusiaslı'nın annesine yaptırdığı mezar steli yer almaktadır. Surların yaklaşık 200 metresi günümüze kadar ulaşmıştır [22].

11

Şekil 2.3. Atlı kapı ve surlar.

Konuralp tarihi kent merkezinde, kentin kurulduğu tepenin yamacına inşa edilmiş Helenistik dönemden günümüze kadar gelmiş ve iyi korunmuş tek anıtsal yapı antik tiyatrodur (Şekil 2.4). Ayrıca Principatus döneminde (I. yüzyılın ilk yarısında) yapıldığı bilinen Greko-Roman tarzda bir tiyatro da mevcuttur. Tiyatrodan günümüze, Analemma duvarları, yaklaşık 97 m genişliğindeki caveanın (oturma sırası), en üst oturma bölümünden 6 oturma sırası (summa cavea), tonozlu girişler ve sahne binasının bir bölümü kalmıştır. Basamak sayıları nedeniyle tiyatronun olasılıkla 3000 kişi kapasitesinde olduğu düşünülmektedir [17]. Akçakoca yolunda Hamam Sokak’taki antik kent surları, kuzeyde mahalleyi sınırlayan Kemer Kasım Köyü’nden gelen Roma Dönemi’ne ait su kemerleri ve 1900’lü yılların başına tarihlenen sivil mimari örnekleri mevcuttur [24].

12

Kemerkasım köyündeki Helenistik ve Roma dönemlerine ait su kemerleri, deniz seviyesinden 214 m (Şekil 2.5) yükseklikteki vadinin en alçak noktasında olup Horosan harçlı karışık kesme ve moloz taştan iki katlı olarak inşa edilmiştir. Sözü edilen su kemerlerinin yaklaşık 5 km batısında Konuralp mahallesinin kuzey zirvesi yer almaktadır. Bu zirvede, 222 m yükseklikte bulunan su kemerleri ile Kemerkasım köyü su kemerlerinin; tünellerle ve borularla birbirine bağlantılı olduğu düşünülmektedir [22], [25].

Şekil 2.5. Konuralp Mahallesi Kemerkasım köyü su kemerleri[26].

Konuralp Bölgesinde yapılan araştırmalar ve arkeolojik kazılar neticesinde ortaya çıkan antik kente ait eserlerin korunması ve sergilenmesi amacıyla 18.11.1994 tarihinde Konuralp Müzesi açılmıştır. Eserler, müze bahçesi ve teşhir salonlarında yer almaktadır. Konuralp Müzesi'nde 1825 adet arkeolojik, 456 adet etnografik ve 3837 adet sikke olmak üzere toplam 6118 adet eser sergilenmektedir.

1931 yılında Düzce ili Konuralp Mahallesinde bulunan Roma döneminde yapılmış 2.60 metre boyundaki Tyche Heykeli İstanbul Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir (Şekil 2.6). Heykelin başında şehir suru şeklinde bir taç, sol kolunda çeşitli meyvelerle dolu bir bereket boynuzu ve zenginliğin simgesi olan Plutos isminde bir çocuk vardır. Bu tanrıçanın; kader, şans ve başarı getirdiği rivayet edilmektedir [26].

13

Şekil 2.6. Tyche heykeli [26].

1988 yılında Konuralp Mahallesinde bulunan Roma dönemine ait bir diğer eser ise Orpheus mozaiğidir (Şekil 2.7). Adını Yunan mitolojisinde geçen bir şairden aldığı söylenmektedir. Bu mozaikte ortada lir çalan Orpheus ve çevresinde hayvanlar ile köşe noktalarında dört mevsimi betimleyen kadın figürleri yer almaktadır [20].

Şekil 2.7. Taban döşemesi [26].

Müze bahçesinde sergilenen eserlerden bir diğeri, mermerden yapılmış M.S. I. yüzyıla ait büyük lahittir. 1937 yılında Konuralp’in batısında bir nekropolün (antik mezarlık) de bulunduğu tepede bulunmuştur. Lahit sandukasını, iki uzun yanda bukanionların (öküz başları) taşıdığı çelenkler işlenmiştir. Uzun yanlardan birinde bulunan kıvrımların ortasında, yuvarlak madalyonlar içinde bulunan kabartmalarda domuz, aslan, kartal ve balıkçı kuşları gibi çeşitli hayvanlar tasvir edilmiştir (Şekil 2.8).

14

15

3. GELENEKSEL TÜRK EVLERİ