9 Bal arısı kolonilerinin aktif sezon sonrasında
dinlenecekleri dönem olup hava sıcaklığının +140C’nin altına düşmesiyle başlar.
9 Bu dönemde bal arıları besinin aşağısında, petekler arasında ve petek gözleri üzerinde kış salkımı oluştururlar ve sadece bal yerler.
9 Arılar sırlanmış bal petekleri üzerine sıkı bir şekilde tutunamazlar.
9 Salkımın en dışındaki arılar herhangi bir dış saldırıya karşı iğnelerini dışarı çıkararak salkıma tutunurlar.
9 Salkımın dış kısmında 2-8 cm kalınlıkta tamamen sakin ve başları merkeze yönelmiş olan izole katman
oluşturan arılar bulunur.
9 Salkımın merkezindeki arılar ısı üretiminden
sorumludurlar. Salkım içi sıcaklığın 30 derece olması sağlanır ve salkım dışı sıcaklığın 7 derece altına düşmesi önlenir.
9 Kış salkımı ilk oluştuğunda genellikle kovanın alt bölümlerinde ve çoğunlukla ön tarafa yakın yerlerde oluşur. Kışın ilerlemesi ile birlikte daha sıcak olan kovan tepesine doğru ilerlerler. Kışa iki katlı giren kovanlar baharda açıldığında arıların genellikle üst katta kışladıkları görülür.
9 Salkımın dışındaki arılarla içindeki arılar ısınmak ve beslenmek için zamanla yer değiştirirler.
13.1. Kışlatma Esnasında Dikkat Edilecekler 9 Çam balı ishale neden olan dekstrin içerdiği için
kovanda bırakılmamalıdır.
9 Her bir koloniye ortalama 15 kg bal bırakılmalıdır.
9 Kovan içerisinde yeterli bal ve polenden oluşan besin maddesi olmalıdır.
9 Kışlatmada mümkün olduğunca şeker şurubuna dayalı besin depolanması sağlanmalıdır. Çünkü bala göre şekerden elde edilen balla beslenen arıların
bağırsaklarında daha az atık madde birikmektedir.
9 Varroa ve Nosema’ya karşı ilaçlama yapılmış olmalıdır.
9 Su basmasına karşı kovanlar sehpalara alınmalıdır.
9 Çatlak, kırık ve delik kovan kullanılmamalıdır.
9 Kovan içine su girmemesi ve nemden su birikmemesi için kovanlar hafifçe öne eğik yerleştirilmelidirler.
9 Kovan kapakları ile örtü bezi arasına hava geçiren ve nem tutan kâğıt ve bez gibi maddeler konulmalıdır.
9 Rüzgâr ve yabancı hayvan girmemesi için uçma delikleri daraltılmalıdır.
9 Kovandaki çerçeveler düzenlenerek fazla petekler alınmalı, kovan içerisinde boş petek bırakılmamalıdır.
9 Yağmur ve rüzgârdan korumak amacıyla kovanlar, varsa sundurma altına alınmalıdır.
9 Kovanlar hiçbir şekilde rahatsız edilmemelidir.
9 Arıların kovanda boş yerlere dağılmaması ve sıcaklığın kaybolmaması için bölme tahtası ile sıkıştırılmalıdır.
9 Kışlatılacak koloniler bulunduğu yerde bırakılabileceği gibi kışı ılık geçen bölgelere de taşınabilirler.
9 Petekler tamamen balla dolu olmayıp alt yarılarındaki gözler boş olmalıdır. Arılar bal dolu gözler üzerinde değil, balla dolu kısmın hemen altındaki boş gözler üzerinde salkım kurarlar.
9 Kışı ağır geçen yerlerde kovanlar çeşitli maddelerle sarılabilir.
9 Sonbaharda yapılacak çalışmalar kışlatma başarısını da etkileyecektir. Sağlıklı bir kışa hazırlık dönemi kışlatma çıkışı koloni kaybını da en aza indirecektir.
9 Boş petekler depolanmalı ve Büyük Mum Güvesine karşı ilaçlama yapılmalıdır.
9 Hava koşullarının sert geçmesi arı kolonilerini fazla etkilememektedir. Ancak kovan içersinde nem ve karbondioksit birikimi olmaması için kovanda gerekli havalandırmanın sağlanmış olması gerekmektedir.
9 Havalandırma önlemleri kuluçkayı olumsuz yönde etkileyebilecek şekilde olmamalı, sadece içerde temiz hava sağlanması seklinde olmalıdır.
9 Kovan önünde ve uçuş deliğinden 15 cm yükseklikte açılacak 5 cm çapındaki bir delik ile uygun bir havalandırma sağlanabilir. Deliğin iç tarafı arıların geçemeyeceği şekilde tel kafesle kapatılmalıdır.
Kapalı Ortamda Kışlatma
9 Kapalı ortamda kışlatma yapılacaksa kışlatma odası nem almayan, havalandırması iyi olan ve pencereleri kapatılarak gün ışığından korunmuş bir yer olmalıdır.
9 Kışlatma odasında koloniler rahatsız edilmemeli ve oda sürekli girilip çıkılan bir yer olmamalıdır.
9 Oda içerisinde kovanlar zeminden 30 cm kadar yüksek olmalı ve üst üste en fazla üç-dört sıra kovan
konulmalıdır.
9 Zayıf koloniler ortalara ve üste, güçlü olanlar ise alt sıralara ve kenarlara gelecek şekilde yerleştirilmelidir.
Kovanlar duvar diplerine konulmamalıdır.
9 Kışlatma odası fareden korunmalı ve oda içinde sıcaklık kışlatma süresince 4-6ºC civarında ve sabit olmalıdır.
9 Kovanların uçuş delikleri sinek teli vb bir malzeme ile kapalı tutulmalı ve yemleme deliği ile kapak
havalandırmaları da açık olmalıdır.
9 Kışlatma odasında bu şekilde tutulan koloniler erken ilkbaharda arılığa alınıncaya kadar rahatsız edilmemeli, arılar üşür endişesi ile içeride herhangi bir ısıtıcı
kullanılmamalıdır.
13.2. Kışlatma Kayıplarının Nedenleri
9 Koloninin besini tüketmesi ve besinsiz kalması.
9 Kış salkımının yapıldığı yer ile besin arasında uzak bir mesafe olması.
9 Bal arılarının salgı balları ile kışlatmaya sokulması ve bu ballardaki sindirilemeyen kısımların arıların bağırsaklarında birikerek rahatsızlıklarına yol açması.
9 İç veya dış sebeplere bağlı olarak kovan içinde nemin artması ve bir müddet sonra salkımın üstüne su damlaları şeklinde düşmesi.
9 Kovan içi nemin artmasına bağlı olarak kovanda bulunan polenlerin küflenmesi ve bunlar ile arıların beslenmek zorunda kalmaları.
9 Kovan içinde havalandırmanın yetersiz olması.
9 Sonbaharda etkin Varroa ve Nosema ilaçlaması yapılmamış olması.
9 İklimin aşırı şekilde düzensiz olması.
9 Arı kolonilerinin salkımı bozmasına neden olacak şekilde rahatsız edilmesi.
13.3. Kışlatmada Başarı Ölçüsü
9 Kışlatma sonunda ölüm oranı %0-5 çok iyi, %10 normal ve %11'den fazla ise zarar demektir.
9 Ancak son yıllarda Koloni Çökme Bozukluğu nedeniyle ölümlerin artmış olması bu kriterlerin başarı veya başarısızlık olarak değerlendirilmesini net olarak ortaya koyamamaktadır.
Yoğun Kış Koşullarında Arı Kolonilerinin Kışlaması