ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

Bu çalışmada değişim yönetimi kapsamında Türkiye’de yayınlanan bilimsel çalışmalar (lisansüstü tez ve makale) bibliyometrik olarak analiz edilmiştir. Çalışma sürecinde başta yönetim olmak üzere farklı alanlardaki konuları bibliyometrik açıdan ele alan araştırmalar da incelenmiştir (Demir ve Erigüç, 2018; Hoştut, 2019; Esmer, 2014; Armutlu ve Arı, 2010 ). Yapılan literatür taramasında değişim yönetimine yönelik olarak bibliyometrik bakış açısıyla yapılmış herhangi bir çalışma olmadığı tespit edilmiştir. Bu doğrultuda değişim yönetimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi için Yükseköğretim Kurumu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi (tez.yok.gov.tr, 2020), makalelerin incelenmesi için ise ulusal hakemli ve kurumsal dergilerin indekslendiği atıf dizini olan TR Dizin (trdizin.gov.tr, 2020) ve TÜBİTAK ULAKBİM çatısı altında, Türkiye'de yayınlanan hakemli akademik dergiler için elektronik ortamda barındırma ve editoryal süreç yönetimi hizmeti sunan Dergipark (dergipark.org.tr, 2020) veritabanı kullanılmıştır. Aramalar Mart 2020 döneminde yapılmıştır. “Değişim yönetimi” anahtar kelimesiyle Ulusal Tez Merkezi’nde yapılan aramada Türkiye’de 1994-2019 yılları arasında 73 lisansüstü tez, yine aynı anahtar kelimelerle TR Dizin ve Dergipark üzerinden yapılan araştırmada ise 34 makale olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca makaleler için bu iki veritabanından elde edilen veriler, sadece akademik konularda (makale, tez, kitap vb.) arama yapan bir arama motoru olan Google Scholar veritabanı üzerinden de birer birer kontrol edilerek karşılıklı doğruluğu test edilmiştir. Bu çalışmalar türü, yazar özellikleri, ait olduğu üniversite/enstitü/anabilim dalı, kronolojik durumu, atıf analizi vb. bibliyometrik kıstaslar çerçevesinde detaylı olarak incelenmiştir. Ayrıca hata oranını azaltmak için tüm incelemeler iki farklı araştırmacı tarafından bağımsız olarak yapılmıştır. Veri toplama sürecinde etik kurallara uygun hareket edilmiştir. Elde edilen veriler SPSS V.25 ve Microsoft Office 2016/Excel programları kullanılarak analiz edilmiştir. Bu analiz sonucunda Türkiye’de değişim yönetimi konusunun bilimsel olarak konumunu tespit ederek yeterli derecede önem görüp görmediğini belirlemek amacıyla aşağıda belirtilen sorulara cevap aranmıştır:

1. Türkiye’de değişim yönetimi konusu lisansüstü tezlerde ne kadar çalışılmıştır?

2. Çalışılan tezlerin ait olduğu konu, yazıldığı dil, bağlı olduğu üniversite/enstitü/anabilim dalı, yazar özellikleri dağılımı nasıldır?

406

4. Lisansüstü tezlere yapılan atıf sayıları nedir ve en çok atıf alan çalışmalar hangileridir? 5. Türkiye’de değişim yönetimi konusu makale seviyesinde ne kadar çalışılmıştır? 6. Makalelerin yıllara ve atıf yoğunluklarına göre dağılımı nasıldır?

BULGULAR ve ANALİZ

Bu bölümde, 1994 -2019 yılları arasında Türkiye’de yapılan bilimsel çalışmaların incelenmesi sonucu elde edilen verilere ait tablolar ve şekiller ile bu verilerin analizi yer almaktadır.

Değişim Yönetimi Konusunda Lisansüstü Tezlerin Yıllara ve Türlerine Göre İncelenmesi Tablo 1. Lisansüstü Tezlerin Yıllara Göre Dağılımı

Yıl 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Frekans 1 1 1 1 1 4 3 4 1 3 7 2 1 Yüzde 1,37% 1,37% 1,37% 1,37% 1,37% 5,48% 4,11% 5,48% 1,37% 4,11% 9,59% 2,74% 1,37% Yıl 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2018 2019 TOPLAM Frekans 5 4 2 4 2 2 2 6 2 3 4 7 73 Yüzde 6,85% 5,48% 2,74% 5,48% 2,74% 2,74% 2,74% 8,22% 2,74% 4,11% 5,48% 9,59%

YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde arama yaparken herhangi bir zaman aralığı kıstası girilmemiştir. Değişim yönetimi konusunda arşivde bulunan bütün tezler incelenmiştir. Veritabanında yer alan ilk tez 1994 yılında son tez ise 2019 yılında yayınlanmıştır. Tablo 1’de görüldüğü gibi 1994-2019 yılları arasında Türkiye’de toplam 73 adet lisansüstü tez çalışması yapılmıştır. Bunların %27 si son 5 yılda yapılmıştır. Ancak son yıllarda ki bu artış, değişim yönetimi konusuna olan ilginin artmasıyla ilişkilendirilememiştir. Bunun sebebi Ulusal Tez Merkezi’nde yer alan istatistiklere (tez.yok.gov.tr, 2020) bakıldığında son 5 yıldaki tüm tez sayılarında ki artışla aynı oranda olmasıdır. 2004 ve 2019 yıllarında 7’şer tez üretilmiş olup, değişim yönetimi konusunda en fazla tez bu yıllarda üretilmiştir. Tüm tezlerin %19’u bu 2 yılda üretilmiştir. Yıllara göre tez sayılarındaki değişimler de Şekil 2.’de ayrıntılı olarak görülmektedir.

407

Şekil 2. Lisansüstü Tezlerin Yıllara Göre Dağılımı

Şekil 3.’e bakıldığında değişim yönetimi konusunda hazırlanmış tezlerin 56’sının yüksek lisans, 17’sinin ise doktora seviyesinde olduğu görülmektedir. YÖK Ulusal Tez Merkezi istatistiklerine bakıldığında 1994-2019 yılları arasında yayınlanmış tüm tezler içerisinde yüksek lisans/doktora oranı 2 ile 9 arasında değişmektedir. Değişim yönetimi konusunda yazılan lisansüstü tezlerin yüksek lisans/doktora oranı 3,29 olduğundan bu aralıkta yer almaktadır. Bu yüzden yüksek lisans ve doktora tezlerinde normal olmayan bir orantı söz konusu değildir. Bu konuyu tüm detaylarıyla ele almak adına yapılan bir incelemede Ulusal Tez Merkezi üzerinden yönetimin en popüler konularından olan kriz yönetimi, stratejik yönetim, farklılıkların yönetimi ve liderlik başlıklarında yapılan aramalarda hepsinde ilk tezlerin yüksek lisans seviyesinde olduğu görülürken değişim yönetimi konusunda yürütülen ilk lisansüstü tez çalışması doktora seviyesinde olmuştur.

Şekil 3. Tezlerin Türlere Göre Dağılımı

Değişim Yönetimi Konusunda Yazılan Lisansüstü Tezlerin Konu, Dil, Üniversite, Enstitü, Anabilim Dalı ve Yazar Özelliklerine Göre İncelenmesi

Lisansüstü tezlerin yazıldığı diller Tablo 2.’de görülmektedir. Buna göre yalnızca 5 çalışma İngilizce olarak yazılmış olup diğerleri Türkçe olarak hazırlanmıştır. Tüm zamanlarda 1 doktora tezi İngilizce yazılmış olup yüksek lisans tezlerinin ise 4 tanesi İngilizce olarak yazılmıştır. Bu durum uluslararası alanyazında Türkiye’de yer alan

1 1 1 1 1 4 3 4 1 3 7 2 1 5 4 2 4 2 2 2 6 2 3 4 4 7 0 1 2 3 4 5 6 7 8 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 17 56 0 10 20 30 40 50 60

408

tezlerin tanınmasını zorlaştırmaktadır. Bunun yanında yine uluslararası yazında lisansüstü tezlere atıf yapılma olasılığı son derece düşüktür.

Tablo 2. Lisansüstü Tezlerin Yazıldığı Dillere Göre Dağılımı

Türkçe İngilizce

Yüksek Lisans 52 4

Doktora 16 1

Toplam 68 5

Değişim her alanda ve her zaman ihtiyaç duyulan bir eylemdir. Bu yüzden bilimsel açıdan da çok farklı disiplinlerin ilgi alanında kalmaktadır. Ancak bu eylemin yönetilmesi konusu söz konusu olduğunda sosyal bilimler ön plana çıkmaktadır. Bu durum Şekil 4.’de de görülmektedir. Bahsedildiği üzere 73 lisansüstü tezin 56’sı Sosyal Bilimler Enstitülerinde hazırlanmıştır. Bu sayı tüm tezlerin %76’sını oluşturmaktadır. Sosyal bilimlerden sonra en fazla çalışma Fen Bilimleri (7) ve Eğitim Bilimleri Enstitüsü’nde (6) yapılmıştır. Değişim yönetimi konusu toplamda 7 farklı enstitüde çalışılmıştır. Bu durum değişim yönetimi kavramının bir çok alanda yer bulabileceğini göstermektedir. Ayrıca birbirinden bağımsız olan bu disiplinlerde çalışılması, değişim yönetiminin gelecekte daha da farklı alanlarda görülebileceğini göstermektedir.

Şekil 4. Tezlerin Hazırlandığı Enstitülere Göre Dağılımı

Tamamlanmış olan lisansüstü tezlerden 58 tanesine ait anabilim dallarının dağılımı Tablo 3’de görülmektedir. Geriye kalan 15 tezde herhangi bir anabilim dalı belirtilmemiştir.

56 7 ₆ 1 1 1 1 0 10 20 30 40 50 60

409

Tablo 3. Tezlerin Anabilim Dalına Göre Dağılımı

Anabilim Dalı Frekans Yüzde

İşletme Anabilim Dalı 21 28,77%

Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı 5 6,85%

Kamu Yönetimi Anabilim Dalı 5 6,85%

Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı 3 4,11%

Eğitim Yönetimi ve Denetimi Anabilim Dalı 3 4,11%

İşletme Yönetimi Anabilim Dalı 2 2,74%

Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı 2 2,74%

Bilgi ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı 2 2,74%

Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı 1 1,37%

Yükseköğretimin Yönetimi ve Politikası Anabilim Dalı 1 1,37%

Yönetim Bilişim Sistemleri Anabilim Dalı 1 1,37%

İşletme (İngilizce) Anabilim Dalı 1 1,37%

Ekonomi Finans Anabilim Dalı 1 1,37%

İşletme Bilgi Yönetimi Anabilim Dalı 1 1,37%

Teknoloji Yönetimi Anabilim Dalı 1 1,37%

Deniz İşletmeciliği Anabilim Dalı 1 1,37%

İnsan Kaynakları Yönetimi Anabilim Dalı 1 1,37%

Hemşirelik Anabilim Dalı 1 1,37%

Toplam Kalite Yönetimi Anabilim Dalı 1 1,37%

Teknoloji Eğitimi Anabilim Dalı 1 1,37%

İletişim Bilimleri Anabilim Dalı 1 1,37%

Çalışma Ekonomisi Anabilim Dalı 1 1,37%

Jeodezi Anabilim Dalı 1 1,37%

Buna göre değişim yönetimi konusunda 22 farklı anabilim dalında çalışma yürütülmüştür. Sayıca en fazla çalışma işletme anabilim dalında bulunmaktadır ve tüm tezlerin %28.77’sini oluşturmaktadır. İşletmeden sonra 5’er çalışma yapılmış olan eğitim bilimleri ve kamu yönetimi anabilim dalları gelmektedir. Bu istatistik de değişim yönetiminin çok farklı disiplinler tarafından ele alındığını doğrulamaktadır.

Tablo 4. Tezlerin Dahil Olduğu Konulara Göre Dağılımı

Konu Frekans Yüzde

İşletme 48 52,17%

Eğitim ve Öğretim 9 9,78% Kamu Yönetimi 6 6,52% Endüstri ve Endüstri Mühendisliği 6 6,52% Sağlık Kurumları Yönetimi 3 3,26% İletişim Bilimleri 3 3,26%

Ekonomi 3 3,26%

Bankacılık 3 3,26% Hemşirelik 2 2,17% Bilim ve Teknoloji 2 2,17%

410

Bilgi ve Belge Yönetimi 2 2,17% Hastaneler 1 1,09% Halkla İlişkiler 1 1,09% Denizcilik 1 1,09%

Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri 1 1,09%

Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri 1 1,09%

Hazırlanan tezler 16 farklı konu altında toplanmıştır. Dağılımlar Tablo 4’de görülmekte olup en fazla tez işletme konusu altında yazılmıştır. İşletme konusunda 48 (%52,2), eğitim ve öğretim konusu altında ise 9 (%9,8) tez yazılmıştır. Kamu yönetimi ve endüstri ve endüstri mühendisliği konularında ise 6’şar tez yazılmıştır. Tablo 4.’de yer alan konulara göre tez sayısının toplam tez sayısından fazla olma sebebi, bazı tezlerin birden fazla konu altında yürütülmüş olmasıdır. Buna göre 60 tez tek konu altında, 9 tez 2 farklı konu altında, 4 tez ise 3 farklı konu altında yürütülmüştür.

Şekil 5. Tezlerin Hazırlandığı Üniversitelere Göre Dağılımı

Bugüne kadar Türkiye’de toplam 36 farklı üniversitede değişim yönetimi konusunda lisansüstü tez çalışması yürütülmüştür. Bu üniversitelerden değişim yönetimi konusunu en fazla çalışanlar Şekil 5’de görülmektedir. Diğer olarak belirtilen bölümde bulunan üniversitelerde 1 veya 2 adet tez çalışılması yürütülmüştür. En çok çalışmayı Marmara Üniversitesi (9), Gazi Üniversitesi (7) ve İstanbul Üniversitesi (7) yürütmüştür. Üniversitelerin bulunduğu iller arasında karşılaştırma yapılırsa, değişim yönetimi konusunda en çok çalışmanın sırasıyla İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde yapıldığı görülmektedir.

9 7 7 5 3 3 3 3 33 0 5 10 15 20 25 30 35

411

Şekil 6. Tez Yazarlarının Cinsiyetlerine Göre Dağılımı

Değişim yönetimi konusunda tez çalışması yürüten yazarlar incelendiğinde 36 kadın, 37 erkek olduğu görülmektedir. Şekil 6’de görüldüğü gibi sayılar neredeyse eşit olduğundan değişim yönetimi çalışmalarının cinsiyetle herhangi bir bağlantısı olmadığı açıkça görülmektedir. Ayrıca Ulusal Tez Merkezi’nde yazar özelliklerine ait bir istatistik verisi olmadığından farklı bir karşılaştırma yapılamamıştır.

Değişim Yönetimi Konusunda Yazılan Lisansüstü Tezlerin Atıf Durumlarının İncelenmesi

Bir bilimsel çalışmada başka bir metinden alınarak kullanılan referans bilgi atıf olarak isimlendirilmektedir (Harrod’s, 2002:139). Atıf bilimsel çalışmaların tanıtımı için önemli bir ölçüttür. Bir bilimsel çalışmanın ne derece etkili olduğunu atıf sayısı belirlemektedir (Gökkurt, 1997). Bu kapsamda değişim yönetimi konusunda yapılmış olan lisansüstü tezlerin etki değerini incelemek için Ulusal Tez Merkezi’nde bu konuda yazılmış olan 73 tezin hepsi birer birer Google Scholar arama motoru üzerinden incelenmiş ve atıf sayıları tespit edilmiştir (Ulusal Tez Merkezi’nde, tezlerin atıflarını görebilmek için herhangi bir dizin bulunmamaktadır.). Yapılan incelemede değişim yönetimi konusunda çalışılmış lisansüstü tezlere toplam 221 kez atıf yapılmıştır. 33 teze 1 ile 26 arasında atıf yapıldığı görülmüştür.

Tablo 5. En Fazla Atıf Alan Tezler

Tez Adı Yılı Türü ^Atıf

Sayısı

Örgütsel Değişim Yönetimi ve Denizli Tekstil Işletmelerinde Bir Uygulama 2000 Doktora 26

İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin, Okulda Değişim Yönetiminin

Gerçekleştirilmesinde, Örgütsel Iletişimin Rolüne Ilişkin Algıları (Ankara Ili Örneği) ²⁰⁰⁸

Yüksek Lisans ²³

Organizasyonel Değişim Yönetimi ve Azerbaycan Cumhuriyetindeki Türk Menşeli

Işletmelerde Bir Uygulama ^{2007 Doktora 17}

Değişim Yönetiminde Dönüştürücü Liderin Rolü 2019 ^Yüksek

Lisans ¹³

İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin, Okulda Değişim Yönetiminin

Gerçekleştirilmesine Bakış Açılarının Incelenmesi ²⁰⁰⁸

Yüksek Lisans ¹⁰

Elektronik Belge Yönetimi Uygulamalarında Personel Farkındalığının Artırılması:

Değişim Yönetimi Açısından Bir Inceleme ²⁰¹⁵

Yüksek Lisans ⁹

Çalışanların Özdeğerlendirme, Değişim Yönetimi ve Örgütsel Bağlılık Algılarının

Değerlendirilmesi ²⁰⁰⁹ Yüksek Lisans ⁹ 36 37 35,5 36 36,5 37 37,5 Erkek Kadın

412

Örgütsel Değişim Yönetimi ve Seramik Sektöründe Uygulaması 2007 ^Yüksek

Lisans ⁹

Örgütsel Değişim, Değişim Yönetimi ve Örgütsel Davranışlar Üzerine Örnek Bir

Uygulama ²⁰¹⁴

Yüksek Lisans ⁸

Değişim Yönetiminde Dönüştürücü Liderlik Davranışlarının Firma Performansına

Etkileri Üzerine Bir Araştırma ²⁰⁰⁷

Yüksek Lisans ⁸

İş Görenlerin Değişim Yönetimi Algılama Düzeylerinin Belirlenmesi Ve Kamuda Bir

Uygulama ²⁰⁰⁶

Yüksek Lisans ⁸ Değişim yönetimi konusunda hazırlanmış tezlerin %54’üne (40) hiç atıf yapılmamıştır. En çok atıf yapılan çalışmalar Tablo 5.’de görülmektedir. En fazla atıf (26) 2000 yılında yazılmış olan “Örgütsel Değişim Yönetimi Ve

Denizli Tekstil İşletmelerinde Bir Uygulama” adlı doktora tezine yapılmıştır. Tablo 9’de yer alan tezler dışında 4

teze bir, 3 teze iki, 5 teze üç, 3 teze dört, 2 teze beş, 1 teze altı ve 4 teze de yedişer kez atıf yapılmıştır.

Değişim Yönetimi Konusunda Yayınlanan Makalelerin Yıl ve Atıf Durumlarına Göre İncelenmesi

Değişim yönetimi konusunda alanyazını daha iyi resmedebilmek için sadece lisansüstü tezler değil aynı zamanda Türkiye’de yayınlanmış olan makaleler de incelenmiştir. Bu kapsamda Türkiye’de yayınlanan dergilere altyapı sunan Dergipark ve TR Dizin veritabanları analiz edilmiştir. Dergipark, dergilerin işleyişine hiçbir şekilde müdahale etmeyip yalnızca akademik nitelikli dergilere alt yapı ve teknik destek sunarken (dergipark.org.tr, 2020), TR Dizin, ULAKBİM TR Dizin uzmanları ile ilgili konu alanlarındaki uzman ve akademisyenlerden oluşan komiteler tarafından Dergi Değerlendirme Kriterlerine bağlı olarak yaptığı incelemeler sonucunda belirlediği dergilere alt yapı sağlamaktadır (trdizin.gov.tr, 2020). Bu yüzden Dergipark veritabanı, TR Dizin sisteminde taranan dergilerin tamamını içermektedir. Yöntem kısmında da belirtildiği gibi Türkiye’de değişim yönetimi konusunda yayınlanan makalelerin tamamına ulaşabilmek için öncelikle Dergipark veritabanı kullanılmıştır. Dergipark veritabanında herhangi bir atıf sayacı olmadığı için de burada belirlenen tüm makaleler birer birer Google Scholar sistemi üzerinden kontrol edilerek atıf bilgilerine ulaşılmıştır. Aramalar esnasında başlığında “değişim yönetimi” ifadesi yer alan makaleler hedef alınmıştır. Araştırma sonucunda Türkiye’de değişim yönetimi konusunda yayınlanmış 34 makale olduğu tespit edilmiştir. İlk makale 1996 yılında yayınlanmış olup son makale 2019 yılında yayınlanmıştır. 2020 yılına ait makaleye rastlanmamıştır. Bunların yıllara göre dağılımı Şekil 6’de görülmektedir. Bakıldığında yıllara göre anlamlı bir farklılık görülmemektedir. 2007, 2008, 2009 yıllarında değişim yönetimi konusunda hiç makale yayınlanmamış olup bu süreç yayınsız geçen en uzun aralık olmuştur. En çok 2012 yılında 4 tane makale yayınlanmıştır.

413

Şekil 6. Makalelerin Yıllara Göre Dağılımı

Atıf sayıları incelendiğinde, değişim yönetimi konusunda yayınlanmış makalelerin lisansüstü tezlerden daha fazla atıf aldıkları görülmektedir. En fazla atıf alan 10 makale Tablo 6’da görülmektedir. Buna göre 2013 yılında yayınlanmış olan “Değişim Yönetimi Sürecinde Değişime Direnme” adlı makale değişim yönetimi konusunda etki faktörü en yüksek bilimsel çalışma durumundadır. Bunun yanında 12 makaleye herhangi bir atıf yapılmamıştır. Değişim yönetimi konusunda yayınlanan makalelere yapılan toplan atıf sayısı 283’dür.

Tablo 6. En Fazla Atıf Alan Makaleler

Makale Adı Yılı Atıf Sayısı

Değişim Yönetimi Sürecinde Değişime Direnme 2013 47

Eğitimde Değişimin Yönetimi: Kavramsal Bir Çözümleme 2003 43

Örgütsel Değişim Yönetimi 2006 35

Bilgi Teknolojilerinin Rekabet Açısından Önemi ve Değişim Yönetimindeki

Etkilerine Ilişkin Yöneticilerin Algılarını Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma ^{2006 27} [Pdf] Yöneticilerin Değişimi Yönetme Yeterlikleri 2012 25

Değişim Yönetimi ve Spor Örgütleri 2005 14

Değişim Yönetimi: İnsan Kaynaklari Yönetiminin Yeni Görev Alani 2001 13

Günümüz İşletmelerinde Değişim Yönetimi: Yöntemler Ve Uygulanabilirliği 2000 11

Örgütsel Değişimin Yönetimi Örgüt Kültürü Ve Liderlik Faktörü 1996 11

[Pdf] İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Okulda Değişim

Yönetiminin Gerçekleştirilmesine Bakış Açılarının İncelenmesi ^{2011 10}

Yıllara göre yapılan toplam atıflar Şekil 7’da görülmektedir. Şekil incelendiğinde yıllara göre atıf sayılarındaki değişim düzenli bir artış veya azalış göstermemektedir. Böylece yayınlanan makaleler ile yıllar arasında anlamlı bir ilişki görülmemektedir. Değişim yönetimi konusunda yayınlanan makalelerden en çok 2006 yılında yayınlananlara ve 62 kez atıf yapılmıştır. 2013 yılında yayınlanan makalelere 47 ve 2003 yılında yakalanan makalelere ise 46 kez atıf yapılmıştır. Şekil 7’de belirtilen yıllar dışında yayınlanan makalelere henüz atıf yapılmamıştır. 2016 yılından günümüze kadar olan sürede yayınlanan makalelere atıf yapılmamıştır.

3 ³ 1 2 2 1 4 2 1 3 3 2 3 1 2 1 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 2019 2018 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2006 2005 2003 2001 2000 1999 1996

414

Şekil 7. Yıllara Göre Makalelere Yapılan Atıf Sayısı SONUÇ ve TARTIŞMA

Değişim yönetimi konusunun Türkiye’deki akademik konumunu analiz etmeyi amaçlayan bu çalışma dört bölümden oluşmuştur. İlk bölümde çalışmanın amacı ve kapsamı hakkında bilgi verilmiştir. Bu bölümde araştırmanın yöntemini oluşturan bibliyometrik incelemelerin kavramsal olarak açıklaması yapılmıştır. İkinci bölümde değişim ve değişim yönetimi konuları ele alınmıştır. Literatürde yer alan önemli çalışmalar incelenmiş ve değişim ve değişim yönetimi kavramlarının boyutlarına vurgu yapılarak detaylı bir tanımlama yapılmıştır. Üçüncü bölümde araştırmanın yöntemi ve toplanan verilerin kapsamı hakkında bilgi verilerek bu veriler analiz edilmiştir. Son bölümde ise araştırma sonuçlarına değinilmiştir.

Değişim yönetimi, organizasyonlar için çok boyutlu ve önemli bir süreci ifade etmektedir. Stratejik seviyede planlamalar yaparak karar veren örgütler için bu süreç ihmal edilemez bir yaklaşımdır. Örgütler bu süreci yönetici ve liderler aracılığıyla yönetmektedir. Bu lider ve yöneticiler bilimsel yaklaşımlardan faydalanarak bu süreci daha faydalı ve sürdürülebilir hale getirebilmektedir. Ancak bunun için akademik literatürün de sürekli değişimi ve gelişimi çok önemlidir.

Bu çalışmanın değişim yönetimi konusunu bilimsel açıdan resmederek, gerek bu konuda bilimsel çalışma yapacak araştırmacılara gerekse değişim yönetimi sürecini yöneten yönetici ve liderlere ışık tutması beklenmektedir. Literatür incelendiğinde değişim yönetimi konusuna bibliyometrik bir yaklaşımın olmadığı tespit edilmiştir. Bu yüzden yapılan bu araştırmanın, araştırmacıların bu konuya yönelirken eksikleri görmeleri, lider ve yöneticilerin ise etki değeri yüksek olan çalışmaları görerek daha az zaman harcayıp bilgiye kolayca ulaşabilmeleri açısından literatüre katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.

Türkiye’deki akademik arşivlerden toplanan veriler incelendiğinde değişim yönetimi konusunun işletme, tıp, spor, edebiyat, siyaset bilimi gibi birçok alanda kullanıldığı ancak çalışmaların en çok İşletme Fakültelerinde, İşletme Anabilim Dalı’nda ve İşletme konularında yürütüldüğü görülmüştür. Ancak bakıldığında toplamda 107 lisansüstü tez ve makale bulunmaktadır. Bu konuda yapılan ilk çalışmadan çalışmanın tamamlandığı Mart 2020 dönemine kadar olan sürenin 26 yıl olduğu düşünüldüğünde çok az sayıda çalışma olduğu görülmektedir. Bu kapsamda gerek lisansüstü eğitim almakta olan öğrencilerin gerekse akademisyenlerin değişim yönetimi

11 3 11 21 46 16 62 18 29 47 9 10 0 10 20 30 40 50 60 70 1996 1999 2000 2001 2003 2005 2006 2011 2012 2013 2014 2015

415

konusunda çalışma yapmaları için teşvik edilmelerinin birçok alanda fayda sağlayacağı değerlendirilmektedir. Ayrıca yapılan çalışmaların 52’sine bugüne kadar hiçbir atıf yapılmamıştır. Bu yüzden yapılacak çalışmaların gerek literatüre gerekse örgütsel gelişime katkı sağlama açısından da ele alınmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Değişim yönetimi konusunun yalnızca Sosyal Bilimlerin alt dalı olan İşletme disiplinin bir konusu olduğunu düşünmek bu konunun önemini gözden kaçırmak anlamına gelmektedir. Lisans ve lisansütü eğitimlerde Fen Bilimleri alanlarında da vurgulanmasının bu konunun ihtiyaç duyulduğu diğer alanlarda da bilimsel olarak yürütülebilmesine imkân sağlayacağı değerlendirilmektedir.

Sonuç olarak, Türkiye’de değişim yönetimi konusunda yapılan akademik çalışmaların, konunun önemi göz önüne alındığında yeterli sayıda olmadığı görülmektedir. Bu yüzden etki değeri yüksek, gerek ulusal gerekse uluslararası seviyede yapılacak çalışmalarda atıf alabilecek çalışmalar yapmak büyük önem arz etmektedir. Ayrıca yapılan çalışmalarda sadece 1 adet yabancı dilde yazılmış lisansüstü teze rastlanmıştır. Yapılacak çalışmaların yabancı dillerde yapılmasının Türkiye’de yürütülen değişim yönetimi çalışmalarının uluslararası literatürde görünür olmasının da önünü açacaktır.

ETİK METNİ

Bu makalede dergi yazım kurallarına, yayın ilkelerine, araştırma ve yayın etiği kurallarına, dergi etik kurallarına uyulmuştur. Makale ile ilgili doğabilecek her türlü ihlallerde sorumluluk yazarlara aittir.

KAYNAKÇA

Armutlu, C. ve Arı Sağlam, G. (2010). “Yönetim modalarının yüksek lisans ve doktora tezlerine yansımaları:

Belgede DEĞİŞİM YÖNETİMİNİN TÜRKİYE LİTERATÜRÜNDEKİ YERİ: BİBLİYOMETRİK BİR ANALİZ (sayfa 26-37)