Bu araştırmanın temel amacı, toplam kalite yönetimi uygulamaları ile işgören motivasyonunun iş tatmini üzerine etkilerini ortaya koymaktır.
Temel amaç doğrultusunda araştırmanın alt hedefleri ise şu şekildedir:
- İşgörenlerin toplam kalite yönetimi uygulamaları ile ilgili algılarını belirlemek
- İşgörenlerin motivasyon algılarını ortaya koymak - İşgörenlerin iş tatmini ile ilgili algılarını saptamak - İşgörenlerin sosyo-demografik özelliklerini belirlemek
- İş tatmini açısından işgörenlerin sosyo-demografik özellikleri arasında fark olup olmadığını ortaya koymak
3.1.2. Araştırmanın Önemi
Toplam kalite yönetimi uygulamaları kurumların gelişimine katkı sağlarken, hizmet alıcılarına da kaliteli hizmet alma imkanı tanıyarak toplumsal yarar sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca, işgören motivasyonunun artırılması ile iş tatmininin artabileceği ve işgörenlerin daha kaliteli hizmet sunabilecekleri düşüncesi bu çalışmayı önemli kılmaktadır.
3.1.3 Araştırmanın Evreni ve Örnek Büyüklüğü
Bu araştırmada, İstanbul Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesinde anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Anket uygulamasında tesadüfi örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Araştırmanın evreni 950 kişiden oluşmaktadır. Örnek büyüklüğü, %95 güven aralığıında 384 kişi olarak hesaplanmıştır. Örnek büyüklüğünün anakütle içindeki oranı %5’ten büyük olduğu için örnek büyüklüğü N-n/N-1 düzeltme faktörü ile çarpılarak
86
küçültülmüştür.273 Yapılan düzeltme işlemi sonrasında anketin 229 kişi ile
yapılması gerektiği ortaya çıkmıştır. Ancak hastanenin yoğun çalışma koşulları nedeniyle ankete katılım az olmuş ve 127 kişi ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir.
3.1.4. Araştırmanın Sınırlılıkları
Yapılacak olan anket çalışması; zaman, maliyet, iş gücü yükü gibi etmenler göz önünde bulundurularak sınırlandırılmış, araştırma verilerinin elde edilmesinde ise çalışma için geliştirilen ölçekler esas alınmıştır. Araştırma için ayrılacak süre ise araştırma için gerekli izinlerin alınması da dahil olmak üzere 2 ay ile sınırlandırılmıştır.
3.1.5. Araştırmanın Modeli
Toplam Kalite Yönetimi uygulamaları ile işgören motivasyonunun iş tatminine etkileri ve iş tatmini açısından işgörenlerin sosyo-demografik özellikleri arasında fark olup olmadığı incelenmiştir. Buna bağlı olarak da araştırmanın modeli Şekil 7’deki gibi oluşturulmuştur.
Şekil-7 Araştırmanın Modeli
273
Kurtuluş Kemal, Pazarlama Araştırmaları, İ.Ü.İşletme Fakültesi Yayınları, İstanbul,1998, ss.235-236 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ UYGULAMALARI SOSYO-DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER İŞGÖREN MOTİVASYONU İŞ TATMİNİ
87 3.1.6. Araştırmanın Varsayımları
Araştırmanın varsayınları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Araştırmada uygulanan yöntemin, bilimsel yöntem ilkelerine uygun olduğu varsayılmıştır.
Araştırmada tanımsal ilişkiyi ortaya koyan anket yönteminin çalışma için uygun olacağı varsayılmıştır.
Çalışmanın bilimsel yönteme uygun olarak, objektif ve güvenilir olarak hazırlandığı varsayılmıştır.
İkincil kaynak taramalarının ve anket verilerinin çalışmanın amacını gerçekleştirmek için yeterli olacağı varsayılmıştır.
Anket uygulanan katılımcılarının samimi ve doğru cevaplar verdikleri varsayılmıştır.
3.1.7. Araştırmanın Hipotezleri
Araştırmanın modeline bağlı olarak üç ana hipotezi bulunmaktadır. Bunlar:
Birinci Hipotez:
H10: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin sosyo-demografik özellikleri arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamaktadır.
H11: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin sosyo-demografik özellikleri arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır.
Birinci hipoteze ait alt hipotezler ise şu şekilde sıralanabilir:
H1a0: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin cinsiyetleri arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamaktadır.
H1a1: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin cinsiyetleri arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır.
H1b0: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin medeni halleri arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamaktadır.
H1b1: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin medeni halleri arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır.
88
H1c0: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin yaşları arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamaktadır.
H1c1: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin yaşları arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır.
H1d0: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin eğitim durumları arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamaktadır.
H1d1: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin eğitim durumları arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır.
H1e0: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin iş tecrübeleri arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamaktadır.
H1e1: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin iş tecrübeleri arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır.
H1f0: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin kurumda çalışma süresi arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamaktadır.
H1f1: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin kurumda çalışma süresi arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır.
H1g0: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin görevleri arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamaktadır.
H1g1: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin görevleri arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır.
H1h0: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin gelir durumu arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamaktadır.
H1h1: İş tatminini oluşturan faktörler açısından işgörenlerin gelir durumu arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır.
İkinci Hipotez:
H20: Toplam kalite yönetimi uygulamaları ile ilgili faktörler iş tatminini oluşturan faktörlere istatistiki olarak etkide bulunmamaktadır.
H21: Toplam kalite yönetimi uygulamaları ile ilgili faktörler iş tatminini oluşturan faktörlere istatistiki olarak etkide bulunmaktadır.
89 Üçüncü Hipotez:
H30: İşgörenlerin motivasyonu ile ilgili faktörler iş tatminini oluşturan faktörlere istatistiki olarak etkide bulunmamaktadır.
H31: İşgörenlerin motivasyonu ile ilgili faktörler iş tatminini oluşturan faktörlere istatistiki olarak etkide bulunmaktadır.
3.1.8. Araştırmanın Ölçekleri
Araştırmada kullanılan değişkenler; sosyo-demografik özellikleri içeren 9 soru, İş Tatmin Ölçeği 17 soru, Toplam Kalite Ölçeği 23 soru ve Motivasyon Ölçeği 30 soru olmak üzere toplam 79 sorudan oluşmaktadır. Ölçeklerle ait sorular 5’li likert ölçeğine göre hazırlanmış olup sorularla ilgili seçenekler; 1) Hiçbir Zaman, (2) Nadiren, (3) Ara-sıra, (4) Çoğunlukla, (5) Her Zaman şeklinde katılımcıların tercihleri için hazırlanmıştır.
Anket formunun tanziminden sonra, soruların anlaşılır olduğunun sınanması, güvenirliliğinin tespiti ve ankete son şeklinin verilebilmesi için 20 katılımcı ile pilot uygulama gerçekleştirilmiştir. Soruların anlaşılabilir olduğuna kanaat edilmesi ve güvenirlik analizinin pozitif sonuçlanması ile birlikte anket formu katılımcılara dağıtılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçekler eklerde belirtilmiştir.
3.1.9. Araştırmada Yapılan Analizler
Araştırmada toplanan verilerin analizi SPSS 23 programı ile yapılmış ve
%95 güven düzeyi ile çalışılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçeklerin hangi
faktörler altında toplandığını belirlemek için faktör analizinden yararlanılmıştır. Ölçek puanlarının sosyo-demografik özelliklere göre farklılık gösterme durumu
ise Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testleri ile analiz edilmiştir. Toplam kalite
yönetimi uygulamaları ve işgören motivasyonu ile ilgili faktörlerin, iş tatminine etkisinin test edilmesi için ise regresyon analizi uygulanmıştır.
90
3.2. SOSYO-DEMOĞRAFİK ÖZELLİKLERLE İLGİLİ FREKANS ANALİZLERİ