ARAŞTIRMANIN AMACI VE ÖNEMİ 2.1. Araştırmanın Amacı

Yeni doğan bebekte “insan” dediğimiz yaratığa özgü niteliklerden bir çoğu yoktur. Çocuğun doğduğu toplumun diğer üyelerinde ise bu nitelikler vardır. Sahip olduğumuz tüm özellikler, doğuştan getirilen gizilgüçlerin çevre ile etkileşiminin ürünüdür. Kişilik özellikleri gibi bazı özelliklerimiz ise daha fazla çevrenin etkisi altındadır. Çevre denince de öncelikle akla bireyin ilk ve en yakın çevresini oluşturan aile gelmektedir. İnsan yaşamının üzerinde, doğumundan önce başlayan ve ilk gelişim yıllarından ömrünün sonuna kadar etkisini sürdüren bir kurum olarak aile, fizyolojik olduğu kadar ekonomik ve toplumsal yönleriyle de, kişiyi, ruhsal gelişimi, oluşumu ve davranışları açısından biçimlendirip yönlendirir.

Anne babaların her biri farklı kişilik yapılarına, farklı güç ve becerilere, farklı kişisel niteliklere sahiptirler. Çocuklar aile üyeleri arasındaki psikolojik etkileşimlerin oluşturduğu dinamik bir sistem içerisinde ve o sistemin bir parçası olarak büyür ve gelişirler. Ailelerin daha ayrıntılı olarak, ana babaların oluşturduğu dinamik etkileşim ağının çeşitli niteliklerden ve bunların gençlerin davranışları üzerindeki etkilerinden söz edilebilir. Ailenin sosyo-ekonomik düzeyi ile çocuğun gelişimi arasında önemli bir ilişki vardır. Sosyo-ekonomik düzeyi düşük olan ailelerde genellikle çocukların hareketleri sınırlandırılmakta ve çocuklardan fazla başarı beklenmektedir.

Temel ihtiyaçlar arasında yer alan psikolojik ihtiyaçlar ailelerin, sosyo-ekonomik statüleri, eğitim durumları, tutumları ile ilgilidir. Çocuğun eğitim ve öğretim gördüğü okul, yaşadığı sosyal çevre, eğlenebilme ve dinlenebilme gibi imkanlarını büyük ölçüde ailenin sosyo-ekonomik durumu belirlemektedir.

Ailenin dirlik ve düzenlik içinde olmasında gelir önemli bir etkendir. Yeterli gelirle sağlanacak iyi bir aile ortamı, çocukların kişiliğini geliştirmektedir. Kuşkusuz, yoksul bir aile, gereksinmelerini gideremediği zaman bir çok sorunlarla karşılaşır. Ekonomik sıkıntılar çoğu zaman ailenin parçalanmasına kadar gitmektedir.

Bu araştırmanın amacı, değişik sosyo-ekonomik düzeylere sahip bireyler arasında ihtiyaçlar bakımından bir fark olup olmadığını saptamaktır. Böylece, sosyo-ekonomik düzey ile kişilik ilişkisinde, kişiliğin, üzerinde pek durulmayan boyutları da ele alınmış olacaktır.

2.2. Araştırmanın Önemi

Anne- baba- çocuk ilişkisi, bireyin davranışlarının gelişmesi ve sağlam bir kişiliğe sahip olmasında önemli bir yere sahiptir. Ailenin sosyo-ekonomik düzeyi ile çocuğun gelişimi arasında da önemli bir ilişki vardır.

Çocuk doğumundan itibaren birçok safhadan geçerek okul sıralarına gelir. Bu zaman zarfındaki çeşitli etki ve davranışlar çocuğun bedeni ve ruhi varlığının gelişiminde önemli bir yer işgal eder. İnsanların arasındaki farkı da büyük çoğunlukla bu etkilerin neticesidir. Çocuğun gelişimine en çok etki eden şeylerden biri de ekonomik durumdur. Bireyin ne giyeceğinden alacağı eğitime, boş zamanlarını nasıl değerlendireceğinden başarısına kadar birçok faktör ekonomik durumla bağlantılıdır.

Sosyo-ekonomik nedenlere bakınca da, çocuğun bilinçlendiği andan itibaren, kendi sosyo-ekonomik yaşantısıyla, diğer insanları kıyasladığını görüyoruz. Burada çocukların davranış bozukluklarının iki uçta yaşandığı görülmektedir. Birincisi, sosyo-ekonomik düzeyleri normalin üzerinde olan ailelerin çocuklarının davranışları. İkincisi de sosyoekonomik düzeyleri normalin altında olan çocukların davranışları. Birinciler, diğer yaşıtlarını ve yetişkinleri aşağılarlar, ikinciler ise, nefret duyarlar.

Görüldüğü gibi sosyo-ekonomik etkenler bireylerin çeşitli psikolojik ihtiyaçlarının karşılanmasında çok önemlidir. Bu nedenle bu araştırmada bu önemli etken üzerinde çalışılmıştır. Bu çalışmanın ayrıca Türkiye için bazı bulgular sağlama, bilgilere yeni veriler katma gibi yararlarının olabileceği de düşünülmüştür.

2.3. Problem Cümlesi

Lise son sınıf öğrencilerinin psikolojik ihtiyaçları ile ailelerinin sosyo-ekonomik düzeyleri arasında bir ilişki var mıdır?

2.4. Alt Problemler

1. Lise son sınıf öğrencilerinin “başarma ihtiyacı” ile cinsiyetleri ve ailelerinin