Araştırmanın Önemi

Uzun yıllar boyunca dil öğrenimiyle ilgili yapılan çalşmalarda daha çok öğretmen merkezli öğretim yöntem ve teknikleri üzerinde durulmuştur. Öğrencilerin sahip oldukları bireysel farklılıklar ise hep ikinci planda kalmıştır. Yabancı dil öğrenmeye yönelik duyulan ihtiyaç ve motivasyon, öğrenme sürecinde öğrencilerin sahip oldukları öğrenme stilleri, öğrenmeyi kolaylaştırmak için bilinçli olarak kullanılan stratejiler, bireylerin geçmişten sahip oldukları deneyimler, cinsiyet, bireylerin içinde bulundukları sosyokültürel çevre gibi bireysel farklılıklar yabancı dil edinimini etkileyen önemli faktörlerdendir.

Yabancı dil ediniminde strateji kullanımı yaş, cinsiyet ve motivasyon gibi bireysel bir farklılık oluşturmasa da, farklı öğrenciler tarafından farklı stratejilerin kullanımı, strateji kullanımı ile bireysel farklar arasında güçlü bir bağlantının olduğunu gösterir (Benson ve Gao, 2008).

Son yıllarda, dil öğrenme sürecinde öğrenenlerin bireysel rollerini ortaya koymak amacıyla öğrenme stratejileriyle ilgili olarak birçok çalışma yapılmaktadır. Yapılan bu çalışmaların çoğunda dil öğrenme stratejileri ile yaş, cinsiyet, motivasyon, kişisel

özellikler, etnik ve kültürel geçmiş, meslek ve üzerinde uğraşılan görev gibi bir veya birden fazla dilsel ve dilsel olmayan faktörler arasındaki ilişki üzerinde durulmaktadır. Birçok araştırmacı tarafından önemi vurgulansa da öğrenme stratejilerinin gelişiminde ve seçiminde hedef dille ilgili üzerinde çalışılan görev (task) ve becerilerin etkisi göz ardı edilmiştir (Takaç, 2008).

Ayrıca, özellikle ülkemizde yabancı dil bilmek dilbilgisi kuralları ve sözcük bilmekle eş değer tutulmuştur. Bütün çabalar bunları bilinçli olarak öğrenmek veya

ezberlemek üzerine yoğunlaşmıştır. Yoğun ve anlamlı girdinin dil öğrenmedeki önemi göz ardı edilip sadece dilin öğelerini öğretmeye yönelik çabalar ön plana çıktığında istenen verim alınamamıştır. Bu nedenle, zaman içinde uygulanan farklı eğitim politikalarıyla yenilikler yapılamaya çalışılsa da ilköğretimden başlayarak yükseköğretim süresince yabancı dil öğreniminde öğrencilerin ciddi sorunlar yaşadıkları herkes tarafında kabul edilen bir gerçektir (Demirel, 2003).

Dil edinimi, dilsel kuralların öğrencilerin seviyesini yeterli derecede zorlayan yoğun otantik materyale ve anlamlı girdiye maruz kalınarak içselleştirildiği gizil bir süreçtir. Bu süreçte söz konusu girdi ancak dinleme ve okuma materyallerin kullanılmasıyla sağlanır. Eğitim ortamında öğretmenin düzenleyerek vermiş olduğu girdi anlamı zenginleştirecek, bu da dil edinimine katkıda bulunacaktır.

Genel olarak dil ediniminin gizil bir süreç olduğu düşünülmesinden dolayı öğrencinin ortaya koymuş olduğu bilinçli işlemler çoğu zaman göz ardı edilmektedir. Öğrencilerin karşılaştıkları metinleri anlamlandırmak, yeni edindiği bilgiyi işlemek ve akademik dil ve içerikle ilgili olan kavramları öğrenmek için ortaya koydukları öğrenme stratejileri öğretmenler tarafından dikkate alınmamaktadır (Macaro, 2001). Okuma ve dinleme materyalleriyle oluşturulan girdinin öğrenciler tarafından anlamlandırılmasına yardımcı olmak amacıyla okuma ve dinleme stratejilerin bilinmesi ve kullanılması dil öğrenimine büyük katkısı olacaktır.

1.7. Araştırmanın Amacı

Bu çalışmada okuma ve dinleme stratejileri göz önünde bulundurularak hazırlanacak olan ders etkinlikleri ile öğrencilerin strateji kullanma durumlarının arttırılması amaçlanmıştır. Ayrıca, öğretmenlere kendi derslerinde uygulayabilecekleri strateji tabanlı bir öğretim programı örneği ortaya koyarak, öğrencilerin İngilizce okuduğunu ve dinlediğini anlama düzeylerinin arttırılmasına katkıda bulunulmak istenmiştir.

Yukarıda ifade edilen görüşler doğrultusunda bu araştırmanın temel amacı; strateji tabanlı öğretimin öğrencilerin strateji kullanma durumlarını ve İngilizce okuduğunu ve dinlediğini anlama düzeylerini nasıl etkilediğini incelemektir.

1.8. Araştırmanın Hipotezleri

H1: Strateji tabanlı öğretim öğrencilerin okuma stratejilerini kullanma durumlarını artırır.

a: Strateji tabanlı öğretim öğrencilerin genel okuma stratejilerini kullanma durumlarını artırır.

b: Strateji tabanlı öğretim öğrencilerin problem çözmeye dayalı okuma stratejilerini kullanma durumlarını artırır.

c: Strateji tabanlı öğretim öğrencilerin destekleyici okuma stratejilerini kullanma durumlarını artırır.

H2: Strateji tabanlı öğretim öğrencilerin dinleme stratejilerini kullanma durumlarını artırır.

a: Strateji tabanlı öğretim öğrencilerin dinleme stratejilerinden bilişüstü stratejilerin kullanma durumlarını artırır.

b: Strateji tabanlı öğretim öğrencilerin dinleme stratejilerinden bilişsel stratejilerin kullanma durumlarını artırır.

c: Strateji tabanlı öğretim öğrencilerin dinleme stratejilerinden duyuşsal stratejilerin kullanma durumlarını artırır.

d: Strateji tabanlı öğretim öğrencilerin dinleme stratejilerinden çeviri stratejilerinin kullanma durumlarını artırır.

e: Strateji tabanlı öğretim öğrencilerin dinleme stratejilerinden telafi stratejilerinin kullanma durumlarını artırır.

H3: Strateji tabanlı öğretim öğrencilerin okuduğunu anlama düzeylerini artırır.

H4: Strateji tabanlı öğretim öğrencilerin dinlediğini anlama düzeylerini arttırır.

1.9. Sınırlılıklar

 Bu araştırma 2015-2016 Eğitim-Öğretim yılı güz döneminde Hava Astsubay Meslek Yüksek Okulunda öğrenim gören 2. Sınıf öğrencilerle sınırlıdır.

 Araştırma kapsamında uygulanacak olan okuma ve dinleme stratejilerinin öğretimi İngilizce Dil Becerileri dersinde haftada 2 ders saati ve 12 hafta ile sınırlıdır.

1.10. Tanımlar

Yabancı Dil Öğrenme Stratejileri: Öğrencilerin yabancı dil öğrenme ve kullanma konusunda bilinçli olarak seçtikleri adımlar ve eylemlerdir (Cohen, 1998).

Bilişsel Stratejiler: Doğrudan, analiz, sentez ve dönüşümü gerektiren ve öğrenme sürecine dahil edilen aktivitelerdir. Söz konusu dilin edinimi, depolanması, hatırlanması ve

kullanılması süreçlerini kapsar (Williams ve Burden, 2001).

Bilişüstü Stratejiler: Öğrenmenin planlanması, amaçların belirlenmesi, öğrenme süreciyle ilgili düşünmeyi, performansı denetlemeyi ve elde edilen sonuçların değerlendirilmesi gibi aktiviteleri kapsar.

Sosyal Stratejiler: Öğrencilerin başkasıyla işbirliği yapmasıdır.

Duyuşsal Stratejiler: Öğrencinin çeşitli teknikler kullanarak kendi duygularını kontrol etme çabalarıdır.

Bölüm II: İlgili Araştırmalar

Bu bölümde, Türkiye’de ve yurt dışında gerçekleştirilen ikinci dil veya yabancı dilde strateji tabanlı öğretim, okuma ve dinleme stratejilerinin öğretimi konusunda ulaşılabilen araştırmalara yer verilmiştir.