BÖLÜM 2: ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI
3.2. Araştırmanın Yöntemi
3.2.3. Araştırmanın Modeli ve Hipotezleri
Araştırma, insan kaynaklarında eğitim ve geliştirme faaliyetlerinin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkisini tespit etmeye yöneliktir. İnsan kaynaklarında eğitim ve
67 geliştirme faaliyetlerinin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine doğrudan etkisi inceleme konusu yapılmaktadır.
İnsan Kaynaklarında eğitim ve geliştirme faaliyetleri, literatürde yer aldığı şekilde Bartlett (1999)’in 6 düzeyi ile incelenmiştir. Bunlar; Algılanan Eğitim Olanakları, Algılanan Amir Desteği, Algılanan Çalışma Arkadaşları Desteği, Öğrenme Motivasyonu, Beklenen Bireysel Kazançlar, Kariyer Beklentileridir. Örgütsel vatandaşlık davranışı ise Podsakoff ve MacKenzie (1989) ve ayrıca Organ’ın (1988) boyutları doğrultusunda ele alınmıştır. Bu boyutlar; özgecilik, nezaket, centilmenlik, vicdanlılık ve sivil erdem boyutlarıdır.
Bu açıklamalar ışığında kurulan araştırma modeli Şekil 7’de görülmektedir. Araştırmanın modelinde, Eğitim ve Geliştirme Faaliyetleri boyutuyla ilgili değişkenler (Algılanan Eğitim Olanakları, Algılanan Amir Desteği, Algılanan Çalışma Arkadaşları Desteği, Öğrenme Motivasyonu, Beklenen Bireysel Kazançlar, Kariyer Beklentileri), Örgütsel Vatandaşlık Davranışı boyutuyla ilgili değişkenler (Özgecilik, Nezaket, Centilmenlik, Vicdanlılık ve Sivil Erdem) yer almaktadır.
Şekil 7. Araştırmanın Modeli
Araştırma modelinde Eğitim ve Geliştirme Faaliyetleri boyutları ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı boyutları birbirlerini etkilemekte olduğu modelle önerilmektedir.
Eğitim ve Geliştirme
Faaliyetleri
• Algılanan EğitimOlanakları
• Algılanan Amir Desteği • Algılanan Çalışma Arkadaşları Desteği • Öğrenme Motivasyonu • Beklenen Bireysel Kazançlar • Kariyer Beklentileri
Örgütsel Vatandaşlık
Davranışı
• Özgecilik • Nezaket • Centilmenlik • Vicdanlılık • Sivil Erdem68 Araştırmanın bağımsız değişkenini insan kaynaklarında eğitim ve geliştirme faaliyetleri (algılanan eğitim olanakları, eğitim için algılanan amir desteği, eğitim için algılanan çalışma arkadaşlarının desteği, eğitim programlarındaki öğrenme motivasyonu, eğitimden beklenen bireysel kazançlar ve eğitim ile ilgili kariyer beklentileri), bağımlı değişkenini ise örgütsel vatandaşlık davranışı (özgecilik, nezaket, centilmenlik, vicdanlılık ve sivil erdem) oluşturmaktadır. Araştırmanın hipotezleri model üzerinde Şekil 8’de gösterilmektedir.
Şekil 8. Araştırma Modelinde İncelenen İlişkiler ve Araştırmanın Hipotezleri
Araştırmanın hipotezleri şu şekilde ifade edilebilir:
Değişkenler Arası İlişkilere Dair Hipotezler
H1: Eğitim ve Geliştirme Faaliyetleri boyutları ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı boyutları arasında istatistiki açıdan anlamlı bir ilişki vardır.
Algılanan eğitim olanakları
H11a: Algılanan eğitim olanakları ile nezaket arasında anlamlı bir ilişki vardır. H11b: Algılanan eğitim olanakları ile özgecilik arasında anlamlı bir ilişki vardır. H11c: Algılanan eğitim olanakları ile centilmenlik arasında anlamlı bir ilişki vardır. H11d: Algılanan eğitim olanakları ile vicdanlılık arasında anlamlı bir ilişki vardır. H11e: Algılanan eğitim olanakları ile sivil erdem arasında anlamlı bir ilişki vardır.
69 Algılanan amir desteği
H12a: Algılanan amir desteği ile nezaket arasında anlamlı bir ilişki vardır. H12b: Algılanan amir desteği ile özgecilik arasında anlamlı bir ilişki vardır. H12c: Algılanan amir desteği ile centilmenlik arasında anlamlı bir ilişki vardır. H12d: Algılanan amir desteği ile vicdanlılık arasında anlamlı bir ilişki vardır. H12e: Algılanan amir desteği ile sivil erdem arasında anlamlı bir ilişki vardır. Algılanan çalışma arkadaşları desteği
H13a: Algılanan çalışma arkadaşları desteği ile nezaket arasında anlamlı bir ilişki vardır. H13b: Algılanan çalışma arkadaşları desteği ile özgecilik arasında anlamlı bir ilişki vardır. H13c: Algılanan çalışma arkadaşları desteği ile centilmenlik arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H13d: Algılanan çalışma arkadaşları desteği ile vicdanlılık arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H13e: Algılanan çalışma arkadaşları desteği ile sivil erdem arasında anlamlı bir ilişki vardır.
Öğrenme Motivasyonu
H14a: Öğrenme Motivasyonu ile nezaket arasında anlamlı bir ilişki vardır. H14b: Öğrenme Motivasyonu ile özgecilik arasında anlamlı bir ilişki vardır. H14c: Öğrenme Motivasyonu ile centilmenlik arasında anlamlı bir ilişki vardır. H14d: Öğrenme Motivasyonu ile vicdanlılık arasında anlamlı bir ilişki vardır. H14e: Öğrenme Motivasyonu ile sivil erdem arasında anlamlı bir ilişki vardır. Beklenen bireysel kazanç
H15a: Beklenen bireysel kazanç ile nezaket arasında anlamlı bir ilişki vardır. H15b: Beklenen bireysel kazanç ile özgecilik arasında anlamlı bir ilişki vardır. H15c: Beklenen bireysel kazanç ile centilmenlik arasında anlamlı bir ilişki vardır. H15d: Beklenen bireysel kazanç ile vicdanlılık arasında anlamlı bir ilişki vardır. H15e: Beklenen bireysel kazanç ile sivil erdem arasında anlamlı bir ilişki vardır. Kariyer beklentileri
H16a: Kariyer beklentileri ile nezaket arasında anlamlı bir ilişki vardır. H16b: Kariyer beklentileri ile özgecilik arasında anlamlı bir ilişki vardır. H16c: Kariyer beklentileri ile centilmenlik arasında anlamlı bir ilişki vardır. H16d: Kariyer beklentileri ile vicdanlılık arasında anlamlı bir ilişki vardır. H16e: Kariyer beklentileri ile sivil erdem arasında anlamlı bir ilişki vardır. Değişkenler Arası Etkilere Dair Hipotezler
H2: Eğitim ve Geliştirme Faaliyetleri Örgütsel Vatandaşlık Davranışını etkiler. H2a: Algılanan eğitim olanakları boyutu örgütsel vatandaşlık davranışını etkiler. H2b: Eğitim için algılanan amir desteği boyutu örgütsel vatandaşlık davranışını etkiler. H2c: Eğitim için algılanan çalışma arkadaşlarının desteği boyutu örgütsel vatandaşlık davranışını etkiler.
70 H2d: Eğitim programlarındaki öğrenme motivasyonu boyutu örgütsel vatandaşlık davranışını etkiler.
H2e: Eğitimden beklenen bireysel kazançlar boyutu örgütsel vatandaşlık davranışını etkiler.
H2f: Eğitim ile ilgili kariyer beklentileri boyutu örgütsel vatandaşlık davranışını etkiler.
Tablo 4 . Hipotezlerin Analizinde Kullanılan İstatistiksel Analizler
Araştırma Hipotezleri İstatistiksel Analizler
H1 Eğitim ve Geliştirme Faaliyetleri boyutları ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı
boyutları arasında istatistiki açıdan anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi
H11a: Algılanan eğitim olanakları ile nezaket arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H11b: Algılanan eğitim olanakları ile özgecilik arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H11c: Algılanan eğitim olanakları ile centilmenlik arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H11d: Algılanan eğitim olanakları ile vicdanlılık arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H11e: Algılanan eğitim olanakları ile sivil erdem arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi
H12a: Algılanan amir desteği ile nezaket arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H12b: Algılanan amir desteği ile özgecilik arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H12c: Algılanan amir desteği ile centilmenlik arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H12d: Algılanan amir desteği ile vicdanlılık arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H12e: Algılanan amir desteği ile sivil erdem arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi
H13a: Algılanan çalışma arkadaşları desteği ile nezaket arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H13b: Algılanan çalışma arkadaşları desteği ile özgecilik arasında anlamlı bir ilişki
vardır. Korelasyon Analizi
H13c: Algılanan çalışma arkadaşları desteği ile centilmenlik arasında anlamlı bir ilişki
vardır. Korelasyon Analizi
H13d: Algılanan çalışma arkadaşları desteği ile vicdanlılık arasında anlamlı bir ilişki
vardır. Korelasyon Analizi
H13e: Algılanan çalışma arkadaşları desteği ile sivil erdem arasında anlamlı bir ilişki
vardır. Korelasyon Analizi
H14a: Öğrenme Motivasyonu ile nezaket arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H14b: Öğrenme Motivasyonu ile özgecilik arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H14c: Öğrenme Motivasyonu ile centilmenlik arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H14d: Öğrenme Motivasyonu ile vicdanlılık arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H14e: Öğrenme Motivasyonu ile sivil erdem arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi
H15a: Beklenen bireysel kazanç ile nezaket arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H15b: Beklenen bireysel kazanç ile özgecilik arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H15c: Beklenen bireysel kazanç ile centilmenlik arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H15d: Beklenen bireysel kazanç ile vicdanlılık arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H15e: Beklenen bireysel kazanç ile sivil erdem arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi
71 H16a: Kariyer beklentileri ile nezaket arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H16b: Kariyer beklentileri ile özgecilik arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H16c: Kariyer beklentileri ile centilmenlik arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H16d: Kariyer beklentileri ile vicdanlılık arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi H16e: Kariyer beklentileri ile sivil erdem arasında anlamlı bir ilişki vardır. Korelasyon Analizi
H2: Eğitim ve Geliştirme Faaliyetleri Örgütsel Vatandaşlık Davranışını etkiler. Regresyon Analizi
H2a: Algılanan eğitim olanakları boyutu örgütsel vatandaşlık davranışını etkiler. Regresyon Analizi H2b: Eğitim için algılanan amir desteği boyutu örgütsel vatandaşlık davranışını etkiler. Regresyon Analizi H2c: Eğitim için algılanan çalışma arkadaşlarının desteği boyutu örgütsel vatandaşlık
davranışını etkiler. Regresyon Analizi
H2d: Eğitim programlarındaki öğrenme motivasyonu boyutu örgütsel vatandaşlık
davranışını etkiler. Regresyon Analizi
H2e: Eğitimden beklenen bireysel kazançlar boyutu örgütsel vatandaşlık davranışını
etkiler. Regresyon Analizi
H2f: Eğitim ile ilgili kariyer beklentileri boyutu örgütsel vatandaşlık davranışını etkiler. Regresyon Analizi
H3: Araştırmaya katılanların demografik özellikleriyle örgütsel vatandaşlık
davranışı algılama düzeyleri arasında istatistiki açıdan anlamlı bir fark vardır. Bağımsız Örneklem T Testi
H3a: Araştırmaya katılanların cinsiyetleri ile örgütsel vatandaşlık davranışı algılama düzeyleri arasında istatistiki açıdan anlamlı bir fark vardır.
Bağımsız Örneklem T Testi H3b: Araştırmaya katılanların medeni durumları ile örgütsel vatandaşlık davranışı
algılama düzeyleri arasında istatistiki açıdan anlamlı bir fark vardır. Bağımsız Örneklem T Testi H3c: Araştırmaya katılanların eğitim durumu ile örgütsel vatandaşlık davranışı algılama
düzeyleri arasında istatistiki açıdan anlamlı bir fark vardır.
Varyans Analizi (Oneway ANOVA) H3d: Araştırmaya katılanların yaş ile örgütsel vatandaşlık davranışı algılama düzeyleri
arasında istatistiki açıdan anlamlı bir fark vardır.
Varyans Analizi (Oneway ANOVA) H3e: Araştırmaya katılanların iş pozisyonu ile örgütsel vatandaşlık davranışı algılama
düzeyleri arasında istatistiki açıdan anlamlı bir fark vardır.
Varyans Analizi (Oneway ANOVA) H3f: Araştırmaya katılanların çalışma süresi ile örgütsel vatandaşlık davranışı algılama
düzeyleri arasında istatistiki açıdan anlamlı bir fark vardır.
Varyans Analizi (Oneway ANOVA)