Araştırmanın Geçerliği ve Güvenirliği

Araştırmalarda, çalışmanın sonucuna ulaşmak için izlenen yolun doğruluğuna ve sonuçların genellenebilir olmasına yönelik geçerlik ve güvenirlik aranmaktadır. Bunun yanında nitel araştırmalarda yansızlığın sağlanması doğru sonuçlara ulaşılması yönüyle geçerlik ve güvenirlik terimleri daha önemli hale gelmektedir.

Araştırmada çalışılacak durumun farklı yönlerini öğrenebilmek, farklı bakış açılarını, farklı göstergeleri ve anlamları ortaya çıkarabilmek için uzman değerlendirmelerinde çeşitlemeye (triangulation) gidilmiştir. Böylelikle araştırmada ulaşılan sonuçların geçerliği ve güvenirliğini artırabilmek hedeflenmiştir. Uzmanların demografik özellikleri Tablo 3.4’te Gösterilmiştir

Tablo 3.4. Uzmanların Demografik Özellikleri

Çalışma Grubu Eğitim Durumu Çalışma Yılı Cinsiyet

1. Alan Uzmanı Doktora 26 K

2. Alan Uzmanı Doktora 28 E

Yıldırm ve Şimşek’e (2008) göre “geçerlik, araştırma sonuçlarının doğruluğunu konu edinir. Dış geçerlik elde edilen sonuçların benzer gruplara ya da ortamlara aktarılabilir olmasına, iç geçerlik ise araştırma sonuçlarına ulaşırken izlenen sürecin çalışılan gerçekliği ortaya çıkarmadaki yeterliğine ilişkindir” (s.255). “Nitel araştırmalarda inandırıcılık, aktarılabilirlik, tutarlık ve teyit edilebilirlik gibi özellikler önem kazanmaktadır. Bu çerçevede, “iç geçerlik” yerine “inandırıcılık”, dış geçerlik yerine “aktarılabilirlik”, “iç güvenirlik” yerine ”tutarlılık” ve dış güvenirlik” yerine “teyit edilebilirlik” kavramlarının kullanılması tercih edilmektedir “ (Yıldırım ve Şimşek, 2009, s. 264).

İnandırıcılık, “araştırmadan elde edilen bulguların benzer ortamlarda sonuçların

geçerliğine, süreçlerin birbiri ile tutarlı olmasına ve verilerin nesnel bir yaklaşımla toplandığına ve sonuçların nesnel bir yaklaşımla ortaya koyduğuna ilişkin kanıtlar sunması gerekir” (Lincoln & Guba’dan aktaran Yıldırım ve Şimşek, 2008, s. 265). Bu araştırmada katılımcılar ile uzun bir etkileşim sağlayabilmek için yaklaşık altı aylık bir veri toplam süreci ve bu süreç içerinde iki haftada bir 160 dakika olmak üzere 12 oturumluk dersler yapılmıştır. Dersler sırasında araştırmacı tarafından gözlem yapılmış, katılımcılar ders süreci ile ilgili araştırma günlükleri yazmışlardır. Katılımcılar ile sanat eğitimi programı başlamadan önce ve program bitiminde yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşme yönteminde araştırmacının bazı özelliklere dikkat etmesi gerekmektedir. Araştırmacı, uzak görüşlü olmalı, daima öğrenmeye açık bir kişiliği olmalı, analitik düşünebilmeli, katılımcıyı yargılamadan onu cesaretlendirici olmalı, yönlendirici sorular sormamalı, tehditkar olmamalı, gücün ve hiyerarşinin farkında olmalı, insancıl ve minnettar bir tutum sergilemeli, en önemlisi sabırla sorgulamaya devam etmelidir (Glesne, 2013). Araştırmacı, görüşmeler sırasında Gelsene’nin (2013) ifade ettiği gibi, görüşmeler sırasında dikkat edilmesi gereken unsurlara dikkat etmiştir. Araştırmacı topladığı verileri sürekli kaydetmiş, birbiri arasında karşılaştırmalar yapmış, yorumlamış ve temaları ortaya çıkarmak için çalışmıştır. Araştırmada veri çeşitliliği sağlamak için birden fazla nitel veri toplama tekniği kullanılmıştır. Böylece toplanan verilerin birbirini doğrulaması sağlanmaya çalışılarak, araştırmada inanırlık artırılmaya çalışılmıştır (Merriam’dan aktaran Çatalbaş, 2018). Araştırmada ölçme araçlarını geliştirilmesi ve ham verilerin kodlanması ve temaların

bulunması ve yorumlanmasında iki uzman görüşüne başvurularak araştırmanın inandırıcılığı artırılmaya çalışılmıştır.

Aktarılabilirlik, “araştırma sonuçlarının, genellenebilirliği ile ilişkilendirilen bir

kavramdır” (Schensul & Lecompte’den aktaran Toraman, 2013). “Araştırmayı okuyan kişinin benzer ortamlara ve süreçlere ilişkin bir anlayış oluşturma, kendi uygulamalarına daha deneyimli ve bilinçli yaklaşmalarını sağlayabilmektedir” (Yıldırım ve Şimşek, 2008, s. 270). Bu araştırmada aktarılabilirliği sağlamak amacıyla, ayrıntılı betimlemeler yapılmıştır. Bunun için araştırma ortamı, araştırmaya katılan katılımcılar, veri toplama araçlarının nasıl hazırlandığı, verilerin nasıl toplandığı ve verilerin nasıl analiz edildiği ayrıntılı bir biçimde betimlenmiştir. Nitel veriler sunulurken herhangi bir yorum yapılmamıştır. Katılımcı günlüklerden, görüşmelerden ve araştırmacının gözlemlerinden elde edilenlerden verilerin analizi sonucu oluşan temalar ve alt temalardan sık bir şekilde doğrudan alıntılar yaparak desteklenmiştir.

Teyit edilebilirlik, “benzer yöntemlerin kullanıldığı tekrarlı çalışmalardaki

sonuçların karşılaştırılabilirliğini ifade eder” (Schensul, Schensul, Lecompte’den aktaran Toraman, 2013). “Araştırmacının ulaştığı topladığı verilerle sürekli olarak teyit etmesi ve bu çerçevede okuyucuya mantıklı açıklama sunabilmesidir” (Yıldırım ve Şimşek, 2018, s. 272). Araştırmada teyit edilebilirliğin sağlanması için elde edilen sonuçların dayandığı nitel veri seti, analiz süreci ve kodlama işlemlerinde ayrıntılı bir düzenleme yapılmış, ihtiyaç duyulduğunda incelemek üzere denetim altına alınmıştır.

Tutarlılık, “nitel araştırmada olay ve olgular ortama ve zaman bağlı oluştukları ve

aynen tekrar edilmesi mümkün olmadığı varsayımı dikkate alındığında nitel araştırmada güvenirliği sağlamak mümkün görünmemektedir” (Yıldırım ve Şimşek, 2008, s.271). Araştırmada tutarlığı sağlamak için veri toplama, veri analizi ve raporlaştırma süreçlerinde benzer işlemler aynı şekilde yapılmaya çalışılmıştır. Gözlem süreci, araştırmacı tarafından katılımcı gözlemci olarak kaydedilmiş, araştırma günlüklerinin içine dahil edilmiştir. Araştırmada katılımcı günlüklerinden ve yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen verilerin çözümlenmesinde tutarlığı sağlamak için sanat eğitimi programında iki uzmandan yardım alınmıştır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BULGULAR ve YORUM

Bu bölümde, Nisan 2016-Mayıs 2018 tarihleri arasında, Batı Anadolu’da bulunan bir il merkezindeki sivil toplum kuruluşlarından birine üye olan meme kanseri tanısı almış kadınlara uygulanan sanatsal çalışmaların sonuçlarını inceleme amacıyla yapılan durum çalışması sürecinde araştırmada yer alan bulgulara ve bulguların yorumlanmasına yer verilmiştir.

Araştırmada yer alan bulgular araştırmanın amacı ve alt problemleri dikkate alınarak ortaya konulmuş, nitel verilere yönelik içerik analizi yoluyla elde edilen bulgularla belirtilmiş ve yorumlanmıştır. Veri analizi, üç katılımcının ilk 12 dersteki verileri, yarı yapılandırılmış görüşmeler, katılımcı ve araştırmacı günlükleri üzerinden yapılmıştır.