Araştırma-geliştirme ve yenileşim

ARGE ve yenileşim ülke ekonomisinin rekabetçiliği, kârlılığı ve sürdürülebilirliği için hayati önem taşımaktadır. Küreselleşen pazarda, KOBİ’lerin hayatta kalması ve büyümesi gittikçe zorlaşmaktadır. KOBİ’lerin rekabet güçlerini artırabilmeleri için farklı olmaları gerekmektedir. Fark yaratmak için de ARGE ve yenileşim konularının önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. KOBİ’lerin mevcut kapasitelerini kullanmaları için ARGE ve yenileşim çalışmalarına yönelmeleri gerekmektedir [191]. Organizasyonlarda ARGE biriminin temel görevlerinden bir tanesi ürün tasarımıdır. Ürün tasarımı işletmenin üreteceği ürünün boyut performans biçim gibi fiziksel özelliklerini ve fonksiyonlarını açık bir şekilde belirlemeyi amaçlayan bir faaliyettir. Üretilecek mamulün cinsi ve bazı özellikleri araştırma-geliştirme ve pazar araştırmaları sonunda genel olarak ortaya çıkar ve ARGE departmanı ile işletmenin diğer departmanları arasında yoğun bir bilgi alışverişi başlar. ARGE özellikle satış, pazarlama, süreç ve üretim planlama-kontrol birimleri ile işbirliğinde bulunur.

Ürün tasarlanırken dikkat edilecek bir konu da basitleştirmedir. Ürün tasarımında basitleştirme ürün çeşidinin işletme için uygun sayıya indirilmesidir. Çeşit sayısının azaltılması ile sağlanacak avantajlar şöyle sıralanabilir [188].

- Hammadde, parça ve yarı mamul stok düzeyleri düşüktür. - Makine ve teçhizat yatırımı daha azdır.

- Makine ve işçilik verimliliği ve üretkenlik oranı yüksektir. - Dizaynın güvenilirliği yüksektir. Hata olasılığı azdır. - Depolama alanı ihtiyacı azdır.

- İş programlarının hazırlanması kolaydır. - Muayene ve kontrol etkinliği yüksektir. - Kalifiye eleman ihtiyacı azdır.

- Sipariş alımı ile mamulün teslimi arasındaki süre kısadır.

- Düşürülen maliyet nedeni ile mamulün rekabet gücü (veya karlılık oranı) yüksektir.

Mamul tasarımında müşteri talebi, üretim teknolojilerinin değişimi ya da malzeme değişikliği gibi sebeplerle tasarım değişikliğine gidilebilir. Burada dikkat edilecek nokta tasarım değişikliği yetkisinin sadece bir birimde olmasıdır. Gelen tasarım değişikliği talepleri bu birimde değerlendirilerek parçanın kalitesini etkileme durumu, olası müşteri tepkileri, maliyete etkisi, üretilebilirliği, üretilmiş parçanın stok miktarı gibi noktalar göz önünde bulundurularak değerlendirilir. Revizyon kararı alındıktan sonra parçanın revizyonsuz hali ile ilgili olan teknik resim, operasyon formu vb. dokümanlar ortadan kaldırılmalı ve arşivlenmelidir. Revizyon yapılan parçaya bir revizyon kodu verilmelidir.

Tasarlanan ürünlere ait olan alt parçaların ortak olması da büyük avantaj sağlamaktadır. Tasarımda ele alınabilecek diğer önemli konu tasarlanan her parçaya ait bir stok kodunun olmasıdır. Parça kodlarında her hane veya hane grubunun belli konuları tanımlama görevi olmalıdır. Kod açık uçlu olmalıdır dolayısıyla sisteme yeni elemanlar katılmak istendiğinde bunları kolaylıkla kodlamak mümkün olmalıdır. Sistemde mevcut gruplar (sınıflar) gerektiğinde alt gruplara ayrılabilmelidir. İşletmede kullanılan kod sistemlerinin sayısını minimum tutmaya çalışılmalıdır. Aynı parçaya birden fazla kod verilmemelidir. Kodun verdiği bilgileri sisteme, kılavuza veya teknik resme bakmadan hatırlatacak biçimde tasarlamaya özen gösterilmelidir [188].

Tablo 6.4’te ARGE ve Yenileşim boyutuna bağlı kriter ve alt kriterler verilmiştir. Modelin uygulandığı firmalarda özellikle stok kodlarının ürün tasarımı başında verilmesi gerekliliği üzerinde durulmuştur. Ayrıca farklı sebeplerden dolayı ürünlerde ve/veya alt parçalarda yapılan tasarım değişiklikleri (revizyonlar) mutlaka revizyon kodu ile yayınlanmalı ve olası bir karışıklık önlenmelidir. ARGE ve Ürün Geliştirme (ÜRGE) süreçleri planlı bir şekilde sürdürülmelidir. Modelin uygulandığı KOBİ’lerden alınan geri bildirimlerden bir tanesi de yeni ürün geliştirmede seri üretime geçmeden önce mutlaka bir ön seri üretimin yapılması ve üretim esnasında çıkacak tüm problemler iyileştirildikten sonra seri üretime geçilmesi konusunda olmuştur.

108

Tablo 6.4. İKPEDA kriterleri (ARGE ve Yenileşim)

K.No K.Açıklama Ref. AK.No AK.Açıklama

3.1 ^AR-GE

İmkanları

[14] 3.1.1 İşletme içinde yeterli tecrübe ve bilgiye sahip bir ARGE ekibi vardır

[60], [177], [192], [10] 3.1.2 ^{İşletmede yeni ürünler geliştirmek ve zamanında pazara getirmek için yazılım, ekipman,}

laboratuvar ve pilot tesisi mevcuttur

[60],[190] 3.1.3 ^{İşletme yeni ürün geliştirme, ARGE desteklerinden (TÜBİTAK, KOSGEB gibi) faydalanma gibi}

konularda üniversitelerden ve/veya özel şirketlerden danışmanlık hizmeti almaktadır

3.1.4 ARGE ve/veya ÜRGE faaliyetleri için uluslararası gelişmeler takip edilmektedir

3.2

ARGE Kültürünün Yerleşmesi

[4] 3.2.1 Tasarımda alt parçaların ortak parça olarak tasarlanma bilinci yaygındır

3.2.2 Üretilen tüm parçalarda anlamlı bir parça sınıflama ve kodlama sistemi kullanılmaktadır

3.2.3 ^{Ürün ve tüm alt parçalar üzerinde yapılan değişiklikler yeni revizyon kodu verilerek yayımlanır.}

Geçerliliğini yitirmiş teknik resim ve operasyon formları arşivlenerek kaldırılır

3.2.4 ARGE ve ÜRGE süreçlerinin tasarım takvimi vardır ve bu takvime uyulmaktadır

[14] 3.2.5 ^{Tüm ürün ve parçalara ait teknik özellikleri, teknik resimleri ve operasyon formları tanımlı ve}

günceldir

3.3 ^{Yeni Ürün}

Geliştirme Etkinliği

[7],[193],[21], [60], [141] 3.3.1 ^{Yeni ürün veya yeni süreç uygulamalarında tasarımdan imalata kalite ve üretim problemi}

olmadan hızlı bir şekilde geçilmektedir

3.3.2 ^{Mevcut ürünü geliştirme veya pazara yeni bir ürün sokmak için müşteri talepleri/fikirleri bir}

sistematik ile dikkate alınmaktadır

[60] 3.3.3 ^{Mevcut ürünü geliştirme veya pazara yeni bir ürün sokmak için formal bir sistem mevcuttur ve}

farklı bölümlerden uzmanlık seviyesine sahip kişilerin görüşleri alınmaktadır

[60], [14] 3.3.4 ^{Yeni geliştirilen ürün ve/veya süreçler için tescil süreci (marka patent faydalı model, endüstriyel}

tasarım) uygulanmaktadır

3.3.5 ^{Seri üretime geçmeden önce ön seri üretim yapılmaktadır. Tüm aksaklıklar giderildikten sonra}