Araştırma Bulguları

Bu kısımda; araştırmanın temel bakış açısı, amacı, hipotezi, yöntemi, sınırlılıkları ile işletmelerin yapısal özelliklerine ait bulgular ayrıntılı olarak ele alınmaktadır.

3.2.1. Araştırmanın Temel Bakış Açısı

Gerek gelişmiş gerekse de gelişmekte olan ülkelerde hükümetler özel sektöre yönelik teşvik tedbirlerini geçmişten bu yana uygulamaktadır. Teşvik tedbirlerinin uygulanmasının makro açıdan amaçları; büyüme, istihdam, ödemeler denkliği iken bölgesel açıdan bakıldığında ise sanayi, teknoloji, çevre, eğitim, enerji politikaları ile sosyal ve bölgesel politika hedeflerine ulaşmak olduğu görülmektedir.

Bu kıstas çerçevesinde OSB’de faaliyette bulunan firmaların teşvikleri ne derece tanıyıp kullandıkları incelenmiştir.

3.2.2.Araştırmanın Amacı

Araştırmanın ana amacı, Osmaniye OSB’sinde faaliyette bulunan işletmeler üzerinde vergisel ve diğer teşvik unsurları ile özellikle 5084 sayılı teşvik yasasının işletmeler üzerindeki etkilerini değerlendirmek, bölgedeki yatırımcıların karşılaştıkları güçlükleri tespit etmek, içinde bulundukları şartları, çözüm önerilerini, dileklerini, ilgili kurumlara duyurabilmek ve bu konudaki gerçekleri kamuoyunun bilgisine sunarak mevcut sorunlara çözüm bulunmasına yönelik çalışmalara katkıda bulunmaktır.

Yapılan bu çalışma ile OSB’ye verilen teşvikler ile Osmaniye iline yönelik yapılan çalışmaların geliştirilmesine yardımcı olacağı düşünülmektedir.

3.2.3. Araştırmanın Ana Teması

Bölgede çeşitli alanlarda faaliyet gösteren veya faaliyete geçecek olan işletmelere sunulan teşviklerin, yatırımlar üzerindeki etkilerinin belirlenmesine yönelik olarak aşağıda belirtilen temalar üzerinde durulmuştur.

5084 sayılı Yatırım ve Teşvik Kanunu ile bölgede faaliyet gösteren işletme sayısında bir değişme gözlenmiştir.

Bedelsiz arsa tahsisi ile Osmaniye OSB’sinde yatırıma ayrılan alan ne yönde değişme göstermiştir.

Bölgeye sunulan destekler ile yatırımcıların etkinliği arasında ne yönde bir etki vardır.

Verilen teşvikler sanayinin uzmanlaşmasına nasıl bir katkı sağlamıştır. Destekler yatırımcıların kâr-maliyet trendini hangi yönde etkilemiştir. 3.2.4. Araştırmanın Yöntemi

Araştırma sorusunun oluşturulmasında kişisel deneyim ile birlikte ön literatür taraması ve ön görüşmeler yapılmıştır. Yasal düzenlemeler ve araştırmacının yasaları uygularken karşılaştığı durumlar, araştırma sorusunun belirlenmesinde önemli rol oynayan unsurlardan birisi olmuştur. Belirlenen araştırma sorusu çerçevesinde, uzmanlarla görüşmeler yapılmış ve yasal düzenlemeler irdelenmiştir. Araştırma enstrümanı olarak yasal düzenlemelerin irdelenmesi gibi ikincil, mülakat ve anket yöntemi gibi birincil yöntemler seçilmiştir. Mevut teşvik politikaları irdelenirken uygulayıcılarla ilgili yasal düzenlemenin uygulanma şekli üzerine görüşmeler yapılmıştır. Mülakat yöntemi ile elde edilen veriler ise kayıt altına alınmış, incelenmiş ve tekrar mülakat yapılmıştır. Anketle derlenen veriler ise elektronik ortama aktarılmış, SPSS istatistik programı kullanılarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır.

Bilimsel ve bilimsel olmayan yazının incelenmesiyle, araştırma sorusu daha da belirgin hale gelmiştir. Belirlenen araştırma sorusuna son şeklini verebilmek için hem akademisyenler hem de uygulayıcılarla (OSB yöneticileri ile) yarı biçimli mülakatlar yapılmıştır. Akademisyenler ile konunun bilimsel yönü, uygulayıcılar ile de pratik uygulama sonuçları tartışılmıştır. Yaklaşık dört haftalık bir süre bu tartışmalar için ayrılmıştır. Bu tartışmalar, araştırmacı tarafından titiz şekilde değerlendirilmiş ve araştırma sorusuna son şekli verilmiştir.

Bu araştırmada hem ikincil hem de birincil verilerden faydalanılmıştır. İkincil veriler titiz literatür taramaları ve yasal düzenlemelerin irdelenmesi ile elde edilmiş olup çalışmanın ana hatlarının (araştırma sorusu, hipotezleri, deseni gibi) belirlenmesinde hayati rol oynamıştır. Birincil verilerin toplanmasında üç yöntem izlenmiştir. Birincisi mülakat yöntemi olup, bu yöntem de iki şekilde gerçekleştirilmiştir. Birincisi çalışmanın her aşamasında OSB konusunda görüşme, sorunları tartışma ve uygulamalara katılma şeklinde olmuştur. İkincisi ise, bir OSB Müdürü ile mülakat şeklinde olmuştur. Üçüncü yol olarak da anket yöntemi seçilmiştir. Anket yöntemi birçok avantajından dolayı tercih edilmiştir. Bu avantajlardan en önemlileri zaman ve maliyet tasarrufu, kısa sürede geniş kitlelere ulaşma kolaylığı, geniş coğrafi alanlardaki araştırmaya katılan yöneticilere ulaşılma kolaylığı, elde edilen verilerin dijital ortamda analiz edilme kolaylığı ve görüşmeciden kaynaklanan önyargı etkisinin giderilmesi olarak sıralanabilir.

Anket çalışması öncesinde Bölge Müdürlüğü ile birlikte 101 işletme tespit edilmiş, hazırlanan anket formu işletme yetkilileri ile görüşülerek sorularımıza cevap vermeleri talep edilmiştir. İşletmelerin bazıları ankete katılmadığından 101 yatırımcıdan 74’ünün cevapları değerlendirmeye alınmıştır. Cevap vermeyen işletmelerle yapılan

görüşme isteğimiz ise olumsuz sonuçlanmıştır. Alınan cevaplar SPSS istatistik programında analiz edilmiştir.

Bölgede faaliyette bulunan işletmeler üzerinde vergisel ve diğer teşvik unsurları ile özellikle 5084 Sayılı Teşvik Kanununun işletmeler üzerindeki etkilerini değerlendirmek amacıyla kullanılan anket tarafımızdan hazırlanmıştır. Ankette yer alan soruların cevaplanmasında farklı ölçekler kullanılmıştır (evet; hayır; sayısal veriler; kişisel görüşler; teşvik türleri). Bu sayede, veriler SPSS paket programına girilmiş tablo ve grafikler çıkarılmıştır.

3.2.5. Araştırmanın Sınırlılıkları

Araştırmaya bölgede çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren 101 firmanın 74’ü katılım göstermiştir.

Bilindiği gibi bir araştırmayı etkileyen birçok kısıt vardır. Bunlardan en önemli ikisi zaman ve maliyettir. Araştırma için Sosyal Bilimler Enstitülerince belirlenen kısa zaman dilimi ve araştırmacının çalışma için ayırdığı parasal kaynakların yetersizliği en önemli iki kısıttır. Araştırma konusu OSB’lerin yarı kamusal statüde olması da bu araştırma açısından bir kısıt olmuştur. Zira yönetim kademelerinde kamu görevlisi olan OSB’lerin yazışmaları kamu kurumlarının yazışmaları gibi yapılmıştır. Bu yazışma dolayısıyla hem zaman kaybı hem de emek kaybı olmuştur.

Çalışmanın bir diğer kısıtı evrenle ilgilidir. Çalışmamızın evreni bölgedeki yatırımcıların yöneticileridir. Yöneticiler dışındaki diğer personel araştırmaya dâhil edilmediği gibi, OSB’ye iş yapanlar ve hizmet sunanlar da araştırmaya dâhil edilmemiştir.

Çalışmanın bir diğer kısıtı aktif olan OSB’ler olmuştur. Türkiye’de, kurulu OSB sayısı fazla olmasına rağmen aktif olan OSB sayısı kısıtlıdır. Bakanlıktan sicil almış her OSB faaliyette bulunmamaktadır.