AraĢtırma modeli literatürden elde edilen bilgilere uygun olarak oluĢturulmuĢtur. AraĢtırma modeli doğrultusunda belirlenmiĢ olan hipotezleri açıklayabilmek için araĢtırma kapsamında literatürlerden elde edilen inovasyon, çalıĢan motivasyonu ve iĢletme performansı ölçeklerinden faydalanılmıĢtır.
AraĢtırma modeli doğrultusunda belirlenen hipotezlerin açıklanabilmesi için kullanılan ölçeklerde toplamda 59 ifade yer almaktadır. Ölçekler dıĢında ayrıca ankette 6 tanede demografik ifade yer almaktadır. Demografik ifadeler ile birlikte anket formunda toplamda 65 ifade yer almaktadır. Katılımcıların inovasyon ve çalıĢan motivasyonu ölçeklerinde yer alan ifadeleri; “1” kesinlikle katılmıyorum; “2”
98
katılmıyorum; “3” kararsızım; “4” katılıyorum; “5” kesinlikle katılıyorum olarak cevaplamaları beklenmiĢtir. Katılımcıların iĢletme performansı ölçeğinde yer alan ifadeleri ise “1” rakiplerimden çok daha kötü; “2” rakiplerimden kötü; “3” rakipler ile aynı; “4” rakiplerimden iyi; “5” rakiplerimden çok daha iyi olarak cevaplamaları istenmiĢtir. AraĢtırma kapsamında kullanılan ölçekler aĢağıda yer almaktadır.
5.3.1. Ġnovasyon Stratejileri Ölçeği
Can (2012) tarafından gerçekleĢtirilmiĢ olan çalıĢmada kullanılan inovasyon stratejileri ölçeği bu çalıĢmaya uyarlanarak aĢağıda belirtilen tablo 5.1’deki Ģekliyle araĢtırmada kullanılmıĢtır. Ayrıca çalıĢmada kullanılan inovasyon ölçeği Katila ve Ahuja (2002), He ve Wong (2004), Alegre, Lapiedra ve Chiva (2006), Cerdan, Acosta ve Nicolas (2008) ve Sharp (2009) tarafından da çalıĢmalarında kullanılmıĢtır. Can tarafından gerçekleĢtirilmiĢ olan çalıĢmada kullanılan inovasyon ölçeğinin güvenilirlik katsayısı 0,921 olarak hesaplanmıĢtır. Ölçeğin yüksek düzeyde güvenilir olduğu belirtilmiĢtir.
Tablo 5.1. Ġnovasyon Ölçeği
Sorular
Firmamız için pazara yepyeni ürün icat edip sunmak önemlidir. KeĢifsel inovasyon için tamamen yeni ve farklı yöntemler geliĢtiririz.
Yeni endüstri alanlarına girmek bizim için önemlidir.
KeĢifsel inovasyon firmamızın farklı birimleri (Ar&Ge, Pazarlama, üretim birimleri vb.) tarafından gerçekleĢtirilir.
Birçok yeni ürün fikrini baĢarıyla hayata geçiririz.
Yeni ürünlerimiz pazarda köklü değiĢimlere (pazarlama, satıĢ, üretim, tedarik, vb. alanlarda) sebep olur.
Yeni ürün üretirken var olan üründe köklü değiĢiklik yaparız. Firmamız için ürün yelpazesini geniĢletmek önemlidir. Ürün geliĢtirmek için mevcut teknolojik bilgimizi yeniden kullanırız.
Ürün geliĢtirmek için halen kullanmakta olduğumuz teknoloji ile yeni teknolojinin birleĢimi olan teknolojik sistemi tercih ederiz.
Üretim esnekliğini arttırmaya önem veririz. Verimi arttırmak temel amacımızdır.
Hammadde tüketimini azaltmak için sürekli araĢtırma yaparız. Var olan ürünleri gerektiğinde yeniden konumlandırırız.
99 5.3.2. ÇalıĢan Motivasyonu Ölçeği
Köroğlu (2011) tarafından gerçekleĢtirilmiĢ olan çalıĢmadan kullanılan motivasyon ölçeği uyarlanarak aĢağıda belirtilen tablo 5.2’deki Ģekliyle araĢtırmada kullanılmıĢtır. Ayrıca çalıĢmada kullanılan çalıĢan motivasyonu ölçeği Linz (2004), Gagne ve Deci (2005), Simons ve Enz (1995), Dündar vd. (2007) ve Garg ve Rastogi (2006) tarafından da çalıĢmalarında kullanılmıĢtır. Köroğlu tarafından gerçekleĢtirilmiĢ olan çalıĢmada kullanılan çalıĢan motivasyonu ölçeğinin güvenilirlik katsayısı 0,917 olarak hesaplanmıĢtır. Ölçeğin yüksek düzeyde güvenilir olduğu belirtilmiĢtir.
Tablo 5.2. ÇalıĢan Motivasyonu Ölçeği
Sorular
Ücretimin düzenli olarak artması, beni motive eder. ĠĢ güvencemin olması, beni motive eder.
BaĢarımdan dolayı ödüllendirilmem (bahĢiĢ, komisyon, primler, vb.) beni motive eder. Restoranın sunduğu ücretsiz servis, öğle yemeği, çay-kahve gibi olanaklar beni motive eder.
iĢimi nasıl yapacağım konusunda yeterince bağımsız olmam, beni motive eder. ÇalıĢma arkadaĢlarımla iĢ dıĢında (yemek, piknik vb.) da beraber olmak, beni motive eder.
ĠĢimin kendimi geliĢtirmeye fırsat vermesi, beni motive eder. Yaptığım iĢte baĢarılı olmam, beni motive eder.
Rekabet, beni motive eder.
Yaptığım iĢin bana çekici gelmesi ve iĢimi sevmem, beni motive eder. Bana ve özel yaĢamıma saygı duyulması, beni motive eder. ĠĢimi adil ve adaletli bir ortam içerisinde yapabilmek, beni motive eder.
Pek çok kiĢinin sorumluluğunu taĢıyor olmak, beni motive eder.
Ġyi organize edilmiĢ bir yemek organizasyonu gerçekleĢtirmek, beni motive eder. ĠĢyerinde farklı iĢlerde çalıĢmak beni motive eder.
ĠĢimde kariyer imkanının olması, beni motive eder.
ĠĢ yerimin sağlık ve çalıĢma güvenliğine önem vermesi, beni motive eder. ÇalıĢma ortamının fiziksel Ģartlarının (klima, müzik vb.) uygun olması, beni motive eder.
5.3.3. ĠĢletme Performansı Ölçeği
Çakıcı vd. (2011) tarafından gerçekleĢtirilmiĢ olan çalıĢmada kullanılan iĢletme performansı ölçeği uyarlanarak aĢağıda belirtilen tablo 5.3’teki Ģekliyle araĢtırmada kullanılmıĢtır. Ayrıca çalıĢmada kullanılan iĢletme performansı ölçeği KuĢluvan ve Eren tarafından da çalıĢmalarında kullanılmıĢtır. Çakıcı vd. tarafından gerçekleĢtirilmiĢ olan çalıĢmada kullanılan iĢletme performansı ölçeğinin güvenilirlik
100
katsayısı 0,978 olarak hesaplanmıĢtır. Ölçeğin yüksek düzeyde güvenilir olduğu belirtilmiĢtir.
Tablo 5.3. ĠĢletme Performansı Ölçeği
Sorular
ĠĢ görenlerin kendi arasındaki genel iliĢkiler Yönetim ile iĢ görenler arasındaki iliĢkiler
ĠĢ gören verimliliği ĠĢ görenlerin iĢletmeye bağlılığı Personelin iĢ tatmini (memnuniyeti)
ĠĢ gücü devir oranı Personelin iĢe devamsızlığı
Nitelikli iĢ görenleri iĢletmede tutabilme becerisi Nitelikli iĢ görenleri iĢletmeye çekme becerisi
MüĢterilerin memnuniyet düzeyi MüĢteriye verilen hizmet kalitesi ĠĢletmenin tüketiciler gözündeki imaj ve itibarı
MüĢteri sadakati (tekrar müĢteri oranı) Konuk Ģikâyetleri
Net kâr marjınız (net kâr/net satıĢlar x 100) ĠĢletme gelirlerindeki son üç yıldır artıĢ
ĠĢletme kârındaki son üç yıldır artıĢ
ĠĢletme verimliliğindeki (net kar/sermaye x 100) son üç yıldır artıĢ Genel olarak finansal performans
ĠĢletmemizde yaratılan istihdam seviyesi (istihdam edilen personel sayısı) ĠĢletmemizin çevreye duyarlılık seviyesi (çevreyi koruma bilinci)
Sunulan hizmet ve hitap edilen pazar çeĢitliliği ĠĢletmemizde tüketicilere sağlanan haklar Son üç yıldır masa döngü oranındaki artıĢ
Son üç yıldır satıĢlardaki artıĢ Son üç yıldır pazar payındaki artıĢ Son üç yıldır gelen müĢteri sayısındaki artıĢ