• Sonuç bulunamadı

ALGILANAN ÖRGÜTSEL DESTEĞĠ ETKĠLEYEN KĠġĠSEL FAKTÖRLER

faktörler; yaĢ, eğitim, cinsiyet ve hizmet süresi olarak belirlenmiĢtir. Algılanan örgütsel desteği açıklayan çalıĢmalarda, iĢgörenlerin kiĢisel özelliklerinin genellikle kontrol değiĢkeni olarak kullanıldığı görülmüĢtür (Rhoades ve Eisenberger, 2002: 701).

2.9.1. YaĢ

Bireyler, yaĢ gruplarına göre farklı ihtiyaçlara, isteklere, düĢüncelere ve bakıĢ açılarına sahiptirler. Örneğin, iĢ hayatına yeni baĢlamıĢ bir gencin çalıĢma hayatına iliĢkin bakıĢ açısı ile orta yaĢlı bir iĢgörenin bakıĢ açısı oldukça farklıdır (Güner, 2007: 34). DüĢük bir maaĢla yeni bir iĢe baĢlamak, hastalık ve bireyin kariyerinin geri kalanı için istihdamı nedeniyle uzun süreli devamsızlıkların örgütsel anlayıĢı, yaĢlı ya da iĢe yeni baĢlamıĢ bir iĢgören tarafından farklı algılanabilir (Hellman vd, 2006: 638-639). Bu doğrultuda, yaĢ ile algılanan örgütsel destek arasında iliĢki aranmıĢtır.

Yapılan araĢtırmalarda, algılanan örgütsel destek ile yaĢın iliĢkisi net bir Ģekilde ortaya çıkarılamamıĢtır. Bazı araĢtırmalar yaĢ ilerledikçe örgütsel destek düzeyinin arttığını (Bhanthumnavin, 2001: 257; Hellman vd, 2006: 638-639; Rhoades ve Eisenberger, 2002: 708; Tansky ve Cohen, 2001: 293), bazıları ise örgütsel destek düzeyinin azaldığını (Currie ve Dollery, 2005: 14; Currie ve Dollery, 2006: 747; Yoshimura, 2003: 48; Welchans, 1995: 102) göstermiĢtir.

Yoshimura (2003: 63) araĢtırmasında, yaĢlı iĢgörenlerin genç iĢgörenlere göre algıladıkları örgütsel destek düzeyinin daha düĢük olduğunu belirtmiĢtir. Currie ve Dollery (2006: 747), 351 yeminli ve öğrenci polis memurunun örgütsel bağlılığı ve algıladıkları örgütsel desteği araĢtırmıĢlardır. AraĢtırmaya göre, polis memurlarının yaĢları arttıkça, algıladıkları örgütsel desteğin azaldığı görülmüĢtür. Bhanthumnavin (2001: 257) araĢtırmasında, Tayland’daki sağlık merkezlerinde çalıĢanların yaĢları ile algılanan örgütsel destek arasında pozitif bir iliĢki bulmuĢtur. Tansky ve Cohen (2001: 293) araĢtırmalarında, hastanede çalıĢan Ģef ve yöneticilerin algıladıkları örgütsel destek, iĢgören geliĢimi ve örgütsel bağlılıkları arasındaki iliĢkiyi incelemiĢlerdir. AraĢtırmanın bulgularına göre; algılanan örgütsel destek ile yaĢ arasında pozitif bir iliĢki bulunmuĢtur.

2.9.2. Cinsiyet

AraĢtırmalar, cinsiyetin algılanan örgütsel destek ile iliĢkili olduğunu göstermektedir (Yoshimura, 2003: 12). Bazı araĢtırmalar incelendiğinde, algılanan örgütsel destek düzeyi, erkek iĢgörenlerde daha yüksek bulunmuĢtur (Amason ve Allen, 1997: 956; Yoon ve Thye, 1998: 306; Yoon ve Lim, 1999: 936; Welchans, 1995: 135).

Amason ve Allen (1999) araĢtırmalarında, örgütler arasında algılanan örgütsel destekte cinsiyet farklılıklarının olup olmadığını incelemiĢlerdir. Ayrıca, iletiĢim ve algılanan örgütsel desteğin iĢgören cinsiyetiyle iliĢkisinin olup olmadığını da araĢtırmıĢlardır. Kadın iĢgörenler örgütlerinde cinsiyet ayrımcılığını hissederlerse, daha düĢük düzeyde örgütsel destek algılamaktadırlar. Erkek iĢgörenlerin iletiĢim iliĢkileri kadın iĢgörenlere göre daha olumludur. Dolayısıyla çalıĢma arkadaĢlarıyla iletiĢim iliĢkisi iyi olan erkek iĢgörenlerin algıladıkları örgütsel desteğin daha yüksek olduğu belirtilmiĢtir (Amason ve Allen, 1999: 956). Yoon ve Lim (1999: 936) Kore’de hastane çalıĢanları üzerindeki araĢtırmalarında, Kore kültüründe kadınların rollerinin bastırıldığı ve ayrımcılığa maruz kaldığı; bu nedenle erkek iĢgörenlerin örgütsel desteği daha çok algıladıklarını belirtmiĢlerdir.

Bazı araĢtırmalarda da, kadın iĢgörenler ile algılanan örgütsel destek arasında anlamlı iliĢkiler bulunmuĢtur. Ancak, bu iliĢkilerin genellikle düĢük (Currie ve Dollery, 2005: 14; Currie ve Dollery, 2006: 747; Loi vd, 2006: 111) ve orta (Aryee, 1994: 320) düzeyde olduğu gözlenmiĢtir.

Fuller ve diğerleri (2006: 337), 325 üniversite elemanı üzerinde gerçekleĢtirdiği ve algılanan örgütsel destek ile algılanan dıĢsal itibar arasındaki iliĢkiyi incelediği çalıĢmalarında, cinsiyet ile algılanan örgütsel destek arasında herhangi bir iliĢki olmadığını belirtmiĢlerdir. Alanyazında Fuller ve diğerlerinin (2006) bulgusuyla paralel bazı çalıĢmalar da yer almaktadır (Tansky ve Cohen, 2001: 293; YokuĢ, 2006: 59). Ayrıca Foley ve diğerleri (2005: 247), algılanan örgütsel destek ile cinsiyetin iĢ stresi ve iĢ-aile çatıĢması üzerindeki etkisini incelemiĢler ve çalıĢmayı 877 Hong-Kong’lu Çinli iĢgörenler üzerinde gerçekleĢtirmiĢlerdir. AraĢtırmanın bulgusuna göre; cinsiyet ve medeni durumun algılanan örgütsel destek üzerinde herhangi bir etkisi yoktur.

2.9.3. Eğitim

Eğitimin, bireylerin kiĢisel destek algısında etkili olduğu görülmektedir. Eğitimli iĢgörenlerin örgütsel destek algısı daha fazladır. Rhoades ve Eisenberger (2002: 708) yaptıkları meta-analiz çalıĢması sonucunda, eğitim ile algılanan örgütsel destek arasında pozitif bir iliĢki olduğunu ortaya koymuĢtur.

Yoon ve Lim (1999: 933) Kore’de hastane çalıĢanları üzerine yaptığı araĢtırmada, eğitimli çalıĢanların örgütlerinden daha fazla destek aldıkları sonucuna

ulaĢmıĢlardır. Tansky ve Cohen (2001: 293) de hastane çalıĢanlarına uyguladığı çalıĢmasında eğitim düzeyi ile algılanan örgütsel destek arasında anlamlı bir iliĢki bulmuĢlardır. Eğitim düzeyi yüksek çalıĢanların, algıladıkları destek düzeyinin de yüksek olduğu ve örgütlerine daha fazla bağlandıkları görülmüĢtür.

2.9.4. Hizmet Süresi

ĠĢgörenlerin örgütlerindeki hizmet süreleri ile algıladıkları örgütsel destek arasında pozitif bir iliĢki vardır (Yoon ve Lim, 1999: 928; Wayne vd, 1997: 102; Welchans, 1995: 129; Zagenczyk, 2001: 79). Yoon ve Lim (1999: 928) Kore’deki hastane çalıĢanlarının iĢyerinde örgütsel desteği inceledikleri çalıĢmalarında, uzun süre çalıĢmıĢ iĢgörenlerin örgütlerinden daha fazla destek gördüklerini öne sürmüĢlerdir. Bunun nedenini, uzun süre çalıĢanların daha fazla sosyal iliĢki kurdukları yönünde açıklamıĢlardır. Zagenczyk (2001: 79) ise, örgütlerinde aynı miktar zaman geçiren iĢgörenlerin, örgütsel destek hakkındaki inançlarının da benzer olacağı Ģeklinde hizmet süresi ile algılanan örgütsel destek arasında olumlu bir iliĢki olduğunu belirtmiĢtir. Welchans (1995: 129) araĢtırmasında, zamanının çoğunu iĢyerinde geçiren iĢgörenlerin, iĢyerinde daha az vakit geçiren iĢgörenlere göre algıladığı örgütsel desteğin daha yüksek olduğu görülmektedir.

Bazı araĢtırmalar ise, hizmet süresi ile algılanan örgütsel destek arasında negatif bir iliĢki olduğunu belirtmiĢtir (Currie ve Dollery, 2005: 14; Currie ve Dollery, 2006: 747; Fuller vd, 2006: 337; Loi vd, 2006: 111; Yoshimura, 2003: 64). Currie ve Dollery (2005: 15) ve Currie ve Dollery (2006: 752) polis memurlarının algıladıkları örgütsel destek ile örgütsel bağlılık arasındaki iliĢkiyi analiz ettiği çalıĢmasında, hizmet süresi ile algılanan örgütsel destek arasında negatif bir iliĢki bulmuĢlardır. Hizmet yılı arttıkça, polis memurlarının yıpranma belirtilerinin de arttığı görülmüĢtür. Yoshimura (2003: 64) Kuzey Amerika’da mühendislik firmasında çalıĢan iĢgörenlerin, algılanan örgütsel destek, yönetim ile ilgili iletiĢim, duygusal bağlılık ve iĢten ayrılma niyeti arasındaki iliĢkileri incelemiĢlerdir. AraĢtırma bulguları, algılanan örgütsel destek ile hizmet süresi arasında negatif bir iliĢki olduğunu göstermektedir. Uzun süre çalıĢan iĢgörenlerin, yeni baĢlayanlara göre örgütten daha az destek aldıkları görülmektedir.