Alanda Çalışan Uzmanlar İçin Öneriler 176

1- Bu çalışmadan elde edilen bulgular, bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin yaşadığı sosyal anksiyeteyi azaltmada etkili bir yaklaşım olduğunu bir kez daha desteklemiştir. Ayrıca, uygulanan programın reddedilme duyarlılığı ve kişilerarası duyarlık üzerinde de etkili olduğu görülmüştür. Bu nedenle bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı bireysel ya da grupla danışma hizmetlerinin üniversitelerin psikolojik danışma merkezlerinde ve diğer sağlık birimlerinde çalışan uygulamacılar tarafından benzer sorunlar yaşayan üniversite öğrencilerine yardımcı olmak için kullanılması önerilebilir. Bununla birlikte bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı olarak sunulacak hizmetlerde, bu hizmeti sunacak olan psikolojik danışman ya da diğer ruh sağlığı uzmanlarının bilişsel-davranışçı yaklaşım konusunda yeteri düzeyde kuramsal bilgi ve uygulama birikimine sahip olması gerektiği unutulmamalıdır.

2- Okullarda çalışan psikolojik danışmanların bilişsel davranışçı yaklaşımla ilgili yeterli donanıma sahip olmamaları durumunda, bireyi tanıma teknikleri ve görüşmelerle sosyal anksiyetesi, reddedilme duyarlılığı ve kişilerarası duyarlılığı yüksek olduğu düşünülen öğrencilerin, bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı olarak yürütülen sağaltımlara yönlendirmeleri önerilebilir.

177

3- Bilişsel davranışçı yaklaşımlar danışanın kendi kendinin terapisti olmasını sağlayan eğitici ve öğretici yaklaşımlardır. Nitekim bu araştırmada elde edilen bulgular ve yapılan gözlemler 9 haftalık oturumlardan oluşan bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışma yaşantısı sonlandırıldıktan sonra da öğrencilerde gözlemlenen olumlu değişimlerin artarak devam ettiğini göstermektedir. Bu nedenle özellikle de üniversite öğrencilerinde daha büyük gruplarla yürütülecek grup rehberliği çalışmalarının ya da bilgilendirme toplantılarının önleyici ya da yardım arayışında bulunması için destekleyici olabileceği düşünülmektedir.

4- Bu çalışmada uygulanan programın sosyal anksiyete, reddedilme duyarlılığı ve kişilerarası duyarlık üzerinde verdiği etkili sonuçlar gözönünde bulundurularak söz konusu durumlar için önleyici nitelikte bilişsel yapılandırma ve davranış kazandırma programları hazırlanabilir.

178

KAYNAKÇA 

Abramowitz, J. S., Moore, E. L., Braddock, A. E. and Harrington, D. L. (2009). Self- Help Cognitive–Behavioral Therapy with Minimal Therapist Contact for Social Phobia: A Controlled Trial. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 50, 98-105.

Agras, W. S. (1990). Treatment of Social Phobias. The Journal of Clinical Psychiatry, 51, 56-58.

Ak, B. (2008). Verilerin Düzenlenmesi ve Gösterimi. Ş. Kalaycı (Editör). Spss Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. (Üçüncü baskı), s. 3-47.

Ankara: Asil Yayın Dağıtım.

Akdemir, A. ve Cinemre, B. (1996). Sosyal Fobi: Epidemiyoloji, Eşlik Eden Hastalıklar, Klinik Gidiş, Prognoz. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 4(1), 11-17.

Albano, A. M., Marten, P. A., Holt, C. S., Heimberg R. G. and Barlow, D. H. (1995). Cognitive-Behavioral Group Treatment for Social Phobia in Adolescents: A Preliminary Study. The Journal of Nervous and Mental Disease, 183, 649-656.

Alden, L. E. and Bieling, P. (1998). Interpersonal Consequences of the Pursuit of Safety. Behaviour Research and Therapy, 36, 53-64.

Alpar, R. (2003). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemlere Giriş 1. (İkinci

baskı), İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.

Amerikan Psikiyatri Birliği. (2000). Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı. (Çev. E. Köroğlu). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.

Andersson, G., Bergstrom, J., Hollandare, F., Carlbring, P., Kaldo, V. and Ekselius,

L. (2006). Internet-Based Self-Help with Therapist Feedback and in Vivo Group Exposure For Social Phobia: A Randomized Controlled Trial.

Journal of Consulting and Clinical Psychology, 74(4), 677-686.

Andrews, G., Creamer, M., Crino, R., Hunt, C., Lampe L. and Page, A. (2003). The Treatment of Anxiety Disorders: Clinician Guides and Patient Manuals.

179

Andrews, G., Freed, S. and Teesson, M. (1994). Proximity and Anticipation of a Negative Outcome in Phobias. Behaviour Research and Therapy, 32(6),

643-645.

Antony, M. M. (1997). Assessment and Treatment of Social Phobia. Canadian Journal of Psychiatry, 42(8).

Antony, M. M., Liss, A., Summerfeldt L. J. and Swinson, R. P. (November, 2000). Changes in Perfectionism Following Cognitive Behavioural Treatment of Social Phobia. Paper Presented at The Meeting of The Association for Advancement of Behavior Therapy. New Orleans.

Antony, M. and Swinson, R. P. (1998). Mükemmeliyetçilik Dost Sandığınız Düşman.

(Çev. A. Açıkgöz). İstanbul: Kuraldışı Yayınları.

Ata, B. ve Urman, B. (2008). Araştırma Makalelerinin Kritik Analizi. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi, 5(2), 83-88.

Aydın, A. (2006). Ergenlerde Sosyal Anksiyete Belirtilerini Azaltmaya Yönelik Bilişsel-Davranışçı Bir Müdahale Programının Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal

Bilimler Enstitüsü: İzmir.

Aydın, A., Tekinsav-Sütçü, S. ve Sorias, O. (2010). Ergenlerde Sosyal Anksiyete Belirtilerini Azaltmaya Yönelik Bilişsel-Davranışçı Bir Grup Terapisi Programının Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(1),

25-36.

Baer, S. and Garland, E. J. (2005). Pilot Study of Community-Based Cognitive Behavioral Group Therapy for Adolescents with Social Phobia. Journal of the American Academy of Child Adolescent Psychiatry, 44(3), 258-264.

Bahçecitapar, M. (2006). Uzun Süreli Verilerin Analizinde Kullanılan İstatistiksel Modeller. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi:

Ankara.

Battersby, M. (2000). Response to -Does Reducing Safety Behaviours Improve Treatment Response in Patients with Social Phobia?. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 34, 871-872.

Baumeister, R. F. and Leary, M. (1995). The Need to Belong: Desire for Interpersonal Attachments as a Fundamental Human Motivation.

180

Beck, A. T. (1964). Thinking and Depression II. Theory and Therapy. Archives of General Psychiatry, 10(6), 561-571.

Beck, A. T. (2008). Bilissel Terapi ve Duygusal Bozukluklar. (Çev. V. Öztürk ve A.

Türkcan, Edt. T. Özakkaş). İstanbul: Litera Yayıncılık.

Beck, A. T. and Emery, G. (2006). Anksiyete Bozuklukları ve Fobiler. (Çev. V. Öztürk). İstanbul: Litera Yayıncılık.

Beck, A. T., Emery, G. and Greenberg, R. L. (1985). Anxiety Disorders and Phobias. A Cognitive Perspective. New York: Basic Books.

Beck, A. T., Rush, A. J., Shaw, B. F. and Emery, G. (1979). Cognitive Therapy of Depression. New York: TheGuilford Press.

Beck, J. S. (1995). Cognitive Therapy: Basics and Beyond. New York: The Guilford

Press.

Beck, J. S. (2001). Bilişsel Terapi: Temel İlkeler ve Ötesi. (Çev. N. Hisli Şahin).

Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.

Bieling, P. J., McCabe, R. E. and Antony, M. M. (2006). Cognitive-Behavioral Therapy in Groups. New York: The Guilford Press.

Bowlby, J. (1969). Attachment and Loss: Attachment. New York: Basic Books.

Bowlby, J. (1973). Attachment and Loss: Separation. New York: Basic Books.

Bowlby, J. (1980). Attachment and Loss: Loss, Sadness and Depression. New York:

Basic Books.

Boyce, P. and Parker, G. (1989). Development of A Scale to Measure Interpersonal Sensitivity. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 23(3),

341-351.

Boyce, P., Hickie, I., Parker, G. and Mitchell, P. (1993). Specificity of Interpersonal Sensitivity to Non-Melancholic Depression. Journal of Affective Disorders, 27, 101-105.

Boyce, P., Hickie, I., Parker, G., Mitchell, P., Wilhelm, K. and Brodaty, H. (1992). Interpersonal Sensitivity and the One-Year Outcome of a Depressive Episode. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 26, 156-161.

Bögels, S. M. and Mansell, W. (2004). Attention Processes in The Maintenance and Treatment of Social Phobia: Hypervigilance, Avoidance and Self-Focused Attention. Clinical Psychology Review, 24, 827–856.

181

Brendle, J. R. (2005). Validation of a Quantitative Measure to Assess Schema Content Associated with Social Anxiety. Unpublished Master Dissertation.

University of North Dakota: Grand Forks, North Dakota.

Burns, D. D. (1980). The Perfectionist’s Script For Self-Defeat. Psychology Today, 14, 34-52.

Burns, L. R. and Fedewa, B. A. (2005). Cognitive Styles Links With Perfectionistic Thinking. Personality and Individual Differences, 38, 103-113.

Butler, A. C., Chapman, J. E., Forman, E. M. and Beck, A. T. (2006). The Empirical Status of Cognitive-Behavioral Therapy: A Review of Meta-Analyses. Clinical Psychology Review, 26, 17– 31.

Butler, J. C., Doherty, M. S. and Potter, R. M. (2007). The Social Antecedents and Consequences of Interpersonal Rejection Sensitivity. Personality and Individual Differences, 43, 1376-1385.

Büyüköztürk, Ş. (2001). Deneysel Desenler: Ön Test Son Test Kontrol Gruplu Desen. Ankara: Pegem Yayıncılık.

Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni Spss Uygulamaları ve Yorum. (Onuncu baskı). Ankara:

Pegem Yayıncılık.

Caballo, V. E., Andres, V. and Bas, F. (1998). Social Phobia. In V. E. Caballo (Ed.).

International Handbook of Cognitive and Behavioural Treatments for Psychological Disorders. pp. 23-79, Oxford: Pergamon/Elsevier Science.

Chambless, D. L., Tran, G. Q. and Glass, C.R. (1997). Predictors of Response to Cognitive-Behavioral Group Therapy for Social Phobia. Journal of Anxiety Disorders, 11(3), 221-240.

Clark, D. M. (1999). Anxiety Disorders: Why They Persist and How to Treat Them.

Behaviour Research and Therapy,37, 5-27.

Clark, D. M. (2001). A Cognitive Perspective on Social Phobia. In W. R. Crozier and L. E. Alden (Eds.).International Handbook of Social Anxiety: Concepts, Research and Interventions Relating to the Self and Shyness. New York:

John Wiley and Sons Ltd.

Clark, D. M. and McManus, F. (2002). Information Processing in Social Phobia.

182

Clark, D. M. and Wells, A. (1995). A Cognitive Model of Social Phobia. In R. G. Heimberg, M. Liebowitz, D. Hope and F. Scheier (Eds.). Social Phobia: Diagnosis, Assessment and Treatment. New York: The Guilford Press.

Coles, M. E., Hart, T. A. and Heimberg, R. G. (2001). Cognitive- Behavioral Group Treatment for Social Phobia. In W. R. Crozier and L. E. Alden (Eds.).

International Handbook of Social Anxiety: Concepts, Research and Interventions Relating to the Self and Shyness. New York: Wiley Sons Ltd.

Coolican, H. (1990). Research Methods and Statistic in Psychology. London: Hodder

and Stoughton.

Cottraux, J., Note, I., Albuisson, E., Yao, S. N., Note, B., Mollard, E., Bonasse, F., Jalenques, I., Guerin, J. and Coudert, A. J. (2000). Cognitive Behavior Therapy Versus Supportive Therapy in Social Phobia: A Randomized Controlled Trial. Psychotherapy and Psychosomatics, 69(3) , 137–146.

Could, R. A., Buckminster, S., Pollack, M. H., Otto, M. W. and Yap, L. (1997). Cognitive-Behavioral and Pharmacological Treatment for Social Phobia: A Meta-Analysis. Clinical Psychology: Science and Practice, 4, 291-306.

Cox, B. J., Ross, L., Swinson, R. P. and Direnfeld, D. M. (1998). A Comparison of Social Phobia Outcome Measures in Cognitive-Behavioral Group Therapy.

Behavioral Modification, 22 (3), 285-297.

Creasey, G. and McInnıs M. H. (2001). Affective Responses, Cognitive Appraisals, and Conflict Tactics in Late Adolescent Romantic Relationships: Associations with Attachment Orientations. Journal of Counseling Psychology, 48(2), 85-96.

Çakır, S. (2010). Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Olarak Hazırlanan Sosyal Kaygıyla Başaçıkma Programının Lise Öğrencilerinin Sosyal Kaygı Düzeylerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ

Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Bursa.

Çolak, T. S. (2010). Logoterapi Yönelimli Grupla Psikolojik Danışmanın Sosyal Fobi Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya

Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Sakarya.

Dağ, İ. (1991). Belirti Tarama Listesi (SCL-90-R)’nin Üniversite Öğrencileri için Güvenirliği ve Geçerliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 21, 5-12.