Aile konutu olarak özgülenen taşınmazı maliki olmayan eş, tapu kütüğüne konutla ilgili olarak aile konutu şerhi verilmesini talep edebilir145. Bu şerhin nasıl verileceği, T.C. Başbakanlık Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce çıkarılan 1.6.2002 tarih ve 2002/7 No’lu genelge ile ayrıntılı olarak belirtilmiştir. Buna göre, tapu kütüğüne aile konutu şerhi, malik olmayan eşin talebi ile verilebilir. Evlilik 142 ŞENER, s.52. 143 ŞENER, s.52. 144 ŞENER, s.52. 145
2.HD., 6/3/2003, 1436/3050, “Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Türk Medeni Kanununun 194/3. maddesi gereğince; Aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eş tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini isteyebilir. Konutun aile konutu olup olmadığının belirlenmesi yargılamayı gerektirdiğinden bu konuda ihtilaf çıktığı takdirde karar verme yetkisi, Adli Yargıya aittir. Bu yön gözetilmeden bu konuda karar verecek yerde yazılı şekilde ve gerekçelerle hüküm tesisi ve talebin görev yönünden reddi bozmayı gerektirmiştir.” BULUT, Harun, Aile Konutu ve Aile Mahkemeleri Yargılama Yöntemi, İstanbul 2007, s.110. 2.HD.,
27/3/2003, 3071/4352, “Davacı, mülkiyeti davalıya ait "aile konut"u olarak özgülendiği
anlaşılan Balçova'daki 25 parselde kayıtlı taşınmazdaki 3 nolu meskenin tapu kaydına, Türk Medeni Kanununun 194. maddesi gereğince; konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini talep ettiğine, toplanan delillerle de, bahse konu taşınmazın aile konutu olduğunun belirlenmiş bulunmasına göre, bu yönde tapuya verilen şerhin, "dava sonu" ile sınırlı tutulması yasaya aykırıdır. O halde tapuya bu taşınmazla ilgili Aile Konutu Şerhinin verilmesi gerekir. Bu taşınmaz yönünden yazılı şekilde hüküm kurulması doğru değildir.” BULUT, s.110.
43
birliğinin resmen devam ettiğini kanıtlayan nüfus kayıt örneği ile konutta birlikte yaşadıklarını kanıtlayan, muhtardan alınmış belge ile bu şerh verilebilir. Taşınmaz maliki olan eşin veya eşlerden her ikisinin talebi ile verilebilir. Bunun için, evlilik cüzdanı ve nüfus kayıt örneğinin ibrazı halinde başkaca belge aranmaz146.
146
T.C. BAŞBAKANLIK TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Tasarruf İşlemleri Dairesi Başkanlığı Sayı : B021TKG0100001-073-1559/ 11.06.2002 Konu : 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu Genelge No 2002/7
TAPU VE KADASTRO ... BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜNE ...TAPU SİCİL MÜDÜRLÜĞÜNE
... KADASTRO MÜDÜRLÜĞÜNE
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 1/Ocak/2002 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, yapılan düzenlemeyle mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi'ndeki düzenlemelerde değişiklikler yapılmış ve ilave yeni hükümler de getirilmiştir. I-AILE KONUTU SERHI: ( M.K. m.194 ) 1) Malik olmayan eşin talebiyle: Evlilik birliğinin resmen devam ettiğini kanıtlayan nüfus kayıt örneği ile bu konutta birlikte yaşantılarını sürdürdüklerini kanıtlayan muhtarlıktan alınmış belgenin ibrazı halinde "Aile konutudur." şerhinin işlenmesi,
2) Taşınmaz mal maliki olan eşin ya da eşlerden her ikisinin birlikte talebiyle: Evlilik cüzdanı veya nüfus kayıt örneğinin ibrazı halinde başkaca bir belge aranmaksızın "Aile konutudur." şerhinin işlenmesi,
3) Aile Konutu, eşlerin bütün yaşam faaliyetlerini gerçekleştirdiği ve düzenli yerleşim amacıyla kullandıkları mekanları ifade ettiğinden, zaman ya da hafta sonu kullanmak amacıyla edinilen yazlık konut, dağ evi gibi konutlar Türk Medeni Kanununun 194 üncü maddesi kapsamına girmediğinden, bu yönde gelecek taleplerin karşılanmaması,
4) 4721 sayılı Türk Medeni Kanununda üçüncü şahsa ait taşınmaz mal üzerine "aile konutudur." şerhi verilmesine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmadığından, 194 üncü maddenin son fıkrasında yazılı olan durum nedeniyle üçüncü şahsa ait taşınmaz mal üzerine şerh verilmemesi,
5) Taşınmaz malın üzerinde mevcut "aile konutudur." şerhinin terkini:
a) Şerh malik olmayan eşin talebiyle işlenmiş ise; yine malik olmayan eşin talebiyle, b) Şerh her iki eşin birlikte talebiyle işlenmiş ise; her ikisinin de talebiyle,
c) Eşlerin birlikte malik olduğu hisseli taşınmaz mallarda şerh eşlerden birinin talebiyle işlenmiş ise; şerhi işlettiren eşin talebiyle,
d) Malik olan eşin talebiyle şerh verilmiş ise malik olmayan eşin de talep ya da muvafakatiyle, Terkin edilmesi, ancak malik olmayan eşin ya da eşlerin birlikte malik olduğu hisseli taşınmaz mallarda şerh talebinde bulunan eşin ölümü ya da bu konuda alınmış mahkeme kararının ibrazı halinde diğer eşin tek taraflı talebiyle de terkin işleminin karşılanması,
6) Aile konutu şerhi eşlerden herhangi birinin tek taraflı talebiyle islenmiş ise diğer ese işlemin sonucundan duyuruda bulunulması,( M.K. m.1019 )
7) Aile konutu şerhi islenmesinde; gereken hallerde taşınmaz malın şerhi talep edilen taşınmaz mal ile aynı olduğunun kadastro müdürlüğünce veya muhtarlıkça tespit edilmesi, 8) Mali yönü: Aile konutu şerhine yönelik 492sayılı Harçlar Kanununda herhangi bir düzenleme bulunmadığından talebin harç, Ö.I.V., E.K.P. ve döner sermaye ücreti tahsil edilmeden karşılanması,
44
Aile konutu şerhinin terkini, şerh malik olmayan eşin talebi ile işlenmiş ise onun talebi gerçekleştirilir. Şerh, her iki eşin birlikte talebi ile işlenmiş ise, her ikisinin talebi ile; eşlerin birlikte malik olduğu hisseli taşınmaz mallarda şerh, eşlerden birinin talebi ile işlenmiş ise, şerhi işlettiren eşin talebi terkin edilir. Şerh, malik olan eşin talebi ile işlenmiş ise, malik olmayan eşin de talebi yahut muvafakatı ile terkin edilebilir. Malik olmayan eşin muvafakatinin bulunmadığı hallerde tapu memuru hakim kararı olmaksızın aile konutu şerhini kendiliğinden kaldıramaz (4721 sayılı Türk Medeni Kanunu Genelge No 2002/7, m.5)147.