1.3.1. Yazar/Hazırlayan
Şahinkaya Dil, 18 Haziran 1931 yılında Çorum’da doğmuştur. Liseden sonra Ankara’da bir süre Hukuk Fakültesi’ne devam etti. Sümerbank Genel Müdürlüğü Yayın işlerini yönetti. Kültür Bakanlığı Tanıtma ve Yayımlar Dairesi Başkanlığı Şube Müdürlüğü’nden emekli oldu. İlk şiiri bir Adana dergisinden çıktı. Ankara’da Çağdaş isimli aylık bir sanat dergisi çıkardı.35
Şiir kitapları; Mısra Mısra (1950), Ebemkuşağı (1953), Ağaran Dünya (1957),
Kapalı Kapıyı Açmak (1961), Işık Çığlığı (1964), Yorgun Ölü (1964), Seni Yaşamak (1965), Yorgun Sularda Aşk, (1966), Güz Rüzgarları (1967) Antolojileri; Resimli Türk Kadın Şairleri (1959), Çağdaş Türk Şiirinden Örnekler (1961), Nisan Şafağı (1964)
35 Hayatı ve eserleri hakkında geniş bilgi için bk.: Dil, Şahinkaya (maddesi), Ansiklopedik Edebiyat Terimleri
Sözlüğü, Perşembe Kitapları, İstanbul 2001, s. 109, Necatigil, B. (1989). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, 3. Bs., Varlık Yayınları, İstanbul , s.111, Kurdakul, Ş. (1985). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü, Cem Yayınları İstanbu1, s. 211,
1.3.2. İçeriği
Antolojinin başında giriş ya da önsöz olmadığı gibi, sonuç da yoktur. Bu yüzden şairin nasıl ve niçin böyle bir antoloji hazırladığı konusuna cevap bulunamamıştır.
Çocuklara Atatürk Şiirleri antolojisi şu şiirlerden oluşmaktadır:
Tablo 1.3. Üçüncü Antolojide yer Alan Şiirler
Sabahattin Kudret Aksal “Atatürk Anadolu’da”
Adnan Ardağı “Atatürk”
M. Sunullah Arısoy “Mustafa Kemal Düşünüyor” Oğuz Kazım Atok “Atatürk’ten VIII. Mektup”
Mustafa Bülbül “Atam”
Osman Bolulu “İlk Dersimiz Atatürk”
Rıza Bulut “Mavi Gözlü Paşa’ya”
Teoman Civelek “Yaşasın Atatürk”
Behçet Kemal Çağlar “Atatürkçülere” İbrahim Ağgah Çubukçu “Atatürk’ün Ardından” Fazıl Hüsnü Dağlarca “Mustafa Kemal’in Kağnısı”
Şahinkaya Dil “Mustafa Kemal”
Kerim Aydın Erdem “Savaş Destanı” Abdullah Rıza Ergüven “On Kasım”
Nüzhet Erman “Atatürk’ün İstiklal Madalyası” Celal Sahir Erozan “O Geliyor”
Çoşkun Ertepınar “Çocuk ve Atatürk” Bilgay Esemenli “Atatürk’ün Sesi” Necdet Evliyagil “Atatürk Yolunda””
İlhan Geçer “Mavi Aydınlık”
Jülide Gülizar “Zeynebime Şiirler”
Subutay Hikmet “Atatürk’le
Ayhan Hünalp “ Atatürk”
Ceyhun Atuf Kansu “Şu Sonsuz Koşu”
Aydın Karasüleymanoğlu “Atatürk’ün Resmini Çiziyorum” Ümit Yaşar Oğuzcan “Mustafa Kemal’i Düşünüyorum”
Kemalettin Koç “Önce Atatürk”
Yekta Güngör Özden “Atatürk Yürüyor” Şinasi Özdenoğlu “Her 30 Ağustos’ta” Hasan Latif Sarıyüce “Atatürk ve Çocuk”
Ahmet Tufan Şentürk “Yürüyelim Arkadaşlar”
Müyesser Tunçer “Sen Atamsın”
Nevzat Üstün “Mustafa Kemal”
Hazım Zeyrek “Ölmemeliydi”
1.3.3. Şiir Türleri
Şahinkaya Dil’in Çocuklara Atatürk Şiirleri adlı antolojisinde yer alan şiirler tür bakımından incelendiğinde, büyük çoğunluğunun lirik türde olduğu görülmektedir. Antoloji, 26 lirik ve 9 epik şiirden oluşmaktadır. Didaktik ve pastoral gibi şiir türlerinden örnekler verilmeyişi, antolojinin eksikleri arasındadır.
Çocuğa doğa ve hayvan sevgisini aşılama bakımından pastoral şiirler önemlidir. Didaktik şiirlerle çocuklara; milli, ahlaki ve insani konularda telkinlerde bulunulur. Bu açıdan hazırlanan antolojide bu tür konulara yer verilmesi gerekir.
1.3.4. Konu ve Tema
Şahinkaya Dil’in hazırladığı antolojideki şiirler, konu ve tema bakımından incelendiğinde antolojik eserde bulunması gereken çeşitlilik ilkesine uygun olmadığı görülür.
Çocuklara Atatürk Şiirleri adlı antoloji yalnızca bir konu ve temanın esas alındığı bir antolojidir. Antolojinin adından da anlaşılabileceği gibi, antolojideki şiirlerin konusu Cumhuriyetimizin kurucusu, Büyük Önder Atatürk’tür. Şiirlerde Atatürk’e duyulan sevgi, Atatürk’ün ölümünden dolayı üzüntü, çocuk gözüyle Atatürk konuları işlenmiştir.
Yalnızca bir tema esas alınmakla birlikte, seçilen şiirler açısından başarılı bir çocuk şiirleri antolojisidir..
1.3.5. Nazım Şekli, Vezin, Kafiye
Çocuklar için yazılan şiirlerde kafiyeler sık ve belirli olmalıdır. Manzum yazıların çocukları etkileyebilmesi, onlarda estetik bir zevkin doğabilmesi iyi bir okuyuşla mümkündür.
Şahinkaya Dil’in Çocuklara Atatürk Şiirleri adlı antolojisindeki 35 şiirden sadece 8 tanesinin hece ölçüsüyle geri kalanların ise serbest ölçüyle yazıldığı görülür. Bu durum da şiirlerin ezberlenmesi ve okunmasını olumsuz yönde etkiler. Şiirin çocuk tarafından, vurgu ve tonlamaya dikkat ederek okunması, çocukların telaffuz ve diksiyon becerilerini geliştirir.
Antolojideki şiirlerde ritmi sağlamak için kafiye ve rediflere de yer verilmiştir. Bu özellik şiirlerin çocuklar tarafından daha sevilerek okunmasını sağlar.
Kafiye şemasına göre şiir türlerine bakıldığında incelenen şiirlerin, 6 tanesinin çapraz, 7 tanesinin düz uyakla yazıldığı görülmektedir. Kalan 22 şiir ise serbest düzenli
nazım biçimleriyle yazılmıştır. Bu da şiirlerin ezberlenmesini ve çocuklar tarafından severek, ahenkle okunmasını etkiler.
1.3.6. Dil ve Üslup
Çocuklar için edebiyat her şeyden önce dil’dir. Edebiyat çocuğun dünyasına zenginlik katar. İyi bir edebiyat, edebi zevki ve güzellik duygusunu geliştirir. Kendisini ve çevresini tanımasına, güzel konuşmasına, zevklerinin gelişmesine katkıda bulunur.
Şiirin sözcükleri zengin anlamlı, kuvvetli, ahenkli olmalı, hayal gücüne, duygulara seslenebilmelidir. Kalıp haline gelmiş benzetmeler, ifadeler bulunmamalıdır. Uzun tasvirler de çocuğu sıkar. Diyaloglar, kimin konuştuğu açıkça belirtilmediğinde, çocuğun aklını karıştırır.36
Mısralar kısa, cümle düzeni kurallı ve dengeli olmalıdır
Şahinkaya Dil’in Çocuklara Atatürk Şiirleri adlı antolojisindeki şiirlerin büyük bir bölümü kurallı, anlamca olumlu cümlelerden oluşmuştur.
Şiirdeki en uzun mısralı şiir, Celal Sahir Erozan’ın yazdığı “O geliyor” (9 kelime), en kısası ise Aydın Karasüleymanoğlu’nun yazdığı “Atatürk’ün Resmini Çiziyorum” (1 kelime) şiiridir.
1.3.7. İmla ve Noktalama
İncelenen antolojide, bazı imla ve noktalama yanlışları yapılmıştır. Örneğin; Kerim Aydın Erdem’in yazdığı “Savaş Destanı” adlı şiirde “kibrit” yerine “kiprit” yazılmıştır.
Özel isimlere gelen çekim ekleri ayrı yazılırken yapım ekleri bitişik yazılır. Bu antolojide bazı yerlerde bu kurallara uyulmadığı görülür. Subutay HİKMET’in “Atatürk’le” adlı şiirde, bitişik yazılması gereken “–le”, ayrı yazılmıştır. Yine Ceyhun Atuf KANSU’nun “Şu Sonsuz Koşu” şiirinde “Samsuna” kelimesindeki çekim eki olan “-a” ve “On dokuz Mayısın” derken “-ın” çekim ekleri bitişik yazılmıştır.
1.4. MUSTAFA RUHİ ŞİRİN, KAF DAĞINDAKİ UÇURTMA (1987)