Şâz Kıraatler

İbn Kesîr, Nebe Sûresi'nin ilk ayetinde geçen “ َّمَع”323 _{kelimesinde sonuna sâkin}

bir hâ harfi getirerek “ ْهَّمَع” şeklinde okumuştur.324 _{Aynı kelimeyi İkrime ve İsa “ اَّمَع”}

şeklinde okumuştur.325 _{Saîd b. Cübeyr ve İbn Mes'ûd aynı ayetin “ َنوُلَءاَسَتَي”}326

kelimesinde yâ harfini hazfedip şîn harfini de şeddeleyerek “ َنوُلَءاَّسَت” şeklinde okumuşlardır.327 _{“ ًاداَهِم َض ْرَ ْلاا”}328_{, ayetinde geçen “ ًاداَهِم ” lafzını Mücahid ve İsa el-}

Hemedânî “ ًادْهَم ” şeklinde okumuşlardır. “ ًاجاَّجَث ًءآَٰم ِتاَرِصْعُمْلا َنِم اَنْلَزْنَاَو”329 _{ayetini İkrime,}

“ _{ِتاَرِصْعُمْلاِب اَنْلَزْنَاَو ”olarak;“} ًاجاَّجَث ” lafzında ise ikinci cîm harfini hâ harfi “خ” ile “ ” ًاخاَّجَثolarak okumuştur.330 _“

َمَّنَهَج َّنِا”331_{, Ebû Ma'mer bu ayette hemzeyi fetha ile “ َّنَا}

َمَّنَهَج” şeklinde okumuştur.332

“ ًاقاَفِو ًءا َٰٓزَج“333_{, ayetini Ebû Hayat fâ harfini şeddelemek}

suretiyle “ ًاقاَّفِو ًءآَٰزَج” olarak okur.334 _{“ ًاباَّذِك“}335 _{Ömer b. Abdü'l-Aziz ayetin bu lafzında}

320 _{Tebbet, 111/1.}

321 _{İbnü’l-Cezerî, a.g.e., II, 404; Pâluvî, a.g.e., s. 148; Molla Muhammed (Emin Efendi), a.g.e., s. 461;.} 322 _{İhlâs, 112/4.}

323 _{Nebe, 78/1.}

324 _{İbn Hâleveyh, Ebû Abdullah Hüseyin b. Ahmed, Muhtasar fî Şevâzzi'l-Kur'ân min Kitâbi'l-Bedi',} Mektebetü'l-Mütenebbî, Kâhire tsz. s. 167.

325 _{İbn Cinnî, Ebû'l-Feth Osmân b. Cinnî el-Mevsılî, el-Muhteseb fî Tebyîni Vücûhi Şevâzzi'l-Kırâât ve'l-} Îzâhi anhâ (Thk. Ali en-Necdî Nâsıf, Abdülhalim en-Neccâr, Abdülfettâh İsmâ'il Şiblî) Meclisü'l-A'lâ li'ş-Şuuni'l-İslâmiyye, Kâhire 1994, II, 347; Kirmânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ebî Nasr, Şevâzzü'l-Kırâât (Thk. Şimrân el-Acelî ), Müessesetü'l-Belâğ, Beyrût, tsz. s. 500.

326 _{Nebe, 78/1.}

327 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 167,168.} 328 _{Nebe, 78/6.}

329 _{Nebe, 78/14.}

330 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 168; İbn Cinnî, a.g.e., II, 347; Kirmânî, a.g.e., s. 500.} 331 _{Nebe, 78/21.}

332 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 168; Kirmânî, a.g.e., s. 500.} 333 _{Nebe, 78/26.}

334 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 168.} 335 _{Nebe, 78/28.}

kâf harfini zammeli olarak “ ًًۜاباَّذُك ” şeklinde okumaktadır.336_{“ َّلُكَو”}337 _{ayetteki bu lafzı}

Ebû's-Semmâl lâm harfini ref' ederek “ ُّلُكَو” şeklinde okur.338

“ ًًۢارْمَا ِتاَرِّبَدُمْلاَف”339_{, Ebû Muâz'ın naklettiğine göre ayette geçen dâl harfi sükûn ile}

okunmuştur. “ ًًۢارْمَا ِتاَرِبْدُمْلاَف ” örneğinde olduğu gibi.340 _{“ ِةَر ِفاَحْلا يِف”}341_{, ayetindeki bu}

kelimede Ebû Hayat hâ harfinielifsiz başka bir ifadeyle medsiz olarak “ ِةَرِفَحْلا يِف” şeklinde okumuştur.342 _{“ ْبَهْذِا; ىًوُط ”}343 _{Bu iki ayette geçen ilk kelimede Dahhâk ve İsa}

tâ harfine”ط” fetha ve elif ilave ederek vâv harfine de kesra ilave ederek vasıl halinde “ ْبَهْذا ىِواَط” şeklinde okumuştur. İbn Muhaysın ise bu kelimeyi “ىَوِط” şeklinde okumuştur.344 _{“اَهي ٰس ْرُم َناَّيَا”}345 _{es-Sülemî bu ayeti “اَهاَس ْنَم َناَّيَا ” şeklinde okumuştur.}346

“ َكِل ٰذ َدْعَب َض ْرَ ْلااَو”347 _{ayetini el-Hasan “ َكِل ٰذ َدْعَب ُض ْرَ ْلااَو”}348 _{şeklinde; “ اَهي ٰس ْرَا َلاَبِجْلاَو” ayetini}

de yine el-Hasan ve Amr b. Ubeyd “ ا_{َهي ٰس ْرَا ُلاَبِجْلاَو” şeklinde okumuştur.}349

“ اَهي ٰش ْخَي ْنَم ُرِذْنُم َتْنَا آَٰمَّنِا ”350_{, ayetinde Ebû Ca'fer el-Medenî ve Ebû Amr'dan}

rivayetle Abbas “ ُرِذْنُم ” kelimesini tenvinli olarak “ ٌرِذْنُم ” şeklinde okumuşlardır.351

“ىٰ لَوَتَو َسَبَع ،ى ٰمْعَ ْلاا ُهَءآَٰج ْنَا“352_{, Ferrâ, “سَبَع” kelimesini bazılarının bâ harfinin}

şeddesiyle “ َسَّبَع” şeklinde okuduğunu; “ى ٰمْعَ ْلاا ُهَءآَٰج ْنَا” ayetini ise bazılarının “ ُهَءآَٰج ْنَأَأ ى ٰمْعَ ْلاا” şeklinde okuduğunu ifade etmektedir. Ayrıca aynı ayette el-Hasan ve İsa hemzenin başına medli bir hemze getirerek “اَءى ٰمْعَ ْلاا ُهَءآَٰج ْنَا” şeklinde okumuşlardır.353

“ى ٰ هَلَت ُهْنَع َتْنَاَف”354_{, Ferrâ burada ayetteki “ى ٰ هَلَت ” kelimesini İbn Mücahid'in “ىَّهَلُت”}

şeklinde okunduğunu işittiğine dair haber vermektedir. Ayrıca bu kelimeyi Talha b. Musarrif “ىٰ هَلَتَت” şeklinde okumaktadır.355 _{“ى ٰ دَصَت ُهَل َتْنَاَف”}356_{, ayetinde “ى ٰ دَصَت ” kelimesini}

336 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 168; İbn Cinnî, a.g.e., II, 348; Kirmânî, a.g.e., s. 501.} 337 _{Nebe, 78/29.}

338 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 168; Kirmânî, a.g.e., s. 501.} 339 _{Nâziât, 79/5.}

340 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 168.} 341 _{Nâziât, 79/10.}

342 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 168; İbn Cinnî, a.g.e., II, 350; Kirmânî, a.g.e., s. 501.} 343 _{Nâziât, 79/16,17.}

344 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 168; Kirmânî, a.g.e., s. 502.} 345 _{Nâziât, 79/42.}

346 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 168.} 347 _{Nâziât, 79/30.}

348 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 168; Dimyâtî, a.g.e., s. 432-433.}

349 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 168; İbn Cinnî, a.g.e., II, 350;Dimyâtî, a.g.e., s. 432-433.} 350 _{Nâziât, 79/45.}

351 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 168.} 352 _{Abese,80/1,2.}

353 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 169; İbn Cinnî, a.g.e., II, 352; Kirmânî, a.g.e., s. 503.} 354 _Abese,80/10.

355 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 169; İbn Cinnî, a.g.e., II, 352; Kirmânî, a.g.e., s. 503.} 355 _Abese,80/10.

Ebû Ca'fer “ى ٰ دَصُت ” şeklinde okumaktadır.357 _{“ ِهئ۪نْغُي ٌنْأَش ”}358_{, ayetinde “ ِهئ۪نْغُي ” kelimesini}

İbn Muhaysın, Zührî, bir de Hasan b. Ali'den gelen bir rivayete göre ğayn harfi yerine ayn harfi getirilerek “ ِهئ۪نْعُي ” şeklinde okunmuş;359_{ayrıca ayetteki bu kelimeyi İbn}

Muhaysın ve İbn Ebî Able “ ِهيِنْعَي” şeklinde de okumuştur.360

“ َءآَٰمْلا اَنْبَبَص اَّنَا”361_{, ayette yer alan “اَّنَا ” bu lafızda Ferrâ, İbnü'l-Enbârî'den}

işittiğine göre imâle yapıldığını ifade etmektedir.362

“ ْتَلِّطُع ُراَشِعْلا اَذِاَو”363_{, İbn Kesîr burada “ ْتَلِطُع” kelimesini tahfîf ile yani şeddesiz}

okumuştur.364 _{“ ْتَرِشُح ُشوُحُوْلا اَذِاَو”}365_{, ayette geçen “ ْتَرِشُح ” kelimesindeki şîn harfini}

Amr b. Meymûn şeddeli olarak yani “ ْتَرِّشُح ” olarak okumuştur.366 _{“ ْتَطِشُك ”}367_{, İbn}

Mes'ûd ayetin bu kelimesinde yer alan kâf harfinin yerine gâf harfi ile “ ْتَطِشُق” şeklinde okumuştur.368

Ebû Ca'fer el-Medenî “ ْتَلِتُق ” kelimesini şeddelenmiş olarak “ ْتَلِّتُق ” okur. Bir de el-A'meş bu ayette geçen “ ُةَد ُُ۫ء ْوَمْلا ” kelimesini hemzesiz olarak “ ُةَد ُ۫وَمْلا ” şeklinde okur.369 “ _{ٍني ۪ٔمَا َّمَث ٍعاَطُم”}370 ayette geçen “ َّمَث ” lafzını Ebû Hayat zamme ile “ َّمُث ” şeklinde okumuştur.371

“ ْتَرِّجُف ُراَحِبْلا اَذِاَو”372_{, Rabi' b. Hasîm es-Sevrî bu ayette geçen “ ْتَرِّجُف ” kelimesini}

şeddesiz olarak “ _{ْتَرِجُف ” şeklinde okumuştur. Mücâhid aynı kelimeyi fetha ile şeddesiz} olarak “ ْتَرَجَف ” şeklinde okumuştur.373

“ َني ۪ٔمَلاَعْلا ِّبَرِل ُساَّنلا ُموُقَي َمْوَي”374_{, Ebû Muâz'ın naklettiğine göre bu ayette “ َمْوَي ”}

kelimesi “ ٍمي ۪ٔظَع ٍمْوَيِل”375 _{ayetinden bedel olarak ya da bu ayete sıfat olarak kesra ile “ ِم ْوَي ”}

şeklinde okunmuş, Zeyd b. Ali'den gelen rivayette ise zamme ile “ ُم ْوَي ” şeklinde

357 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 169; İbn Cinnî, a.g.e., II, 352; Kirmânî, a.g.e., s. 503.} 357 _Abese,80/10.

358 _Abese,80/37.

359 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 169; İbn Cinnî, a.g.e., II, 353; Kirmânî, a.g.e., s. 503.} 359 _Abese,80/10.

360 _{Kirmani, Şevaz, s. 503; Dimyâtî, a.g.e., s. 433.} 361 _Abese,80/25.

362 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 169; Kirmânî, a.g.e., s. 504.} 363 _{Tekvîr, 81/4.}

364 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 169; Kirmânî, a.g.e., s. 504.} 365 _{Tekvîr, 81/5.}

366 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 169; Kirmânî, a.g.e., s. 504.} 367 _{Tekvîr, 81/11.}

368 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 169; Kirmânî, a.g.e., s. 504.} 369 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 169; Kirmânî, a.g.e., s. 505.} 370 _{Tekvîr, 81/21.}

371 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 169; Kirmânî, a.g.e., s. 505.} 372 _{İnfitâr,82/3.}

373 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 170; Kirmânî, a.g.e., s. 505.} 374 _{Mutaffifîn,83/6.}

okunmuştur.376 _{“ ى ٰلْتُت اَذِا”}377_{, ayetinde Hasan hemzeyi med ile “اَءىَلْتُت اَذِا” şeklinde}

okurken; Ebû Hayat'ın da içinde olduğu bir grup tarafından da yâ ile “ ىٰلْتُي اَذِا” şeklinde okunmuştur.378 _“

ِمي ۪ٔعَّنلا َةَر ْضَن ْمِهِهوُجُو ي ۪ٔف ُفِرْعَت ”379_{, ayetini Ebû Ca'fer, Talha ve İbn Ebî}

İshak “ ِمي ۪ٔعَّنلا ُةَرْضَن ْمِهِهوُجُو ئ۪ف ُفَرْعُت ” şeklinde okumuşlardır.380

“ ْتَّقَشْنا ُءآَٰمَّسلا اَذِا”381_{, bu ayette “ ْتَّقَشْنا ” kelimesini Ebû Amr'dan rivayet eden}

Ubeyd tâ harfini kesralı olarak “ ِتَّقَشْنا ” şeklinde okumuştur. Ayrıca Kirmânî'nin verdiği malumata göre Ubeyd bu edâyı söz konusu sûrenin ilk dört ayetinde sonu tâ harfi ile biten ayet sonlarında uygulamaktadır.382 _{“ ًارئ۪عَس ىٰل ْصَيَو”}383_{, Âsım'dan gelen rivayetten}

anlaşıldığına göre ayette geçen “ ىٰل ْصَيَو “ kelimesi yâ harfinin zammesiyle “ ىٰل ْصُيَو ” şeklinde okunmuştur.384 _{“ َّنُبَك ْرَتَل”}385_{, bazıları tâ ve bâ harflerini ayetin bu kelimesinde}

kesralı olarak “ َّنِبَكْرِتَل” şeklinde okurken; Hz. Ömer, aynı kelimeyi fethalı bir yâ harfi ile “ َّنُبَك ْرَيَل” şeklinde okumuştur.386_{“ َنوُبِّذَكُي اوُرَفَك َني ۪ٔذَّلا ِلَب”}387_{, İbn Ebî Uble ayette geçen “}

َنوُبِّذَكُي” kelimesini “ َنوُبِذْكَي ”şeklinde okumuş olup Dahhâk'tan gelen rivayette ise aynı kelime yâ ve kâf harflerinin fethasıyla “ َنوُبِذَكَي” şeklinde okunmuştur.388

“ ِدوُد ْخُ ْلاا ُباَحْصَا َلِتُق”389_{, el-Hasan bu ayette “ َلِتُق” kelimesini tâ harfinin şeddesiyle}

“ َلِّتُق” şeklinde okumuştur.390 _“

ِدوُقَوْلا ِتاَذ ِراَّنلَا”391 _{el-Hasan ve İsa “ ِدوُقَوْلا ” kelimesini}

zammeli bir vâv harfiyle “ ِدوُقُوْلا ” şeklinde okumuşlardır.392 _{“ ْمُهْنِم اوُمَقَن اَمَو”}393_{, Ebû Hayat}

bu ayette gâf harfini kesralı olarak “ ْمُهْنِم او ُمِقَن اَمَو” şeklinde okumuştur.394 _{“ ُئِدْبُي َوُه ُهَّنِا}

ُدي ۪ٔعُيَو”395 _{ayetinde Ebû Zeyd'den nakledildiğine göre “ ُئِدْبُي ” kelimesi “ ُئَدْبَي ” şeklinde}

okunmuş olup aynı kelime Şeybe tarafından ise yâ harfinin sükûnuyla “يِدْبُي” şeklinde

376 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 170; Kirmânî, a.g.e., s. 506.} 377 _{Mutaffifîn,83/13.}

378 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 170; Kirmânî, a.g.e., s. 506; Dimyâtî, a.g.e., s. 435.} 379 _{Mutaffifîn,83/24.}

380 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 170; Kirmânî, a.g.e., s. 507.} 381 _{İnşikâk, 84/1.}

382 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 170; Kirmânî, a.g.e., s. 507.} 383 _{İnşikâk, 84/12.}

384 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 171; Kirmânî, a.g.e., s. 508.} 385 _{İnşikâk, 84/19.}

386 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 171; Kirmânî, a.g.e., s. 508.} 387 _{İnşikâk, 84/22.}

388 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 171; Kirmânî, a.g.e., s. 508.} 389 _{Burûc, 85/4.}

390 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 171; Kirmânî, a.g.e., s. 508.} 391 _{Burûc, 85/5.}

392 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 171; Kirmânî, a.g.e., s. 508.} 393 _{Burûc, 85/8.}

394 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 171; Kirmânî, a.g.e., s. 508.} 395 _{Burûc, 85/13.}

okunmuştur.396 _{“ ُدي}

۪ٔجَمْلا ِشْرَعْلاو ُذ”397 _{Bir rivayete göre İbn Âmir ayetteki “وُذ” lafzını yâ}

harfi ile “ىِذ” şeklinde okumuştur.398

“ ٍسْفَن ُّلُك ْنِا”399_{, ayette geçen “ ْنِا ” lafzı Harun'un naklettiğine göre hemzenin}

fethasıyla “ ْنَا ” şeklinde okunmuştur.400 _“

ِبِئا َٰٓرَّتلاَو ِبْلُّصلا ِنْيَب ْن ِم ُجُر ْخَي”401 _{el- Yemânî bu}

ayetteki “ ُجُر ْخَي ” kelimesini “ ُجَر ْخُي ” şeklinde okumuştur. Aynı ayette İsa “بلصلا” kelimesini sâd ve lâm harflerinin zammesiyle “بُلُصلا” şeklinde okumuştur. İbn Hâleveyh “بلصلا” kelimesinin “بْلُصلا”،“بُلُصلا”، “بَلَصلا”،“بِلاصلا” şeklinde de okunabileceğinin söylendiğini ifade etmektedir.402 _{“ ًادْيَوُر ْمُهْلِهْمَا َني ۪ٔرِفاَكـْلا ِلِّهَمَف”}403_{, İbn}

Abbas ayetin “ _{ْمُهْلِهْمَا ” bu kelimesinde hemzesiz ve hâ harfinin şeddesiyle} “ ْمُهْلِّهَم”şeklinde okumaktadır.404

“ىٰلْعَ ْلاا َكِّبَر َمْسا ِحِّبَس”405_{, Ali b. Ebî Tâlib sûrenin bu birinci ayetini “ َيِّبَر َناَحْبُس}

يَلْعَ ْلاا” şeklinde okumuştur.406 _{“ اَيْنُّدلا َةوٰيَحْلا َنوُرِث ْؤُت ْلَب ”}407_{, İbn Mes'ûd bu ayeti “ متنا لب}

نورثؤت” şeklinde okumuştur.408 _{“ ى ٰسوُمَو َمي ۪ٔه ٰرْبِا ِفُحُص ”}409_{, bu ayette geçen yea “ َمي ۪ٔه ٰرْبِا”}

kelimesini İbn Zübeyr “ماَهاَرْبِا” şeklinde okurken; Malik b. Dînâr مَهاَرْبِا” ” şeklinde okumuştur. Ayrıca ”مُهاَرْبِا“ şeklinde de okunmuştur.410

“ ٌةَبِصاَن ٌةَلِماَع”411_{, Ubeyd, Şibl'den o da İbn Kesîr'den rivayet edildiği üzere ayet}

mansûb olarak “ ًةَبِصاَن ًةَلِماَع” şeklinde okunmuştur.412 _{Abdu'l-Vâris Ebû Amr'dan}

rivayetle “ ًةَيِماَح ًاراَن ىٰل ْصَت”413_{, ayetini “ىَّلَصُت” şeklinde okumuştur.}414 _{“ ٍةَيِنٰا ٍنْيَع ْنِم ىٰقْسُت”}415_,

ayetindeki “ ٰا ٍةَيِن ” kelimesinde ise Ebû Amr'dan rivayette bulunan Abdu'l-Vâris hemzede teshîl yapmıştır.416_{“ ًًۜةَيِغ َلا اَهئ۪ف ُعَمْسَت َلا”}417_{, İbn Ebî İshak ayetin “ ُعَمْسَت َلا” kelimesini “ ُعَمْسَي َلا}

396 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 171; Kirmânî, a.g.e., s. 509.} 397 _{Burûc, 85/15.}

398 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 171; Kirmânî, a.g.e., s. 509.} 399 _{Târık, 86/4.}

400 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 171.} 401 _{Târık, 86/7.}

402 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 172; Kirmânî, a.g.e., s. 509.} 403 _{Târık, 86/17.}

404 _{İbn Cinnî, a.g.e., II, 354; Kirmânî, a.g.e., s. 509.} 405 _{A'lâ, 87/1.}

406 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 172; Kirmânî, a.g.e., s. 510.} 407 _{A'lâ, 87/16.}

408 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 172; Kirmânî, a.g.e., s. 510.} 409 _{A'lâ, 87/19.}

410 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 172; Kirmânî, a.g.e., s. 510.} 411 _{Gâşiye, 88/3.}

412 _{İbn Cinnî, a.g.e., II, 356; Kirmânî, a.g.e., s. 510.} 413 _{Gâşiye, 88/4.}

414 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 172; Kirmânî, a.g.e., s. 510.} 415 _{Gâşiye, 88/5.}

416 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 172.} 417 _{Gâşiye, 88/11.}

” şeklinde okurken; İbn Ya'mer ise ayetteki aynı kelimeyi “ ُعَمْس ُي َلا” şeklinde okumuştur.418

“ ْتَحِطُس َفْيَك ”419_{, Harun Reşit bu ayette geçen “ ْتَحِطُس ” kelimesini şeddeli olarak}

“ ْتَحِّطُس ” şeklinde okumuştur.420

“ َنوُرُظْنَي َلا َفَافْيَك ْتَقِلُخ ، ْتَع _{ِفُر َفْيَك ِءآَٰمَّسلا ىَلِاَو ْتَبِصُن َفْيَك ِلاَبِجْلا ىَلِاَو ْتَحِطُس َفْيَك ِضْرَ ْلاا ىَلِاَو} لبلاا ىَلِا”421_{, bu ayetlerin son kelimelerini Hz. Ali “، ُتْقَلَخ ُتْعَفَر، ُتْبَصَن ُتْحَطَس ،“ şeklinde}

okumuştur.422 _{“ َرَفَكَو ىٰ لَوَت ْنَم َّلاِا”}423 _{İbn Abbas, Katâde ve Zeyd b. Eslem uyarı anlamını}

vererek ayeti “ىَّل_{َوَت ْنَم ْفَخ لاأ” şeklinde okumuşlardır.}424 “ ْمُهَباَيِا آَٰنْيَلِا َّنِا”425, ayetinde “ ْمُهَباَيِا ” kelimesini Ebû Ca'fer şeddeli olarak “ ْمُهَباَّيِا” şeklinde okumuştur.426

“ ِرْسَي اَذِا ،ِرْتَوْلاَو ،ِرْجَفْلاَو”427_{, Ebû'd-Dînâr el-A'râbî bu ayetlerde yazılı bulunan bu}

kelimelerin sonlarını tenvinli olarak “ ٍرْسَي اَذِا ،ٍرْتَوْلاَو ،ٍرْجَفْلاَو” şeklinde okumuştur.428 _İbn

Hâleveyh, Araplardan gelen rivayete göre şu açıklamayı yapmıştır: “Bazı Araplar, kelime fiil ya da lam-ı tarifli de olsa kafiyelerin sonunda tenvin ile vakfetmişlerdir.”429 “ ِرْتَوْلاَو ِعْفَّشلاَو”430_{, bu ayette Ebû Amr'dan rivayette bulunan Yûnus vâv harfini fetha ile tâ}

harfini de kesra ile “رِتَوْلاَو ” şeklinde okumuştur.431

“ ٍرْشَع ٍلاَيَلَو”432, İbn Âmir ayetteki kelimelerin arasını izafet terkibiyle “ ٍرْشَع ِلاَيَلَو” şeklinde okumuştur.433 _{“ اَهُلْثِم ْقَل ْخُي ْمَل ”}434

İbnü'z-Zübeyr ayetin mechul kullanımını malum sîga ile “ اَهَلْثِم ْقُل ْخَي ْمَل” şeklinde okumuştur.435_{” ِداَمِعْلا ِتاَذ َمَرِا ، ٍداَعِب}436_{”, Dahhâk ve Şehr b. Hûşeb mîm harfini şeddeli ve tâ}

harfini de fetha ile “ ِداَمِعْلا َتاَذ مَرأ ، ٍداَعِب” şeklinde okumuş; İbnü'z-Zübeyr bu ayeti izâfet terkiyle “ ِتاَذ َمَرإ ، ِداَعِب” şeklinde okumuş; el-Hasan ise ayetteki “ ِداَعِب ” kelimesini gayr-ı munsarif bir kelime olarak “ َداَعِب ” şeklinde okumuştur.437 _{“ َنوُّضا َٰٓحَت َلاَو”}438 _{ayetin bu}

418 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 172; Kirmânî, a.g.e., s. 510.} 419 _{Gâşiye, 88/20.}

420 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 173.} 421 _{Gâşiye, 88/17-02.}

422 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 173; İbn Cinnî, a.g.e., II, 356; Kirmânî, a.g.e., s. 511.} 423 _{Gâşiye, 88/23.}

424 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 173; İbn Cinnî, a.g.e., II, 357; Kirmânî, a.g.e., s. 511.} 425 _{Gâşiye, 88/25.}

426 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 173; İbn Cinnî, a.g.e., II, 357; Kirmânî, a.g.e., s. 511.} 427 _{Fecr, 89/1,3,4.}

428 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 173.} 429 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 173.} 430 _{Fecr, 89/3.}

431 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 173; Kirmânî, a.g.e., s. 512.} 432 _{Fecr, 89/2.}

433 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 173.} 434 _{Fecr, 89/8.}

435 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 173; Kirmânî, a.g.e., s. 512.} 436 _{Fecr, 89/6,7.}

kelimesini İbn Mes'ûd ve Alkame zammeli bir yâ harfi ile “ َنوُّضاَحُي َلاَو” şeklinde okumuşlardır.439 _{“ ُسْفَّنلا اَهُتَّيَا آَٰي ، ًة َّيِض ْرَم ًةَيِضاَر ِكِّبَر ىٰلِا ي ٰ۪ٔٓعِجْرِا ، ي ۪ٔداَبِع ئ۪ف ئ۪لُخْداَفئ۪تَّنَج ئ۪لُخْداَو}

، ُُۗةَّنِئَمْطُمْلا”440_{, bu ayetlerde şâz olan şu vecihler okunmuştur: Übeyy b. Ka'b, 27-29.}

ayetleri “ يِدْبَع ىف يلخداف ، ةيضرم ةيضار كبر ِتيإ ، ُُۗةَّنِئَمْطُمْلا ةنملأا ُسْفَّنلا اَهُتَّيَا آَٰي” şeklinde okurken; İbn Abbas 29. ayeti “يِدْبَع دسج ىف يلخداف ” şeklinde okumuş; İbn Mes'ûd ise 30. ayeti “ي ۪ٔتَّنَج ىف ئ۪لُخْداَو ” şeklinde okumuştur. Ayrıca Zeyd b. Ali'den gelen rivayete göre “ اَهُتَّيَا آَٰي” tâ harfi olmaksızın “ اَه يَا آَٰي” şeklinde okunmuştur.441

“ ِدَلَبْلا اَذٰهِب ُمِس ْقُا ٰٓلا”442_{, el-Hasan'dan rivayet edildiği üzere ayetin “ ُمِسْقُا َٰٓلا ” kelimesi}

elif harfi olmaksızın hemzeyle “ ُمِسْق ُ َلأ ” şeklinde okunmuştur.443 _{“ ٌدَحَا ُٰٓهَرَي ْمَل ْنَا ُبَس ْحَيَا”}444

A'meş ve Asım ayette yer alan “ ُهَرَي ْمَل ْنَا ” ifadesini sükûn ile “ ْهَرَي ْمَل ْنَا ” şeklinde okumuştur.445 _{“ ًاد}

َبُل ًلااَم ”446_{, ayetini Ebû Ca'fer hem yazıldığı şekliyle hem de bâ harfini}

şeddeli olarak “ ًادَّبُل ” şeklinde okurken; İbn Ebî'z-Zenâd ve Mücahid lâm ve bâ harfinin zammesiyle “ ًادُب ُل ” şeklinde okumuşlardır.447 _{“ َة}

َبَقَعْلا َمَحَتْقا َلاَف”448_{, bazı Mushaflarda bu}

ayet “ َةَبَقَعْلا َماَحِتْقا َلاَف” şeklinde geçmektedir. “.449 _“

ٍةَبَغْسَم ي ۪ٔذ ٍم ْوَي يف “ ي ۪ٔذ ”450_{, ayetteki}

lafzını el-Hasan “ اَذ ”şeklinde okumuştur.451 _{“ ٌة}

َدَص ْؤُم ، ِةَمَ ـْشَمْلا”452_{, ayetlerde yer alan bu}

kelimelerde Hafs, “ ِةَمَ ـْشَمْلا” kelimesini hemze olmaksızın şeddeli olarak “ة مشم” şeklinde

okurken; “ ٌةَدَص ْؤُم ” kelimesini ise hemze olmaksızın dâl harfinde imâle yaparak “ ْهدصوُم ” şeklinde okumuştur.453

“ اَهي ٰوْغَطِب”454_{, el-Hasan ve Kurtubî ayetteki bu kelimede tâ harfini zamme ile}

“ اَهي ٰوْغُطِب” şeklinde okumuştur.455 _{“ ْمُهُّبَر ْمِهْيَلَع َمَدْمَدَف”}456_{, İbnü'z-Zübeyr bu ayeti “ ْمِهْيَلَع َمَرْهَدَف}

ْمُهُّبَر” şeklinde okurken; “ َمِدْمُدَف” şeklinde okunduğu da ifade edilmektedir.457 _{“ ُفا َخَي َلاَو}

438 _{Fecr, 89/18.}

439 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 173; Kirmânî, a.g.e., s. 513.} 440 _{Fecr, 89/27-30.}

441 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 174; İbn Cinnî, a.g.e., II, 360; Kirmânî, a.g.e., s. 513.} 442 _{Beled, 90/1.}

443 _{İbn Cinnî, a.g.e., II, 361; Kirmânî, a.g.e., s. 513.} 444 _{Beled, 90/7.}

445 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 174; Kirmânî, a.g.e., s. 514.} 446 _{Beled, 90/6.}

447 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 174; İbn Cinnî, a.g.e., II, 361; Kirmânî, a.g.e., s. 514.} 448 _{Beled, 90/11.}

449 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 174; Kirmânî, a.g.e., s. 514.} 450 _{Beled, 90/14.}

451 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 174; İbn Cinnî, a.g.e., II, 362; Kirmânî, a.g.e., s. 514.} 452 _{Beled, 90/19,20.}

453 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 174.} 454 _{Şems, 91/11.}

455 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 174; İbn Cinnî, a.g.e., II, 363; Kirmânî, a.g.e., s. 515.} 456 _{Şems, 91/14.}

اَهيٰبْقُع”458_{, ayetini Hz. Peygamber'in “ اهيبقع فخي ملو ” şeklinde okuduğu rivayet}

edilmektedir.459

“ى ٰثْنُ ْلااَو َرَكَّذلا َقَلَخ اَمَو”460_{, ayetini Hz. Peygamber ve İbn Mes'ûd'un “ى ٰث ْنُ ْلااَو ِرَكَّذلاَو ”}

şeklinde okuduğu rivayet edilmiştir. Ayrıca Kisâî'den nakledildiğine göre kesra ile de “ ِرَكَّذلا َقَلَخ اَمَو ” şeklinde okunmuştur.461 _{İbn Zübeyr, Süfyan b. Uyeyne ve Ubeyd b.}

Umeyr “ ى ٰ ظَلَت ًاراَن”462 _{ayetini “ ى ٰ ظَلَتَت ًاراَن” şeklinde okumuşlardır.}463 _{“ ُهَلا}

َم ي ۪ٔتْؤُي ي ۪ٔذَّلَا ى ٰ كَزَتَي”464_{, ayetinde “ى ٰ كَزَتَي ” kelimesini el-Hasan “ى ٰ كَّزَي ” şeklinde okumuştur.}465 _{“ َءآَٰغِتْبا َّلاِا}

ىٰلْعَ ْلاا ِهِّبَر ِه ْجَو”466_{, ayetindeki “ َءآَٰغِتْبا َّلاِا ” kelimesini Yahya b. Vessâb zamme ile “ ُءآَٰغِت ْبا َّلاِا}

“ şeklinde okurken; İbn Ebî Uble aynı kelimede fer'î med sebebi hemze olmaksızın kasr ile “ اَغِتْبا َّلاِا ” şeklinde okumuştur.467

“ى ٰلَق اَمَو َكُّبَر َكَعَّدَو اَم”468_{, ayetinde Hz. Peygamber'in “ َكَعَّدَو اَم ” kelimesini}

şeddesiz olarak “ َكَعَدَو اَم ” şeklinde okuduğu rivayet edilmektedir.469 _{“ ًلاِئآَٰع َكَدَجَوَو}

ىٰنْغَاَف”470_{, ayetinin “ ًلاِئآَٰع ” kelimesinde İsa imale yapmakta, el-Yemânî ise aynı kelimeyi}

“ ًلاِّيَع” şeklinde okumakta, İbn Mes'ûd ise bu ayeti “ىٰنْغَاَف اًميِرَغ َكَدَجَوَو” şeklinde okumaktadır.471 _{“ ْرَهْقَت َلاَف ”}472_{, ayetini İbn Mes'ûd “ ْرَهْكَت َلاَف ” şeklinde okumuştur}473

“ ْثِّدَحَف َكِّبَر ِةَمْعِنِب اَّمَاَو ”474_{, ayetinde A'râbî Ali “ ْثِّدَحَف ” kelimesini “ ْرِّبَخَف ” şeklinde}

okuyunca Ferrâ, kendisine itirazda bulunup ayetin sonunun “ ْرِّبَخَف ” değil “ ْثِّدَحَف ” olduğunu hatırlatmış, A'râbî Ali'nin de cevap olarak söz konusu bu iki kelimenin anlamlarının aynı olduğunu söylediği ifade edilmektedir.475

“ َكَرْدَص َكَل ْحَرْشَن ْمَلَا”476_{, Ebû Ca'fer el-Mansûr bu ayetin “ ْحَرْشَن ْمَلَا” kelimesinde hâ}

harfini fethalı olarak “ َحَرْشَن ْمَلَا” şeklinde okumuştur.477 _{“ َكَر ْزِو َكْنَع اَنْعَضَوَو”}478 _Ayetinde

458 _{Şems, 91/15.}

459 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 174.} 460 _{Leyl, 92/3.}

461 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 175; İbn Cinnî, a.g.e., II, 364; Kirmânî, a.g.e., s. 515.} 462 _{Leyl, 92/14.}

463 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 175; Kirmânî, a.g.e., s. 516.} 464 _{Leyl, 92/18.}

465 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 175; Kirmânî, a.g.e., s. 516.} 466 _{Leyl, 92/20.}

467 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 175; Kirmânî, a.g.e., s. 516.} 468 _{Duhâ, 93/3.}

469 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 175; İbn Cinnî, a.g.e., II, 364; Kirmânî, a.g.e., s. 516.} 470 _{Duhâ, 93/8.}

471 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 175; Kirmânî, a.g.e., s. 516.} 472 _{Duhâ, 93/9.}

473 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 175; Kirmânî, a.g.e., s. 517.} 474 _{Duhâ, 93/11.}

475 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 175.} 476 _{İnşirâh, 94/1.}

yer alan “اَنْعَضَوَو ” kelimesini İbn Mâlik “اَنْطَطَحَو” şeklinde okurken; İbn Mâlik ve İbn Mes'ûd'dan gelen rivayete göre ayetin aynı kelimesi “ اَنْطَطَحَو اَنْلَلَحَو” şeklinde birlikte okunmuştur.479 _“ ًًۜارْسُي ِرْسُعْلا َعَم َّنِا ًارْسُي ِرْسُعْلا َعَم َّنِاَف”l480 _{Bu ayeti Abdullah tekrarlamaksızın}

okumaktadır.481 _{“ ْبَصْناَف َتْغَرَف اَذِاَف”}482_{, ayetteki “ َتْغَرَف ” kelimesini Ebû's-Semâl “ َتْغِرَف ”}

şeklinde okumuştur.483 _{“ ْبَغ ْراَف َكِّبَر ىٰلِاَو”}484_{, ayetinde “ ْبَغ ْراَف ” kelimesini “ ْبِّغَرَف ”}

şeklinde okuyanların olduğu ifade edilmekle birlikte İbn Ebî Uble'den gelen rivayete göre aynı kelime “ ْبَغَرَتَف” ve “ ْبِغ ْر َف” olarak da okunmuştur.485

“ َنئ۪ني ۪ٔس ِروُطَو”486_{, ayetinde “ َنئ۪ني ۪ٔس” kelimesini Amr b. Meymûn ve ibn Ebî İshak}

birinci yâ harfi olmaksızın “ َنئ۪ن ۪ٔس” şeklinde okurken; Ömer b. el-Hattâb ve İbn Mes'ûd ise bu ayeti “ َءَانْيَس ِروُطَف” şeklinde okumuşlardır. Ayrıca ayetin bu bölümü Amr b. Ubeyd'den gelen rivayete göre “انيس روطَو” şeklinde okunmuştur.487

“ َقَلَخ ي ۪ٔذَّلا َكِّبَر ِمْساِب ْأَرْقِا”488_{, ayetinde “ ْأَرْقِا ” kelimesini el-A'meş Ebû Bekir}

Şu'be'den o da Asım'dan rivayet ettiğine göre hemzesiz olarak “ارْقِا ” şeklinde okumuştur.489 _“

ِمَلَقْلاِب َمَّلَع ي ۪ٔذَّلَا”490_{, İbnü'z-Zübeyr, bu ayeti “ ِمَلَقْلاِب َّطَخلا َمَّلَع ي ۪ٔذَّلَا” şeklinde}

okumuştur.491 _“

ِةَيِصاَّنلاِب ًاعَفْسَنَل ُِ۬هَتْنَي ْمَل ْنِئَل َّلاَك”492_{, Mahbûb, Ebû Amr'dan rivayetle “ ًاعَفْسَنَل ”}

kelimesini “ َّنَعَفْسَنَل ” şeklinde okurken; Abdullah ise aynı kelimeyi “ َّنَعَفْسَ َلأ ” şeklinde okumuştur.493 _{“ ٍةَئِطاَخ ٍةَبِذاَك ٍةَيِصاَن”}494_{, ayetindeki “ ٍةَبِذاَك ٍةَيِصاَن ” ifadesini bir rivayete göre}

el-Kisâî raf' ile “ ٌةَبِذاَك ٌةَيِصاَن ” şeklinde okurken; başkalarından gelen rivayetlere göre ise fetha ile “ ًةَبِذاَك ًةَيِصاَن ” şeklinde okunduğu ifade edilmektedir.495 _{“ ُهَيِداَن ُعْدَيْلَف”}496_{, ayetini}

Abdullah “ ِهيِداَن يلا ُعْدَيْلَف ” şeklinde okumuştur.497 _{“ َةَيِناَبَّزلا ُعْدَنَس”}498_{, İbn Ebî Uble ayeti}

478 _{İnşirâh, 94/2.}

479 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 176; İbn Cinnî, a.g.e., II, 367; Kirmânî, a.g.e., s. 517.} 480 _{İnşirâh, 94/1,6.}

481 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 176.} 482 _{İnşirâh, 94/7.}

483 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 176; Kirmânî, a.g.e., s. 517.} 484 _{İnşirâh, 94/8.}

485 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 176; Kirmânî, a.g.e., s. 517.} 486 _{Tîn, 95/2.}

487 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 176; Kirmânî, a.g.e., s. 518.} 488 _{Alak, 96/1.}

489 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 176.} 490 _{Alak, 96/4.}

491 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 176.} 492 _{Alak, 96/15.}

493 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 176; Kirmânî, a.g.e., s. 518.} 494 _{Alak, 96/16.}

495 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 176; Kirmânî, a.g.e., s. 518.} 496 _{Alak, 96/17.}

497 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 176.} 498 _{Alak, 96/18.}

“ ُةينابزلا اَعْدُتَس” ve “اَعْدُيَس ” şekillerinde okumuştur.499 _{“ ُه ْعِطُت َلا َّلاَك”}500_{, ayetteki “ ُهْعِطُت َلا”}

kelimesini Nuaym b. Meysere tâ “ ط ”h harfinin şeddesiyle hem “ ُهْعِّطُت َلا” şeklinde; hem de tâ “ ت” harfinin şeddesiyle “ ُهْعِط ُّت َلا” şeklinde okumuştur.501

“ ٍرْمَا ِّلُك ْنِم ”502_{, ayetinde “ ٍرْمَا ” kelimesini İbn Abbas “ءرما” şeklinde}

okumuştur.503

“ َني ۪ٔ كَفْنُم َني ۪ٔكِرْشُمْلاَو ِباَتِكـْلا ِلْهَا ْنِم اوُرَفَك َني ۪ٔذَّلا ِنُكَي ْمَل”504_{, İbn Mes'ûd ayetin bu bölümünü}

“ َني ۪ٔ كَفْنُم باتكلا لهاو َنوكِرْشُم ْلا ِنُكَي ْمَل” şeklinde okumuştur.505 _{“ ِ ٰ اللّ َنِم ٌلوُسَر”}506_{, Übeyy ayetin “}

ٌلوُسَر” kelimesini fetha ile “ ًلاوُسَر ” şeklinde okumuştur.507 _{“ َني ۪ٔ دلا ُهَل َني ۪ٔصِل ْخُم”}508_{, el-Hasan}

ayetteki “ َني ۪ٔصِل ْخُم ” kelimesini lâm harfinin fethasıyla “ َني ۪ٔصَل ْخُم ” şeklinde okumuştur.509

“ةَّيِرَبْلا ُرْيَخ ”510_{, Âmir b. Abdu'l-Vâhid ayetin “ ُرْيَخ ” kelimesini “ ُراَيِخ ” şeklinde}

okumuştur.511

“ اَهَلاَزْلِز ”512_{, el-Cahderî ayetin bu kelimesini “ اَهَلاَزْلَز “ şeklinde okumuştur.}513

“ اَهَراَبْخَا ُثِّدَحُت ”514 _{Saîd b. Cübeyr ayetin bu bölümünü “ اَهَراَب ْخَا ُئِبْنُت” şeklinde}

okumuştur.515 _{“ ُهَرَي ًارْيَخ، ُهَرَي ً ارَش”}516_{, Ali b. el-Hüseyin, Zeyd b. Ali, Asım'dan rivayette}

bulunan Hârûn ve İbn Abbas yâ harfine zamme vererek “ ُهَرُي ًارْيَخ، ُهَرُي ً ارَش” şeklinde okurken; A'râbî ise söz konusu bu ayetlerin “ ُهَرَي ًارْيَخ، ُهَرَي ً ارَش” yerlerini takdim ve tehir ederek “ ُهَرَي ً ارَش ، ُهَرَي ًارْيَخ ” şeklinde okumuştur.517

“ ًاعْقَن ۪ٔهِب َنْرَثَاَف”518_{, Ebû Hayat ve İbn Ebî Uble ayetteki “ َن ْر َثَاَف” kelimesini sâ}

harfini şeddeleyerek “ َن ْرَّثَاَف” şeklinde okumuştur.519 _{“ ۪ٔهِب َنْطَسَوَف”}520_{, Ali b. Ebî Tâlib, İbn}

Ebî Leylâ ve İbn Ebî Uble ayette sîn harfini şeddeli olarak “ ۪ٔهِب َنْطَّسَوَف” olarak

499 _{Kirmânî, a.g.e., s. 518.} 500 _{Alak, 96/19.}

501 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 177.} 502 _{Kadr, 97/4.}

503 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 177; İbn Cinnî, a.g.e., II, 368.} 504 _{Beyyine, 98/1.}

505 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 177; Kirmânî, a.g.e., s. 519.} 506 _{Beyyine, 98/2.}

507 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 177; Kirmânî, a.g.e., s. 519.} 508 _{Beyyine, 98/5.}

509 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 177; Kirmânî, a.g.e., s. 519.} 510 _{Beyyine, 98/7.}

511 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 177; İbn Cinnî, a.g.e., II, 369; Kirmânî, a.g.e., s. 519.} 512 _{Zilzâl, 99/1.}

513 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 177; Kirmânî, a.g.e., s. 520.} 514 _{Zilzâl, 99/4.}

515 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 177, Kirmânî, a.g.e., s. 520.} 516 _{Zilzâl, 99/7,8.}

517 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 177,178; Kirmânî, a.g.e., s. 520.} 518 _{Âdiyât, 100/4.}

519 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 178; İbn Cinnî, a.g.e., II, 370; Kirmânî, a.g.e., s. 521.} 520 _{Âdiyât, 100/5.}

okumuştur.521

“ ِروُبُقْلا يِف اَم َرِثْعُب اَذِا ”522_{, İbn Mes'ûd ayetteki “ َرِثْعُب اَذِا ” kelimesinde ayn}

harfi yerine hâ harfini “ح” koyarak “ َرِثْحُب اَذِا” şeklinde okurken; Nasr b. Âsım “ َرَثْعَب اَذِا ” şeklinde okumuştur. Ayrıca el-Esved b. Yezîd aynı kelimeyi “ َثِحُب اذا“ şeklinde okumuştur.523 _{“روُد ُّصلا يِف اَم َلِّصُحَو”}524_{, Yahyâ bu ayetin “ َلِّصُحَو” kelimesini şeddeyi}

kaldırıp üç harfi de fethalı yapmak suretiyle “ َلَصَحَو“ şeklinde okurken; Muhammed b. Ebî Ma'dân fethalı ve şeddeli olarak “ َلَّصَحَو” şeklinde okumuştur. Ayrıca Ebû Zeyd, A'râbî'den naklettiğine göre aynı kelimeyi kesralı bir sâd harfi ile “ َلِصَحَو” şeklinde okumuştur.525 _{“ ٌدي}

۪ٔدَشَل ِرْيَخْلا ِّبُحِل ُهَّنِاَو”526

, el-Lihyânî'nin naklettiğine göre ayette “ ِرْيَخْلا ” kelimesi râ harfinin cezmiyle “ ْرْيَخْلا ” şeklinde okunmuştur.527 _{“ ٌري}

۪ٔبَخَل ٍذِئَم ْوَي ْمِهِب ْمُهَّبَر َّنِا”528_,

Ebû's-Semâl ve Haccâc b. Yûsuf hemzenin fethası ve lâm harfi olmaksızın “ _{ْمِهِب ْمُهَّبَر َّنَأ} ٌرئ۪بَخ ٍذِئَمْوَي” şeklinde okumuştur.529

“ ُةَعِراَقْلَا”530_{, Ebû Amr'dan rivayette bulunan Abdu'l-Vâris gâf harfinde imâle}

yaparak okumuştur.531

“ ِشوُفْنَمْلا ِنْهِعْلاَك”532, ayetin bu bölümünü İbn Mes'ûd “ فوصلاك شوفنملا” şeklinde okumuştur.533

“ ُمُكيٰهْلَا”534_{, kelimesi İbn Abbas, Ebû İmran el-Cüvenî, Mâlik b. Dînâr, Ebû'l-}

Cevzâ' ve bir grup tarafından istifham edatı ve medli olarak “ ُمُكيَهْلَأاَء” şeklinde okunurken; el-Kisâî'den rivayet edildiğine göre aynı kelime med olmaksızın iki hemzeli olarak “ ُمُكيَهْلَأَأ” şeklinde okunmuştur.535 _{“ َنوُمَلْعَت َف ْوَس َّلاَك”}536_{, Mâlik b. Dînâr ayetteki “}

َنوُمَلْعَت” kelimesini yâ harfi ile “ َنوُمَلْعَي ” şeklinde okumuştur.537 _“

َمي ۪ٔحَجْلا َّنُوَرَتَل”538_{, Ebû}

Amr'dan nakledildiğine göre ve el-Hasan tarafından ayetin “ َّنُوَرَتَل ” kelimesi “ َّنُؤَرَتَل” şeklinde okunmuştur.539 _{“ اَهَّنُوَرَتَل َّمُث”}540_{, İbn Ebî Uble, İbn Kesîr'den gelen bir rivayette ve}

521 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 178; İbn Cinnî, a.g.e., II, 370; Kirmânî, a.g.e., s. 521.} 522 _{Âdiyât, 100/9.}

523 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 178,179; Kirmânî, a.g.e., s. 521.} 524 _{Âdiyât, 100/10.}

525 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 178; Kirmânî, a.g.e., s. 521.} 526 _{Âdiyât, 100/8.}

527 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 178.} 528 _{Âdiyât, 100/11.}

529 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 178,179; Kirmânî, a.g.e., s. 521.} 530 _{Kâria, 101/1.}

531 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 179; Kirmânî, a.g.e., s. 522.} 532 _{Kâria, 101/5.}

533 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 179; Kirmânî, a.g.e., s. 522.} 534 _{Tekâsür, 102/1.}

535 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 179; Kirmânî, a.g.e., s. 522.} 536 _{Tekâsür, 102/3.}

537 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 179; Kirmânî, a.g.e., s. 522.} 538 _{Tekâsür, 102/6.}

539 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 179.} 540 _{Tekâsür, 102/7.}

Mücâhid tarafından ayetin bu kelimesi tâ harfinin zammesiyle “اَهَّنُوَرُتَل ”şeklinde okunmuştur.541

“ ِرْصَعْلاَو”542_{, Selam, bu ayeti “ ْرِصَعْلاَو” şeklinde okurken; Hz. Ali de bu ayeti}

“رهدلا بءاونو ِرْصَعْلاَو” şeklinde okumuştur.543

“ ٍرْسُخ ي ۪ٔفَل َناَسْنِ ْلاا َّنِا”544, Asım'dan Ebû Bekir Şu'be, ondan da Hârûn'un rivayetiyle “ _{ٍرْسُخ ” kelimesi sîn harfinin zammesiyle “ ٍرُسُخ ”} şeklinde okunmuştur.545

“ ِرْبَّصلاِب ا ْوَصاَوَتَو ”546, Ebû Amr'dan gelen rivayete göre hareke nakli yapılarak “ ْرِبَّصلاِب اْوَصاَوَتَو ” şeklinde okunmuştur.547

“ ٍةَزَمُل ٍةَزَمُه ِّلُكِل ٌلْيَو”548_{, İbn Mes'ûd bu ayeti “لْيَو ِةَزَمُّللاَو ِةَزَمُهْلِل” şeklinde}

okumuştur.549 _{“ ُهَدَّدَعَو ًلااَم”}550_{, el-Hasan “ ُهَدَّدَعَو ” kelimesini şeddesiz olarak “ ُهَدَدَعَو ”}

şeklinde okumuştur.551 _{“ َّنَذَبْنُيَل َّلاَك”}552_{, ayetteki “ َّنَذَبْنُيَل ” bu kelimeyi Hz. Ali, el-Hasan ve}

bir grup tarafından hemze ilave ederek “ َّنَأَذَبْنُيَل ” şeklinde okunmuş; Ebû Amr'dan rivayet edildiğine göre aynı kelime “ ُهَّنَذَبْنُيَل ” şeklinde okunmuş; bazıları tarafından ise ayet “ ةمطاحلا يف َّنَذَبْنُيَل َّلاَك” şeklinde okunmuştur.553 _{“ ٌةَدَص ْؤُم ْمِهْيَلَع اَهَّنِا”}554_{, ayeti Übeyy}

“ ْمِهْيَلَع اَهَّنِا ٌةَقَبْطُم” şeklinde okumuştur.555 _“

ٍةَدَّدَمُم ٍدَمَع ئ۪ف”556_{, ayetin bu kelimesini “ ٍدَم َع ئ۪ف“}

Ebû Amr'dan rivayette bulunan Hârûn “ ٍدْمُع ئ۪ف” şeklinde okumuş; aynı kelimeyi el- A'rac “ ٍدْمَع ئ۪ف” şeklinde okumuş; el-A'meş aynı kelimeyi “دَمَعِب” şeklinde okumuştur.557

“ َرَت ملأ”558_{, Sülemî ayetin bu bölümünü “ َءْرَت ملأ” şeklinde okurken; Mücahid ve}

Ebû Abdurrahman “ ْرَت ملأ” şeklinde okumuşlardır.559 _{“ ْمِهي ۪ٔم ْرَت”}560_{, ayetin bu kelimesini İsa}

541 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 179; İbn Cinnî, a.g.e., II, 371; Kirmânî, a.g.e., s. 522,523.} 542 _{Asr, 103/1.} 543 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 179,180.} 544 _{Asr, 103/2.} 545 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 179.} 546 _{Asr, 103/3.} 547 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 179.} 548 _{Hümeze, 104/1.} 549 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 180.} 550 _{Hümeze, 104/2.} 551 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 180.} 552 _{Hümeze, 104/2.} 553 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 180.} 554 _{Hümeze, 104/8.} 555 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 180.} 556 _{Hümeze, 104/9.} 557 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 180.} 558 _{Fîl, 105/1.}

559 _{İbn Cinnî, a.g.e., II, 373; Kirmânî, a.g.e., s. 523.} 560 _{Fîl, 105/4.}

ve İbn Ya'mer yâ harfi ile “ ْمِهي ۪ٔمْرَي” şeklinde okumuştur561 _{“. ٍلوُكْأَم ٍف ْصَعَك”}562_{, ayetteki}

“ ٍلوُكْأَم” bu kelimeyi Ebû'd-Derdâ hemzenin fethasıyla “ ٍلوُك َأَم” şeklinde okumuştur.563

“ ِفْيَّصلاَو ِءآَٰتِّشلا َةَل ْحِر ْمِهِف َلائ۪ا ، ٍشْيَرُق ِف َلاي ِ۪ٔلا”564_{, İkrime'nin Rasûlullah'tan rivayet}

ettiğine göre Hz. Peygamber bu ayeti “ ِفْيَّصلاَو ِءاَتِّشلا َةَلْحِر ْمُهَفْلِإ ُشْيَرُق ْمُكَّمُأ ٌلْيَو” şeklinde okumuştur; ayrıca bazıları da kesra ile “ ْمِهِفْلِإ” şeklinde okumuşlardır ki bunu da Ebû Amr'dan Ebû Ca'fer rivayet etmiştir. Yine Ebû Ca'fer'in rivayetiyle “ _{ْمِهِف َلائ۪ا ” kelimesini} “ ْمِهِفَلاِإ” şeklinde okunmuş; aynı kelimeyi Asım'dan rivayetle ikinci hemzenin sükûnuyla “ ْمِهِفَلاْإِإ” şeklinde okunmuş; İkrime'nin rivayetine göre ise bu kelime e ٌشْيَرُق َفَلاَيِل” ” ve emir kipinde olmak üzere ” ْفَلاَيَل” ve ” ْفَلاَتَل” şekillerinde de okunmuştur.565 _{” ْفَلاَيَل”}

kalıbının emir kipi olmasına rağmen lâm harfinin neden fethalı olduğuna dair soruya cevaben İbn Mücahid, Selim ve Akel oğullarının bu gibi durumlarda emir lâmını meftûh okuduklarını haber vermektedir.566

“ َةَل ْحِر ”, kelimesini Ebû's-Semmâl râ harfinin zammesiyle “ َةَل ْحُر ”, Ebû Racâ' ise râ harfinin fethası ve hâ harfinin zammesiyle “ َةَلُحَر ” şeklinde okumuştur.567 _{“ ٍف ْوَخ ْنِم ”}568_{, ayetteki bu kelimede Nâfî' rivayetiyle Mesîbî nûn}

harfini ihfâ ile okumuştur. Ayrıca bu durumu Nûn harfinin ğayn harfine uğradığı durumlarda da edâ etmektedir.569

“ ُبِّذَكُي ي ۪ٔذَّلا َتْيَاَرَا”570_{, ayetini İbn Mes'ûd kâf harfini ilave ederek “ بذكي يذلا كتْيارا“}

şeklinde okumuştur. Ayrıca İbn Hâleveyh'in ifadesine göre Abdullah İbn Mes'ûd'un Mushafında yer alan “ َتْيَاَرَا” ifadesi genel olarak kâf harfi ilavesiyle “ كتْيارا” şeklinde geçmektedir.571 _“

َمئ۪تَيْلا ُّعُدَي ي ۪ٔذَّلا َكِل ٰذَف”572_{, ayetinde “ ُّعُدَي ” kelimesini Hz. Ali, el-Yemânî, el-}

Hasan ve Ebû Racâ' şeddesiz “ ُعَدَي” şeklinde okumuşlardır.573 _{“ َنوُهاَس ْمِهِت َلاَص ْنَع ”}574_{, İbn}

Mes'ûd ayette geçen “ َنوُهاَس ” kelimesini “ َنوُه َلا ” şeklinde okumuştur.575 _{“ ْمُه َني ۪ٔذَّلَا}

َن ُُ۫ؤا َٰٓرُي”576_{, İbn Ebî İshak bu ayetteki “ َن ُُ۫ؤا َٰٓرُي ” kelimesini “ َن ْوَرُي” şeklinde okumuştur.}577

561 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 180; Kirmânî, a.g.e., s. 523.} 562 _{Fîl, 105/5.}

563 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 180; Kirmânî, a.g.e., s. 523.} 564 _{Kureyş, 106/1,2.}

565 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 180,181; Kirmânî, a.g.e., s. 523, 524.} 566 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 181; Kirmânî, a.g.e., s. 523.}

567 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 181; Kirmânî, a.g.e., s. 524.} 568 _{Kureyş, 106/4.}

569 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 181.} 570 _{Mâûn, 107, 1.}

571 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 181,182.} 572 _{Mâûn, 107, 2.}

573 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 181; İbn Cinnî, a.g.e., II, 374; Kirmânî, a.g.e., s. 524.} 574 _{Mâûn, 107, 5.}

575 _{İbn Hâleveyh, a.g.e., s. 181; Kirmânî, a.g.e., s. 524.} 576 _{Mâûn, 107, 6.}

“ َكاَنْيَطْعَا آَّٰنِا”578_{, ayetini Hz. Peygamber'in “ َكاَنْيَطْنَا آَّٰنِا” şeklinde de okuduğu}

rivayet edilmektedir.579 _{“ َكَئِناَش َّنِا” el-A'şâ ayetin bu bölümünü hemzesiz olarak “ َّنِا}

َكَيِناَش” şeklinde okurken; İbn Mes'ûd'dan gelen rivayete göre aynı kelime “ َكَنَيَش” olarak okunmuş, Ebû Ca'fer ve el-A'meş rivayetine göre ise “ َكَنِياَش” şeklinde okunmuştur.580

“ َنوُرِفاَكـْلا اَهُّيَا آَٰي ْلُق”581_{, İbn Mes'ûd ve Talha'dan gelen rivayete göre bu ilk ayet “ لق}

اورفك نيذلل” şeklinde okunmuştur.582 _{Ebû Amr bu sûrede “ َنوُدِباَع ”}583 _{kelimelerini imâle}

ile okumuştur.584

“ ُحْتَفْلاَو ِ ٰ اللّ ُرْصَن َءآَٰج اَذِا”585_{, İbn Abbas bu ayeti “ ُرصنلاَو ِاللّ ُحْتَف ءاَج اذإ” şeklinde}

okumuştur.586 _“

ِ ٰ اللّ ِني ۪ٔد ئ۪ف َنوُلُخْدَي”587_{, İbn Kesîr ayette yer alan “ َنوُلُخْدَي ” kelimesini}

“ َنوُلَخْدُي ” şeklinde okumuştur.588

“ ٍبَهَل ئ۪بَا آَٰدَي ْتَّبَت”589_{, ayet Ebû Muâz'ın naklettiğine göre “ ٍبَهَل وُبَا آَٰدَي ْتَّبَت” bu}

şekilde okunmuştur.590 _“

َبَسَك اَمَو”591_{, Abdullah ayetin bu kelimesini “ بستكا امو ” şeklinde}

okumuştur.592 _{“ى ٰل ْصَيَس”}593_{, ayette yer alan bu kelimeyi “ىٰل ْصُيَس” şeklinde okuyanlar İbn}

Ebî Uble, el-Hasan ve İbn Ebî İshak'tır; ayrıca aynı kelimeyi Abdullah “ىَّلَصُيَس” şeklinde okumuştur.594 _{“ ِبَطَحْلا َةَلاَّمَحُهُتَاَرْماَو”}595_{, yine Abdullah'tan rivayet edildiğine göre o,}

“ ِبَطَحْلا َةَلاَّمَحهُتَّيَرُمَو” şeklinde okumuş; Ebû Kallâbe ise “ بطحلا ُةَلِماَح” şeklinde okumuştur.

Belgede Nebe ve Nas Sureleri arasındaki kıraat farklılıkları / The reading differences between Nebe and Nas Surahs (sayfa 55-69)