Ġlköğretim Dönemi Çocuklarında GeliĢim Özellikleri

Ġlköğretim dönemi Erken Çocukluk, Orta Çocukluk ve Geç Çocukluk Dönemi olarak ele alınırsa, bu dönemler içerisine farklı geliĢim özelliklerinin ortaya çıktığı görülebilir. Bu dönem içerisindeki geliĢim özellikleri kısaca aĢağıdaki biçimde açıklanabilir(Kırcher ve Graham, 1998):

2.2.1. Erken Çocukluk Dönemi (5–7 yaĢ)

Bu yaĢtaki çocuklar oldukça bencildir. Bu yüzden kendi kendileriyle veya bir ya da birkaç çocukla oynarlar. Bu çocuklar fiziksel etkinlik veya mücadelenin pek çok tipini araĢtırma gereksinimi duyarlar. Fakat bu araĢtırma zorlanmamalı onların baĢarıları cömert bir Ģekilde övülmelidir.

2.2.1.1. Erken Çocukluk Dönemi GeliĢim Özellikleri, Ġlgi ve Ġhtiyaçları

Bu yaĢ grubundaki çocuklar grup ya da takım halinde oynamaya isteklidirler. Çok kurallı oyunlardan hoĢlanmazlar. Uzun süreli dikkat gerektiren etkinliklerden çabuk bıkarlar. Evin dıĢında katıldığı hareketli ve eğlenceli oyunlar ile yarıĢmalara ilgileri fazladır. Ġyi beslenmeye ve yeterinde dinlenmeye ihtiyaçları vardır. Etkinlikler arasında sık sık dinlenmeye gerek duyarlar. Anne, baba, öğretmen ve diğer büyüklerinden Ģefkat,

övgü ve ilgi beklerler. Dönem sonunda kız ve erkek çocukların oyunları ve ilgileri ayrılmaya baĢlar(Aracı, 1999).

Bu yaĢ grubundaki çocuklar daha egoistçe davranırlar. Anne – babaya karĢı güven göstermeyen çocuklar bu çağda arkadaĢlık kurmakta, onlarla oynamakta zorluk çekerler ve derslere daha az ilgi duyarlar. Daha doğrusu çocuğun ilk yıllarındaki sosyal ve duygusal geliĢimi daha sonraki yıllarda sosyal geliĢimin temelini oluĢturur(Muratlı, 1997).

Bu dönemde oyun çocuğun en önemli uğraĢısıdır. Gün boyu durup dinlenmeden oynar. Oyun çocuğun ruhsal geliĢiminde ve kiĢilik kazanmasında sevgiden sonraki en önemli ikinci ruhsal besini olmuĢtur(Muratlı, 1997).

2.2.2. Orta Çocukluk Dönemi (8–10 yaĢ)

Orta çocukluk dönemine girildiğinde çocuğun ilgisinin grup etkinliğine ve grup baĢarısına doğru yöneldiği görülür. Çocuklar daha karıĢık oyunlara, dans etkinlikleri ve bireysel yetenekleri geliĢtirmek için yapılan uygulamalara istekli bir görünüm çizerler. Bu yaĢtaki çocuklar takım sadakati ya da gruba ilgi duyma davranıĢını göstermelerine rağmen yetiĢkin etkinliklerini gözlemlemeye ve katılmaya eğilimlidirler. Bu çok önemlidir. Bu yüzden öğretmeler her bir çocuğun baĢarılı olabilmesi için mücadele etkinlikleri ortamı yaratmalıdır. Orta çocukluk dönemi, grup ortamında çocukların kendi yeteneklerini test etmeye baĢladığı dönemdir. Eğer çocuk tüm mücadelelerinde baĢarısız ise, imaj çok düĢük bir seviyeye ulaĢacak ve Ģüphesiz fiziksel etkinliğe olan ilgisi devam etmeyecektir. Bu yüzden, öğretmenler ya da antrenörler çocuğun yaĢamı boyunca baĢarısızlıklarıyla baĢa çıkmak için gerekli olan temel gücü onlara sağlamalıdır.

2.2.2.1. Orta Çocukluk Dönemi GeliĢim Özellikleri, Ġlgi ve Ġhtiyaçları

8–10 yaĢ grubu çocuklarda boyuna büyüme yavaĢ, enine büyüme hızlıdır. Erkekler kızlara oranla biraz daha dayanıklı ve kuvvetlidir. Bu çağda dikkatin geliĢimi sürmektedir. Çocuklar daha gerçekçi düĢünmeye baĢlamıĢlardır. BaĢkaları ile olan iliĢkilerini gerçek yönleri ile görür ve kendilerini eleĢtirebilirler. ĠliĢkilerinde dürüst olmaya duyarlıdır. Görev ve sorumluluğa iliĢkin davranıĢları geliĢim içerisindedir.

Beden ve ruh sağlığı arasındaki dengede sağlanmıĢtır. Bu yaĢ grubunun ilgi ve ihtiyaçları ise; vücut geliĢimi ve güzelliği konusunda duyarlı ve özenlidir. Oyun ve spor etkinlikleri ilgi alanının merkezidir. BaĢarılı olmak için çaba gösterirler. BaĢarılı sporcuları önemli bir kiĢi olarak görür ve adlarıyla tanırlar. Erkek çocuklar, kuvvet ve cesaret isteyen yarıĢmalı etkinliklerden, kız çocukları da eğlenceli takım oyunlarından hoĢlanırlar. Kız ve erkekler ayrı oynamak isterler. Zamanın büyük bir kısmını arkadaĢları ile dıĢarıda ve oynayarak geçirmek isterler. Büyüklerinden anlayıĢ ve ilgi beklerler. Yeteneklerini sergilemekten büyük mutluluk duyarlar(Harmandar, Özdilek, Göral, 2000). 8–10 yaĢ grubu çocuklarda sporda ve okulda baĢarılı olmak oldukça önemlidir. Fiziksel görünüĢ ve sosyal kabul, bu yaĢ grubunun öz saygısını önemli ölçüde etkilemektedir. KiĢinin olumlu bir benlik tasarımı geliĢtirilmesi ve kendini kabul edebilmesi için, onun baĢkaları tarafından kabul edilmesi ve bazı iĢlerde baĢarılı olması gerekmektedir(Zorba, Tekin, Özdağ, Akçakoyun, 1997).

2.2.3. Geç Çocukluk Dönemi (10–12 yaĢ)

Fiziksel olgunluk kız ve erkek çocuklarının davranıĢ ve tutumlarında farklılık ve bir geçiĢ dönemi yarattığı için 10–12 yaĢındaki çocukların sosyal ve psikolojik geliĢimlerine etki eder. Her iki cinsiyet karıĢık takım oyunlarına ve bir önceki yaĢ dönemindeki gibi, oyun yeteneklerini geliĢtirmeye ve uzun bir dönem süren uygulamalara isteklidirler. Bu dönemde çocuk kendi hareketleri için sorumlu olmaya Ģiddetli bir gereksinim duyar. Bu yüzden, günlük planlarının organizasyonlarını ve denetlemelerini yapmaktan hoĢlanırlar.

2.2.3.1. Geç Çocukluk Dönemi GeliĢim Özellikleri, Ġlgi ve Ġhtiyaçları

Bu dönemde organlar ve sistemler arasında uyum sağlanmıĢtır. Hareketleri doğru ve çabuk kavrarlar. Sportif etkinliklerde verimlilik dönemindedirler. Dikkatleri büyüklerinkine yakın sürelidir. Kendine güvenleri büyüktür. Öğrenme isteği yüksektir. EleĢtiriye açıktırlar. BaĢkalarını gerçekçi yönde eleĢtirebilirler. Dönemin sonunda büyüme hızı artar ve vücuttaki değiĢiklikler baĢlar(Harmandar, Özdilek, Göral, 2000). YaĢıtlar ile hem arkadaĢlık kurmak isterler, hem de bir beceri yetenek üstünlüğü ile sivrilme çabasındadırlar. Övünmeye bayılırlar. Bu duygular, düzenli spor yapmaya yöneliĢin en önemli nedenlerinden birisidir. Birbirlerinin kusurları ile alay ederler. BaĢkalarının güçsüzlüğünü sergiledikçe kendilerini daha güçlü görürler(Muratlı, 1997).

2.3. Ġlköğretim Döneminde Temel Hareketler Döneminden Sporla ĠliĢkili