Bu bölümde çalıĢmanın konusuyla ilgili yapılmıĢ olan araĢtırmalar ve ulaĢılan sonuçlar özetlenmeye çalıĢılmıĢtır.
2.2.1. Yayımlanan Çocuk Gazete ve Dergileri Ġle Ġlgili AraĢtırmalar
Konar (2003) çalıĢmasında, Gürbüz Türk Çocuğu Dergisi‘nin 1926- 1928 yılları arasında çıkan eski harfli nüshalarını incelemiĢtir. Bu incelemede dergideki yazar kadrosu listelenmiĢ, yazıları bulunan yazarlar hakkında bilgi verilmiĢ ve dergide yer alan seçme metinler okuyucuya sunulmuĢtur.
Balcı (2003) ―Bir Okuma Materyali Olarak Çocuk Dergileri ve Çocuklara Rehber‖ isimli çalıĢmasında, okuma eğitimi için kullanılan materyallerden çocuk dergileri üzerinde durmuĢtur. Çocuk dergiciliği alanındaki geliĢmelerden bahsetmiĢ, Türkiye‘de yayınlanan ilk çocuk dergileri hakkında bilgi vermiĢ ve bu dergilerden biri olan Çocuklara Rehber dergisini tanıtmıĢtır. Çocuklara Rehber dergisinin, bir çok edebî türü baĢarıyla kullanmıĢ olduğu ve eğiticilikle öğreticiliği bir arada sunabilen bir dergi olma özelliğini taĢıdığı belirtilmiĢtir.
Yıldız (2004) ―Diyanet Çocuk Dergisi‘nin Din eğitimi Açısından Değerlendirilmesi‖ baĢlıklı çalıĢmasında, çocuk, çocuğun geliĢim özellikleri ve çocuk dergileri hakkında bilgi vermiĢ, kitle iletiĢim araçları vasıtasıyla çocuklara yönelik din eğitimi yapıldığına dikkat çekerek, 1979 yılında yayın hayatına baĢlayan Diyanet Çocuk Dergisi‘ni din eğitimi açısından değerlendirmiĢtir. Bu değerlendirme ile okuyucu kitlesinin temel islamî bilgileri edinmelerinde ve din anlayıĢlarının Ģekillenmesinde derginin önemli bir yere sahip olduğu belirlenmiĢtir. Derginin millî ve dinî değerlere saygılı, bu değerleri sevdirmeye, tarihî kiĢilikleri tanıtmaya çalıĢan, sevgi ve hoĢgörüyü ön planda tutan bir yayın politikası izlemiĢ olduğu belirtilmiĢtir.
Türk edebiyatının ilk çocuk dergisi olan Mümeyyiz dergisinin incelenmesini ise Bayram (2005)‘ın çalıĢmasında görmekteyiz. Bu çalıĢmasında Bayram, derginin içeriğini bir sınıflandırma yaparak örnek metinler ile açıklamıĢtır. Siyasî bir gazetenin Cuma günleri çocuklara yönelik
olarak çıkarılan eki olan Mümeyyiz dergisinin, zengin bir içeriğe sahip olduğu, eğitici, öğretici ve eğlendirici metinlere dergide yer verildiği, dönem Ģartları ve ilk olma özelliği de dikkate alındığında Mümeyyiz dergisinin baĢarılı bir yayın hayatı sürdürmüĢ olduğu belirlenmiĢtir.
Günaydın (2005)‘ın çalıĢmasında, Doğan KardeĢ dergisinde çocuğa kazandırılması amaçlanan değerler ve bu değerler sonucunda nasıl bir çocuk modeline ulaĢıldığı belirlenmeye çalıĢılmıĢtır. Bu çalıĢmada, Doğan KardeĢ dergisinin 151-225. sayıları çalıĢma alanına dâhil edilmiĢtir. Dergide yer alan metinler aracılığıyla çocuğa kazandırılması hedeflenen değerlerin, çocuğun ahlak, kiĢilik ve toplumsal geliĢimine katkı sağladığı tespit edilmiĢtir. Bu doğrultuda üretimi yücelten, ülkenin sanat ve bilim yoluyla kalkınmasının altını çizen, çocukları geleceğin nesilleri olarak gören bir anlayıĢı benimsemiĢ; gerek dergide yayımlanan yazılar, gerekse düzenlenen etkinliklerde araĢtırmacı, çevreci, yaratıcı, yaĢadığı dünyayı tanıyan ve sorgulayan çocukları ön plana çıkardığı tespit edilmiĢtir.
Demircan (2006) çalıĢmasında, Mektepli Gazetesi‘nde yer alan edebî türlerden örnekler seçerek, bu örneklerin içeriğinin çocukların biliĢsel ve ahlaki geliĢimlerine katkısını araĢtırmıĢtır. Bu doğrultuda Cumhuriyet‘in ilk yıllarında yayınlanan bir çocuk gazetesinin ne tür konuları ele aldığı ve okuyucularına ne tür bilgiler vermeye çalıĢtığı saptanmıĢtır. ÇalıĢma sonucunda, Mektepli Gazetesi‘nin okuyucularına gerçekleĢtirilen devrimleri sahiplenmeleri, ülkeyi daha ileri düzeylere götürmeleri, çalıĢmaları ve bilgiye ulaĢmaları, öğrenmekten vazgeçmemeleri gerektiğinin benimsetilmeye çalıĢıldığı sonucuna varılmıĢtır.
Eski harfli çocuk dergilerinden biri olan Yeni Yol dergisinin çocuk eğitimindeki iĢlevini araĢtırmayı amaçlayan Öğüt (2006), Yeni Yol dergisini Ģekil ve içerik açısından incelemiĢ, ―Edebî Türler‖ ve ―Diğer Konulardaki Yazılar‖ olmak üzere iki ana baĢlık altında toplanmıĢ ve her türü kendi içinde sınıflandırılmıĢtır. ÇalıĢma sonucunda dergide bulunan türler sayısal olarak ifade edilmiĢ ve Yeni Yol dergisinin çocuk eğitimine büyük ölçüde katkı sağlamıĢ olduğu ifade edilmiĢtir. Bu da türler hakkında bilgi verilirken örneklendirilmiĢtir. Örneğin dergide yer alan bazı hikâyelerle okuyuculara millî bilincin aĢılanmaya çalıĢıldığı, bazı Ģiirlerde ise okul ve eğitimin insan
yaĢamında önemli bir yere sahip olduğu bilgisinin anlatılmaya çalıĢıldığı belirtilmiĢtir.
Eker (2006) çalıĢmasında, çocuk dergilerinde hedeflenen değerler ve bu değerlerin çocuk eğitimine olan katkısını Doğan KardeĢ Dergisi aracılığı ile araĢtırmıĢtır. 1-75. sayılar ile sınırlandırılmıĢ olan bu çalıĢmada; bir çocuk dergisinin taĢıması gereken özellikler, 7-14 yaĢ arası çocukların biliĢsel, kiĢisel, ahlaki, dilsel ve toplumsal geliĢim evreleri de göz önünde bulundurularak incelenmiĢtir. ÇalıĢma sonucunda, Doğan KardeĢ dergisinde yayımlanan metinlerin çocukların biliĢsel, toplumsal ve dil geliĢimi ile ahlaki ve kiĢisel geliĢimlerine olumlu yönde katkı sağladığı belirtilmiĢtir.
Güler (2006)‘in yapmıĢ olduğu çalıĢmada, Ebe Sobe dergisinin 2003- 2004 yıllarında yayımlanan 22 sayısı biçim ve içerik yönünden incelenmiĢ, çocuk eğitimi ve çocuk edebiyatı konuları üzerinde durulmuĢtur. ÇalıĢma neticesinde, Ebe Sobe dergisinin çocuğa okuma sevgisi ve alıĢkanlığı kazandırma amacına ulaĢmıĢ olduğu, çocuklara evrensel, ulusal ve ahlaki değerleri kazandıracak, çocuğun kiĢiliğini geliĢtirecek ve toplumda saygın bir yere sahip olmasını sağlayacak özellikleri kazanmalarında yardımcı olduğu belirlenmiĢtir.
DurmuĢ (2007) çalıĢmasında, 1897-1910 yılları arasında çıkan eski harfli çocuk dergilerinin çeviri metinlerini incelemiĢ ve bu metinlerin çocuk edebiyatına yaptığı katkıları belirlemeyi amaçlamıĢtır. Tamamı eski harfli yayınlanan dergiler farklı kütüphanelerden temin edilmiĢ, dergilerin yapmıĢ olduğu çeviri metinler tespit edilmiĢ ve bu metinler günümüz alfabesine aktarılmıĢtır. Metinler türlerine ve kaynak edebiyatlarına göre düzenlenerek taĢıdıkları eğitici unsurlar değerlendirilmiĢtir. ÇalıĢma sonucunda dönemin çocuk dergilerinin belirli bir çeviri politikasına sahip oldukları, çeviri metinlerin büyük bir kısmının, çocukların bireysel ve sosyal geliĢimlerine katkı sağlamayı, ahlaki yönlerini geliĢtirmeyi amaçlamakla beraber; ilgi, yetenek ve seviyelerini de göz önünde bulundurarak eğlendirici nitelikler taĢıdığı belirlenmiĢtir. Ayrıca çeviri metinlerin büyük bir kısmının Fransız edebiyatından yapılmıĢ olması, dönemin çocuk dergilerinin o zamanın Ģartlarından ve eğilimlerinden etkilendiğini göstermektedir.
Esmer (2007) çalıĢmasında, Yeni Yol, Musavver Çocuk Postası, Çıtı Pıtı, Haftalık Resimli Gazetemiz, Resimli Dünya, Sevimli Mecmua, Mektepliler Âlemi, Türk Çocuğu, Çocuk Dünyası ve Çocuk Yıldızı isimli dergilerdeki tahkiyeli metinler ile hangi kültürel değerlerin, ne sıklıkla aktarıldığını ortaya koymayı amaçlamıĢtır. Bu doğrultuda tahkiyeli eserler arasında en çok hikâye türüne rastlandığı ve dergilere, değerler yönünden bakıldığında ise en fazla ahlaki değerlere yer verildiği araĢtırma sonucu belirlenmiĢtir.
KırıĢ (2007) çalıĢmasında, Türkiye Çocuk ve Ebe Sobe çocuk dergilerinin ―Çocuk Edebiyatının Hedefleri‖yle örtüĢüp örtüĢmediğini, ―Çocuk Edebiyatı Türlerinde Aranılan Özellikler‖i taĢıyıp taĢımadığını, ―Çocuk Kitaplarını (dergilerini) Ġnceleme ve Değerlendirme Planı‖na uygunluğunu, çocukların yaĢ seviyelerine, cinsiyetlerine ve ilgi alanlarına göre ne ölçüde seslenebildiğini ve son olarak da edebiyat–eğitim iliĢkisinden hareketle ―Türkçe Dersinin ve Milli Eğitimin Genel Amaçları‖na uygunluğunu araĢtırmayı amaçlamıĢtır. AraĢtırma için adı geçen dergilerin 2005 yılındaki sayıları ele alınmıĢtır. ÇalıĢma sonucunda ise dergilerin, genel itibarıyla çocuk dergilerinde bulunması gereken kıstasları taĢıdığı belirlenmiĢtir.
Gurbetoğlu (2007) ―II. MeĢrutiyet Dönemi Çocuk Dergilerinde Ahlak Eğitimi ve Ahlaki Değerler‖ baĢlıklı çalıĢmasında, II. MeĢrutiyet yıllarında çocuk dergilerinde yer verilen ahlaki değerlerin amaç, içerik ve yöntemlerini incelemiĢtir. Bu dönemde yaĢanan sorunların temelinde ahlaki çöküĢün olduğuna inanılmıĢ, bu sebeple de çocuk dergilerinde ahlaki içeriğe daha çok yer verildiği, içerikte millî unsurlar ve batılı değerlerin kazandırılmasının önemsendiği sonucuna ulaĢılmıĢtır.
Gönen (2007)‘in çalıĢması, Türkiye‘de, 1982 ile 2003 yılları arasında, 0-18 yaĢ grubu çocuklar için yayınlanan çocuk dergilerinin fiziksel özellikleri, içerikleri, resimlendirilmesi, hitap ettiği yaĢ grupları bakımından incelenmesi ve çocuklara uygun olup olmadığı sonucuna ulaĢılması amacıyla yapılmıĢtır. Ġncelenen dergilerin % 86,8‘inin üslup ve dil yönünden hitap ettiği yaĢ grubuna uygun olduğu bulunmuĢtur. Ġncelenen dergilerin %15,8‘inin okul öncesi dönemi çocuklarına, %76,3‘ünün ilköğretim dönemi çocuklarına,
%7,9‘unun lise dönemi çocuklarına hitap ettiği görülmüĢtür. Ġncelenen dergi fiyatlarının, kâğıt kalitesi ile doğru orantılı olarak arttığı görülmüĢtür.
TaĢ (2008) çalıĢmasında, Milliyet KardeĢ dergisini inceleyerek, çocuk eğitimine olumlu yönde katkı sağladığı düĢünülen çocuk dergilerinin, nasıl olması gerektiği sorusuna yanıt aramıĢtır. Bu doğrultuda, derginin spor ve tarih konularına yeteri kadar yer vermemiĢ olduğu belirlenmiĢ, Milliyet KardeĢ dergisinin çocuğun hemen hemen tüm gereksinimlerini karĢılayan, çocuğa kiĢisel bir ilgi ile yaklaĢan, çocuğa okuma ve edebiyat zevki kazandıran bir dergi olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır.