Ġlgili AraĢtırmalar

Çakıroğlu (2007), araĢtırmasında üst biliĢsel beceri öğretiminin öğrencilerin okuduğunu anlama düzeyleri arasındaki iliĢkiyi incelemiĢtir. Bu bağlamda 17 öğrenci deney grubunda,16 öğrenci de kontrol grubunda olmak üzere toplam 33 öğrenciyle çalıĢmıĢtır. Deney grubuna üst biliĢsel beceri geliĢtiren etkinlikler uygularken kontrol grubunda geleneksel yöntemleri uygulamıĢtır. AraĢtırmanın sonucunda üst biliĢsel becerileri kazanan grubun lehinde anlamlı bir fark ortaya çıkmıĢtır.

Alemdar (2009), çalıĢmasında 31 kontrol grubunda ve 37 deney grubunda olmak üzere toplam 68 ilköğretim 7. Sınıf öğrencisiyle çalıĢmıĢtır. Öğrencilerde üst biliĢsel beceri eğitiminin fen bilgisi öğrencilerinin baĢarılarına, kavram kazanımlarına, kavramlarının sürekliliğine ve transferine etkisini incelemiĢtir. Deney grubuna üst biliĢsel becerileri kazandırmaya yönelik özel bir program uygularken kontrol grubuna herhangi bir özel iĢlem yapmamıĢtır. AraĢtırmasının sonucunda deney grubu lehine olumlu sonuçlar elde etmiĢtir.

Yıldız (2008), araĢtırmasında 5E modelinin kullanıldığı kavramsal değiĢime dayalı öğretimin, 7. sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamalarına, öğrenme yaklaĢımlarına, üst biliĢ ve üst biliĢe yönelimli sınıf çevresine yönelik tutumlarına etkisini incelemiĢtir. Elde edilen sonuçlar ıĢığında, kavramsal değiĢim modelini etkileyen unsurlar dikkate alınarak eğitimcilere ve araĢtırmacılara önerilerde bulunulmuĢtur.

Demircioğlu (2008), üst biliĢsel davranıĢları yani biliĢin bilgisi ve biliĢin düzenlenmesine yönelik eğitim durumları tasarlamak, uygulamak ve bu eğitim durumlarının matematik öğretmen adaylarının üst biliĢsel davranıĢlarına olan etkilerini incelemiĢtir.

Duru (2007), ilköğretim 7. Sınıfa devam eden toplam 84 öğrenciyle çalıĢmasını sürdürmüĢtür. Bu doğrultuda fen bilgisi derslerinde beyin fırtınası yöntemiyle öğretimin öğrencilerin baĢarı, kavram öğrenme ve üst biliĢsel becerilerine etkisini incelemiĢtir.

Bozan (2008), çalıĢmasında ilköğretim 7. sınıf fen ve teknoloji dersinde yer alan basınç konusuna yönelik olarak tasarlanan ve uygulanan problem çözme etkinliklerinin öğrencilerin baĢarısına, fene, problem çözmeye ve üst biliĢsel beceriler geliĢtirmeye karĢı tutumlarına olan etkisini belirlemeyi amaçlanmıĢtır. Kontrol ve deney gruplarıyla yaptığı çalıĢmasında deney grubu problem çözümlerinde; gözlem yapma, düzenleme, değerlendirme ve planlama gibi üst biliĢsel becerileri kontrol grubu öğrencilerine göre daha sık ve bilinçli olarak yerine getirmiĢtir.

Aydın (2009), ilköğretim 8.sınıf Fen ve Teknoloji dersi kapsamında yer alan asit-baz ünitesinde kullanılan yapılandırmacı yaklaĢım (5E öğrenme modeline dayalı öğretim yönteminin) ile geleneksel yöntemin, öğrencilerin üst biliĢsel becerilerine etkisini karĢılaĢtırmaktır. Aynı zamanda öğretim yönteminin öğrencilerin fen bilgisi dersine yönelik tutumlarına etkisi ve cinsiyet farkının öğrencilerin asit-baz konusunu anlamalarına

etkisini de araĢtırmıĢtır. AraĢtırmasının sonucunda 5E öğrenme modelinin öğrencilerin, asit-baz konusunda üst biliĢsel becerilerine daha etkili olduğunu ve fen bilgisi dersine karĢı daha olumlu tutuma yol açtığını göstermiĢtir. Öğretim yönteminin ve cinsiyetin ortak etkisinin, öğrencilerin asit-baz konusunda üst biliĢsel becerileri üzerine anlamlı bir katkısı olmadığı bulunmuĢtur.

Pilten (2008), ilköğretim 5. sınıf matematik dersi problem çözme sürecinde kullanılan üst biliĢsel stratejilerinin, öğrencilerin matematiksel muhakeme becerilerine etkisini incelemiĢtir. AraĢtırmasının sonunda, deney grubunda yer alan öğrencilerle gerçekleĢtirilen üst biliĢe dayalı öğretimin, kontrol grubunda sürdürülen öğretime göre; uygun muhakemeyi belirleme ve kullanma; matematiksel bilgileri ve örüntüleri tanıma ve kullanma; tahmin etme; çözüme iliĢkin mantıklı tartıĢmalar geliĢtirme; genelleme yapma; rutin olmayan problemleri çözme; matematiksel muhakeme becerilerini geliĢtirmede daha etkili olduğu sonucunu elde etmiĢtir.

Çakar Özkan ve Bümen (2014), çalıĢmalarında ilköğretim 7. sınıf Fen ve Teknoloji dersinde destekleyiciler ile birlikte araĢtırmaya dayalı öğrenme uygulanmasının öğrencilerin eriĢilerine, kavram öğrenmelerine, üstbiliĢ farkındalıklarına ve Fen ve Teknoloji dersine yönelik tutumlarına etkisinin belirlenmesi amaçlamıĢlardır. EĢitlenmemiĢ kontrol gruplu deneme modelinin kullanıldığı çalıĢmalarında deney grubunda (N=30) “Maddenin Yapısı ve Özellikleri” ünitesinde 10 hafta boyunca araĢtırmaya dayalı öğrenme yaklaĢımı, kontrol grubunda ise (N=29) Ġlköğretim 7. Sınıf Fen ve Teknoloji dersi öğretim programı uygulamıĢlardır. Bulgulara göre, deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin eriĢileri, kavram öğrenmeleri ve Fen ve Teknoloji dersine yönelik tutumları arasında deney grubu lehine anlamlı bir farklılık olduğu belirlenirken; üstbiliĢ farkındalıkları arasında anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiĢtir. Grupların üstbiliĢ farkındalıkları arasında anlamlı

farklılığın olmaması, öğrencilerin üstbiliĢ farkındalıklarının geliĢim süreciyle ölçme aracının nitelikleri ile açıklanmıĢtır.

Atay (2014), çalıĢmasında ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyon düzeylerini ve üstbiliĢsel farkındalıklarını belirlemeyi ve öğrencilerin fen öğrenmeye yönelik motivasyon düzeyleri ile üstbiliĢsel farkındalıklarını öğrencilerin demografik özellikleri ve akademik baĢarıları açısından incelemeyi amaçlamıĢtır. AraĢtırma sonuçlarına göre, öğrencilerin fen öğrenmeye yönelik motivasyon düzeyleri ile üstbiliĢsel farkındalıklarının; cinsiyet, sınıf düzeyi, ailenin sosyoekonomik düzeyi, anne-baba öğrenim durumu, evinde bilgisayar bulundurma ve evinde internet bulundurma değiĢkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği bulmuĢtur. Bununla birlikte, öğrencilerin akademik baĢarıları ile fen öğrenmeye yönelik motivasyon düzeyleri ve üstbiliĢsel farkındalıkları arasında pozitif yönde anlamlı bir iliĢkinin olduğu tespit etmiĢtir. Ayrıca, ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyon düzeyleri ile üstbiliĢsel farkındalıkları arasında pozitif yönde anlamlı bir iliĢki olduğu belirlemiĢtir.

Ayazgök (2013), çalıĢmasında ilköğretim 7.sınıf öğrencilerinin basit makineler konusunun dayandığı fizik ilkeleri hakkındaki akademik baĢarı düzeyleri ve biliĢötesi farkındalık düzeylerini incelemiĢtir. AraĢtırmada 7.sınıf öğrencilerinin biliĢötesi farkındalık düzeylerinin ve akademik baĢarı düzeyleri aralarında anlamlı bir iliĢki olup olmadığını araĢtırmıĢtır. Aynı zamanda öğrencilerin akademik baĢarıları ve biliĢötesi farkındalık düzeylerinin cinsiyete göre farklılıklarını da incelemiĢtir. AraĢtırmasının sonucunda öğrencilerin akademik baĢarı düzeyleri ile biliĢötesi farkındalık düzeyleri arasında iliĢki olduğunu göstermiĢtir. Akademik baĢarı açısından cinsiyet farklılıklarının kızlar lehine olduğnu bulmuĢtur. Buna rağmen biliĢötesi farkındalıklarının cinsiyet değiĢkeni açısından farklılaĢmadığını saptamıĢtır. Sonuç olarak ilköğretim 7.sınıf öğrencilerinin biliĢötesi farkındalık düzeylerinin akademik baĢarı düzeylerine etkisi

olabileceği ve aynı Ģekilde akademik baĢarı düzeyinin biliĢötesi farkındalık düzeyine etkisi olabileceğini belirtmiĢtir.

Ulu (2011), çalıĢmasında Fen ve Teknoloji dersinde laboratuar uygulamalarının bilim yazma aracını temel alan aktivitelerle gerçekleĢtirildiği deney grubunda yer alan öğrenciler ile klasik yaklaĢımı kullanan kontrol grubunda yer alan öğrenciler arasında, akademik baĢarı açısından, bilimsel süreç becerileri açısından, üstbiliĢsel bilgi ve becerileri açısından ve kavram öğrenme düzeyleri açısından bir farklılığın olup olmadığının belirlenmesini amaçlamıĢtır. AraĢtırmasının bulgularına göre deney grubu ile kontrol grubu arasında, bilimsel süreç becerilerinden değiĢkenleri tanımlama, hipotez kurma ve tanımlama, iĢlemsel açıklamalar yapma ile araĢtırma tasarlama boyutlarında deney grubu lehine anlamlı bir fark oluĢmuĢtur.

Yine üstbiliĢsel bilgi ve becerilerinden açıklayıcı bilgi, yöntemsel bilgi, koĢulsal bilgi, planlama ve biliĢsel strateji boyutlarında deney grubu lehine anlamlı bir fark oluĢmuĢtur.

3. YÖNTEM

Bu bölümde araĢtırmanın modeli, evreni ve örneklemi, veri toplama araçları, araĢtırmanın uygulama basamakları, verilerin kaynağı ve özellikleri ile araĢtırmada kullanılan analiz yöntemlerinden bahsedilmiĢtir.