ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR

Eğitim–öğretimde kullanılan öğretim yöntem ve teknikleri ile gezi gözlem yönteminin kullanımı konusunda farklı görüĢler ve araĢtırmalar mevcuttur.

Fiziki Coğrafya Konuları Öğretiminde Arazi Gezisinin Öğretmen Adaylarının BaĢarı Düzeylerine Etkisi ve Fiziki Coğrafya Kavramlarının Öğreniminde KarĢılaĢılan Sorunların incelendiği bu araĢtırma ile ilgili çalıĢmalar ve araĢtırmalar aĢağıda özetlenmiĢtir.

Doğanay (2002) “ Coğrafya Öğretim Yöntemleri” adlı kitabında sosyal bilimlerde baĢlıca araĢtırma yöntemleri, coğrafi düĢüncede yöntem ve özellikler, orta öğretim coğrafya uygulama ödevleri, orta öğretim coğrafya eğitimin ilke ve yöntemleri, orta öğretimde coğrafya eğitiminin amaç ve hedefleri, coğrafya eğitim teknolojisinin baĢlıca esasları, orta öğretim coğrafya eğitiminin planlanması ve değerlendirilmesi, coğrafya eğitiminde hareketsiz görsel materyaller, coğrafya öğretiminde ölçme ve değerlendirme, ideal bir öğretmenin baĢlıca nitelikleri konularına değinmiĢtir. ÇalıĢma teorik olarak hazırlanmıĢ olup orta öğretimde uygulanabilecek çeĢitli ödevlere ve yöntemlere de değinilmiĢtir.

Bu kitapta yer alan coğrafya öğretiminde kullanılan yöntemler ve bu yöntemlerden olan gezi gözlem yönteminin anlatıldığı bölümden bu araĢtırmada faydalanılmıĢtır. Güngördü (2002) “Coğrafyada Öğretim Yöntemleri Ġlkeler Ve Uygulamalar” adlı eserinde coğrafyada öğretim ve yöntem, coğrafya öğretiminde konuların öğretiminde yapılması gereken iĢler, öğretide coğrafi yaklaĢımlar, coğrafya öğretiminin tarihçesi, coğrafyada baĢlıca öğretim ilkeleri, coğrafya öğretiminde kullanılan yöntemler, coğrafya öğretiminde kullanılan araç ve gereçler ile bunların nitelikleri, coğrafyada öğretim planları, coğrafya öğretimin sorunları gibi konularda bilgiler vermiĢtir. ÇalıĢma teorik olarak hazırlanmıĢtır.

Özellikle bu kaynaktan coğrafya öğretiminde kullanılan yöntemler hakkında bu çalıĢmada faydalanılmıĢtır.

ġahin (2001), “Türkiye‟de Coğrafya Öğretimi (Sorunları ve Çözüm Önerileri)” adlı eserde, coğrafya öğretiminde geçmiĢten günümüze kadar gelen belli baĢlı yanlıĢlıklara dikkat çekilmiĢ ve coğrafi olaylara farklı bakıĢ açıları kazandırılmıĢtır. Kitabın en belirgin özelliği coğrafya eğitimcilerinin coğrafya öğretiminde yapılan yanlıĢlıkları fark etmeleri adına önemli bir kaynak niteliği taĢımasıdır.

Karabağ, ġahin (2007), “ Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi” adlı eserde, coğrafya dersi öğretim programı, coğrafya eğitiminde öğrenme – öğretme süreçleri, coğrafya öğretiminde öğretim materyalleri, coğrafya eğitimi ve bilgi iletiĢim teknolojileri, coğrafya öğretiminde ölçme ve değerlendirme yöntemleri, coğrafya öğretmenlerinin mesleki sorumlulukları, coğrafya eğitiminin önündeki engeller ve geleceği ile ilgili konulara değinilmiĢtir. Bu çalıĢma teorik olarak ele alınmıĢtır. Tunç (2006), “Gezi–gözlem Yönteminin Coğrafya Eğitim – Öğretimindeki Önemi, Öğrenci BaĢarısına Etkisi ve Diğer Öğretim Yöntemleriyle KarĢılaĢtırılması” adlı yüksek lisans tez araĢtırmasında ortaöğretim coğrafya eğitimi ve öğretiminde gezi-gözlem yönteminin öğrenci baĢarısı üzerine etkisi ve diğer öğretim yöntemleriyle karĢılaĢtırılmasını ele almıĢtır. Bu doğrultuda yönetici, öğretmen ve ailelere çeĢitli anketler uygulanmıĢtır. AraĢtırmadan çıkan bazı sonuçlar ise;

 Yöneticilerin daha önce hiç gezi gözlem yöntemi uygulamamıĢ olmasıdır.  Öğretmenler konu anlatımında genellikle düz anlatım ve soru – cevap

yöntemini kullanmaktadırlar.

 Coğrafya öğretmenlerinin çoğu gezi–gözlem yönteminin coğrafyada kullanılabilecek en iyi yöntem olduğunu söylemesine rağmen maddi yetersizlikten yakınmaktadır.

Erdem (2007), “Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Gezi–gözlem Tekniğine ĠliĢkin GörüĢleri” adlı yüksek lisans tez araĢtırmasında sosyal bilgiler öğretiminde gezi-gözlem tekniğinin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüĢleri çerçevesinde değerlendirilmeyi amaçlamıĢtır. AraĢtırmadan çıkan bazı sonuçlar ise ; öğretmenler bu yöntemi, maddi açıdan sıkıntılı olduğu için ve en önemlisi sorumluk almaktan kaçındıkları için gezi–gözlem yöntemini kullanmaktan kaçınmaktadırlar. Bu çalıĢma ıĢığında araĢtırmamızda öğretmen adaylarının gezi–gözlem yönteminin fazla tercih edilmemesinin sebebi sorularak görüĢleri alınmıĢtır.

Açıkgöz (2006), “Sosyal Bilgiler Öğretiminde Gezi–gözlem ve Ġnceleme Yönteminin Etkililiğinin Ġncelenmesi” adlı yüksek lisans tez araĢtırmasında ilköğretim sosyal bilgiler eğitimi ve öğretiminde gezi- gözlem ve inceleme yönteminin, öğrenci baĢarısı üzerine etkisi ve geleneksel öğretim yöntemiyle karĢılaĢtırmasını belirlemek ve çözüm önerileri sunmak amaçlanmıĢtır. AraĢtırmadan çıkan bazı sonuçlar Ģu Ģekildedir:

Gezi-gözlem ve inceleme yöntemi kullanımı, Sosyal Bilgiler ve diğer derslerde de baĢarıya ivme kazandırıcı bir rol oynamaktadır. Gezi-gözlem ve inceleme yöntemi kullanılarak yapılan öğretim, hemen hemen tüm duyu organlarına hitap ettiğinden, hem öğrencinin konuyu hatırlama oranı artmakta, hem de ders daha renkli hale geldiği için, sosyal bilgiler dersi, bir ezber dersi olmaktan kurtulmakta ve baĢarıyı artırmaktadır. Deney grubundaki öğrencilerin öğretim sonunda konular arasındaki iliĢkileri, kontrol grubundaki öğrencilere göre daha iyi değerlendirdikleri gözlenmiĢtir. Bu çalıĢmada da deney ve kontrol grubu oluĢturulmuĢ ve deney grubuna gezi–gözlem yöntemi uygulanırken kontrol grubuna geleneksel öğretim yöntemi uygulanmıĢtır.

Mazman (2007), “Sosyal Bilgiler Eğitiminde Gezi–gözlem Metodunun Uygulanmasına ĠliĢkin Bir AraĢtırma (Tokat Örneği)” adlı yüksek lisans tez araĢtırmasında Tokat ili ve ilçelerindeki Ġlköğretim Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin gezi-gözlem metodunu uygulama durumlarını incelenmiĢtir. AraĢtırmadan çıkan bazı sonuçlar Ģu Ģekildedir:

Gezi-gözlem metodunun Sosyal Bilgiler derslerinde etkili biçimde uygulanmadığı görülmüĢtür. Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin yetersiz bilgilerinden dolayı geleneksel eğitim metotlarından vazgeçmedikleri ve gezi–gözlem metodu baĢta olmak üzere aktif öğrenme metotlarını kullanmadıkları sonucu ortaya çıkmıĢtır.

Öztürk (2008), “Coğrafya Öğretiminde Gezi–gözlem Tekniğini Kullanabilme Öz Yeterlilik Ġnanç Ölçeğinin GeliĢtirilmesi” adlı çalıĢmada sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersi kapsamındaki coğrafya içerikli konuların öğretiminde gezi–gözlem tekniğini kullanabilme öz-yeterlilik inanç düzeylerini ölçmek amacıyla geliĢtirilen öz-yeterlilik inanç ölçeğinin oluĢum aĢamaları detayları ile sunulmuĢtur. ÇalıĢma sonunda ortaya çıkan bazı sonuçlar Ģu Ģekildedir:

AraĢtırma sonunda elde edilen ölçek ile coğrafya konuların öğretiminde gezi gözlem tekniğini kullanabilmede öğretmen adaylarının ne derece baĢarılı olabileceklerine inandıklarını ortaya çıkarılabilir. Ek olarak öz yeterlilik inançlarını etkileyebilecek farklı bağımsız değiĢkenler (cinsiyet, mezun olunan okul türü, sosyo ekonomik düzey v.b.) de bir çalıĢma ile tespit edilebilir.

BÖLÜM III

3. YÖNTEM

Bu bölümde araĢtırmanın modeli, evreni, örneklemi, veri toplama aracının geliĢtirilmesi, verilerin toplanması ve verilerin analizinin nasıl yapıldığı açıklanmıĢtır.