Ġkinci Alt Probleme ĠliĢkin Sonuçlar

AraĢtırmanın deneysel deseni kapsamında yer alan ‗Keman öğrencilerinin ön test, zihinsel eğitim ve video ile zihinsel eğitim ölçümleri arasında ezgi belleği, parmak numarası belleği, yay belleği, toplam bellek puanları ve genel performans puanları açısından anlamlı bir farklılık bulunmakta mıdır?‘ sorusuna yanıt verebilmek için kemanın teknik özellikleri doğrultusunda oluĢturulan zihinsel çalıĢma ve videolu zihinsel çalıĢma yöntemleri G.Ü. G.E. F Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı‘nda keman eğitimi alan öğrencilere uygulanmıĢ (N=25) ve sonuçlar her bir alt boyut özelinde ayrı ele alınmıĢtır.

5.1.2.1 Zihinsel ÇalıĢmaların Ezgi Belleği Üzerindeki Etkisi

AraĢtırmanın temel konusu olan zihinsel çalıĢmaların keman performansına etkisi çerçevesinde performansın alt bileĢenlerinden olan bellek boyutuna iliĢkin uygulanan deneysel çalıĢmada belleğin de alt bileĢenlerinden olan ezgi belleğine yönelik ayrı çalıĢma ve değerlendirme yapılmıĢtır. G.Ü. G.E. F Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Keman öğrencileriyle (N=25) ön test, zihinsel çalıĢma ve videolu zihinsel çalıĢma yapılmıĢ ve adı geçen çalıĢmalar arasında anlamlı bir fark olup olmadığı sorgulanmıĢtır. Veriler normal dağılım göstermediğinden yapılan Friedman ve Wilcoxon testleri sonuçlarına göre üç ezgi puanı arasında anlamlı bir fark ortaya çıkmıĢtır (χ²₌60.414, p < ). Ön-test puanlarına göre zihinsel çalıĢmalar ve videolu zihinsel çalıĢmalar ezgi belleği üzerinde anlamlı bir yükseliĢ göstermiĢtir. Ancak, zihinsel çalıĢma ve videolu zihinsel çalıĢma puanları arasında anlamlı bir fark bulunamamıĢtır. Sonuç olarak zihinsel çalıĢmaların ezgi belleği üzerinde etkili olduğu ancak, videonun kullanımının anlamlı bir fark oluĢturmadığı sonucuna ulaĢılmıĢtır.

Bu araĢtırmada video ile hem görsel hem de iĢitsel boyut, ideal performansın öğrenciye iletilmesinde kullanılmıĢtır. Video aracılığıyla hem ezginin duyulması hem de

yay ve parmak numarası hareketlerinin açıkça görülmesi hedeflenerek hata oranının düĢürülmesi hedeflenmiĢtir. Ancak, videonun kullanımının biliĢsel yüklemeye ve dikkat dağınıklığına neden olarak, performans puanlarında zihinsel çalıĢmalara göre düĢüĢe neden olduğu düĢünülmektedir. Bu çalıĢmadan farklı olarak Theiler ve Lippman (1995)‘nın çalıĢmasında iĢitsel boyutun eklendiği kasetten dinletilerek zihinsel çalıĢma durumu, sadece zihinsel çalıĢmaya göre ezber performanslarda daha etkili olmuĢtur. Bu çalıĢmanın ıĢığında, zihinsel çalıĢmalara sadece iĢitsel boyutun katılmasının ezber performanslarda baĢarıyı arttırdığı söylenebilir.

5.1.2.2 Zihinsel ÇalıĢmaların Parmak Numarası Belleği Üzerindeki Etkisi

AraĢtırmanın çalgısal bellek boyutunun alt bileĢenlerinden biri de parmak numarası belleği olarak ele alınarak zihinsel ve videolu zihinsel çalıĢmalar yapılmıĢtır. ÇalıĢmaya katılan keman öğrencilerinin puanlarında her üç ölçüm arasında anlamlı bir fark olup olmadığı sorgulanmıĢtır. Normal dağılım gösteren veriler üzerinde yapılan bağımsız örneklemler t testi sonuçlarına göre ön test ile zihinsel çalıĢma arasında (t = -2.515,

sd=24, p < 0.05 çift yönlü) ve ön test ile videolu zihinsel çalıĢma arasında (t = -2.235, sd=24, p < 0.05 çift yönlü) zihinsel çalıĢmalar lehine anlamlı farklılık bulunmuĢtur. Zihinsel çalıĢma ve videolu zihinsel çalıĢma arasında ise parmak numarası belleği puanları açısından anlamlı bir farklılık bulunmamıĢtır (t = 172, sd=24, p >0.05 çift yönlü). Bu bulgular, zihinsel çalıĢmaların öğrencilerin parmak numarası belleğine büyük etkisi olduğunu ortaya koymakta ancak, video faktörünün farklılaĢtırıcı bir etkiye sahip olmadığını göstermektedir.

5.1.2.3 Zihinsel ÇalıĢmaların Yay Belleği Üzerindeki Etkisi

Bu araĢtırmanın bellek boyutunun alt bileĢenlerinden biri de yay belleği olarak ele alınmıĢ ve zihinsel uygulamalar bu doğrultuda yapılmıĢtır. Belleğin diğer alt bileĢenlerinde olduğu gibi çalıĢmaya katılan keman öğrencilerinin puanlarında her üç ölçüm arasında anlamlı bir fark olup olmadığı sorgulanmıĢtır. Normal dağılım gösteren veriler üzerinde yapılan t testi sonuçlarına göre ön test ile zihinsel çalıĢma arasında (t = -

2.944, sd=24, p < 0.05 çift yönlü) ve ön test ile videolu zihinsel çalıĢma arasında (t = - 2.690, sd=24, p < 0.05 çift yönlü) zihinsel çalıĢmalar lehine anlamlı farklılık bulunmuĢtur. Bu bulgular, aynı ezgi ve parmak numarası belleğinde olduğu gibi zihinsel

çalıĢmaların öğrencilerin yay belleğine büyük etkisi olduğunu ortaya koymakta ancak, video faktörünün farklılaĢtırıcı bir etkiye sahip olmadığını göstermektedir.

5.1.2.4 Zihinsel ÇalıĢmaların Toplam Bellek Puanları Üzerindeki Etkisi

AraĢtırmanın bellek boyutu çalgısal belleğe ait tüm alt bileĢenler gözetilerek incelendikten sonra toplam bellek puanları açısından da değerlendirmeye alınmıĢtır. Çalgısal belleğin alt boyutlarına ek olarak, toplam bellek puanları hesaplanırken keman öğrencilerinin performanslarının sürekliliği gözetilerek, çalma performansına da %20‘lik bir bölüm ayrılmıĢtır. Performans sürekliliğine ayrılan bu %20‘lik farkın, bellek puanlarını ve zihinsel çalıĢmalar arasındaki iliĢkiyi değiĢtirip değiĢtirmeyeceği sorgulanmıĢtır. Normal dağılım gösteren veriler üzerinde yapılan t testi sonuçlarına göre ön test ile zihinsel çalıĢma arasında (t = -2.963, sd=24, p < 0.05 çift yönlü) ve ön test ile

videolu zihinsel çalıĢma arasında (t = -2.694, sd=24, p < 0.05 çift yönlü) zihinsel çalıĢmalar lehine anlamlı farklılık bulunmuĢtur. Zihinsel çalıĢmalar arasında diğer tüm bellek boyutlarında olduğu gibi videonun kullanılması anlamlı bir fark oluĢturmamıĢtır (t = .235, sd=24, p > 0.05 çift yönlü). Zihinsel çalıĢmalar, videolu ya da videosuz durumda da çalgısal belleği geliĢtirici etki göstermiĢlerdir.

AraĢtırmayı destekleyici nitelikte olan Sisterhen (2005)‘ın, deneye katılan öğrencilerin ifadeleri üzerinden değerlendirme yapmıĢ olduğu çalıĢmasında, zihinsel çalıĢmaların parçayı görselleĢtirme ve zihinde duyma çalıĢmaları sayesinde müziğin ezberlenmesini kolaylaĢtırdığı belirtilmektedir.

AraĢtırmayı destekleyici nitelikte olan bir baĢka araĢtırma da Rubin- Rabson (1941)‘ın zihinsel çalıĢma süresi ile ezberleme iliĢkisini ölçtüğü çalıĢmadır. Üç, altı ve dokuz dakikalık, fiziksel çalıĢma olmaksızın planlanmıĢ zihinsel çalıĢmalarda, üç dakikalık çalıĢma süresinin ezberleme üzerinde anlamlı etkisi olduğu ancak, çalıĢma süresi uzadıkça bu etkinin düĢüĢe geçtiği sonucuna ulaĢılmıĢtır. Bu bilgiden hareketle bu araĢtırmada fiziksel çalıĢma ile birleĢtirilmiĢ üçer dakikalık zihinsel çalıĢma bölümleri uygulanmıĢtır.

5.1.2.5 Zihinsel ÇalıĢmaların Genel Performans Üzerindeki Etkisi

Deneysel çalıĢmanın çalgısal belleğe olan etkisinden baĢka, bir de genel performans üzerindeki etkisi araĢtırılmıĢtır. Değerlendirme için Dalkıran (2006) tarafından hazırlanan ‗Bireysel Çalgı Eğitimi (Keman) Dersi Performans Ölçme Aracı‘ kullanılarak yine G.Ü. G.E. F. Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Keman öğrencileriyle (N=25) ön test, zihinsel çalıĢma ve videolu zihinsel çalıĢma yapılmıĢ ve adı geçen çalıĢmalar arasında anlamlı bir fark olup olmadığı sorgulanmıĢtır. Çalgısal bellek boyutunun aksine, genel performans değerlendirmesinde duruĢ, tutuĢ, ton üretimi, parçanın hızına uygunluk, parçanın dönemsel yapısına uygunluk, performansın sürekliliği, eserde yer alan müziksel ifadelerin yapılması gibi birçok farklı alt boyut yer almıĢtır. Tüm bu alt boyutlar ölçekte farklı ağırlıklarla değerlendirilerek genel performans puanı hesaplanmıĢtır. Normal dağılım gösteren veriler üzerinde yapılan t testi sonuçlarına göre ön test ile zihinsel çalıĢma arasında (t = -1.921, sd=24, p

> 0.05 çift yönlü) ve ön test ile videolu zihinsel çalıĢma arasında (t = 1.977, sd=24, p >

0.05 çift yönlü) zihinsel çalıĢmalar lehine anlamlı farklılık bulunamamıĢtır. Zihinsel çalıĢmalar, ön test sonuçlarına göre ortalalama iki puanlık bir yükseliĢ göstermesine rağmen bu sonuç istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıĢtır. Theiler ve Lippman (1995), Ross (1985), Sisterhen (2005) ve Coffman (1987)‘ın çalıĢmalarından faklı olarak zihinsel çalıĢmalar, genel performans üzerinde anlamlı bir farklılık oluĢturmamıĢtır.

Bu araĢtırma, sonuçları itibariyle, uygulama alanı daha çok spor psikolojisi olan zihinsel çalıĢmaları sadece deviniĢsel süreçler açısından ele almamıĢ, aynı zamanda yaylı çalgıların müziksel ve çalgısal bellek boyutları ile harmanlayıp zihinsel ve videolu zihinsel çalıĢma olmak üzere iki denence ortaya koymaya çalıĢmıĢtır. Ortaya konulan iki denence de keman öğrencilerinin kendi çalıĢma yöntemleri karĢısında (ön test) çalgısal bellek (ezgi, parmak numarası, yay ve toplam bellek) açısından ortalama puanları en az bir seviye yükselten bir baĢarıya ulaĢmıĢtır.

Bu araĢtırmanın sınırları içinde zihinsel çalıĢmaların; performans, bellek ve çalgısal bellek boyutlarıyla iliĢkisine yönelik bir çerçeve oluĢturulmaya, bu konuyu daha önceden incelemiĢ araĢtırmacıların çalıĢmalarının dökümünün yapılmasına ve bu çalıĢmalar çerçevesinde zihinsel çalıĢmaların yaylı çalgılar ve çalgı eğitimi alanına uyarlanarak, etkililiği denenmeye çalıĢılmıĢtır. Bu araĢtırmada yapılan çalıĢmalar, konu

üzerinde daha kapsamlı çalıĢmaların hazırlayıcısı olabildiği ve bu alanda birtakım faklı soruların altını çizebildiği ölçüde amacına ulaĢmıĢ olacaktır.