Üst ölçekli planların karşılaştırılması

İstanbul bütünü için hazırlanmış olan geçmişten günümüze üst ölçekli planları Kurtköy çalışma alanı özelinde detaylı incelenmiş olup, çalışma bölgesi için süreç içerisinde atanmış olan arazi kullanım kararları ve belirtilen yapılaşma koşulları ele alınmıştır.

İstanbul’da 1980 onanlı İstanbul Metropoliten Alan Nazım İmar planından sonra henüz geçerliliği kesinleşmiş başka bir üst ölçekli plan bulunmamakta ve plan güncelliğini yitirmiş durumdadır. Çalışma alanını kapsayan alan bu plan bağlamında ele alındığında en belirgin şekilde göze çarpan havaalanı plan kararının bu planda bulunmamasıdır. Söz konusu planda, diğer tüm üst ölçekli planlarda havaalanı plan kararının getirildiği alanda; organize sanayi alanı, ağaçlandırma alanları, parklar ve mezarlıktan oluşan arazi kullanım kararları yer almaktadır.

Üst ölçekli planlarda havaalanı arazi kullanım kararı ilk kez, Kurtköy Bölgesi’ni kapsayan ve hala geçerliliği bulunan 1993 onanlı 1/25.000 ölçekli Kurtköy Yöresi Çevre Düzeni Revizyon Nazım İmar Planı’nda ortaya çıkmaktadır. 1980 onanlı planda bölge parkı, orman alanı ve konut gelişme alanları olarak gözüken bölge, bu planda toplu konut alanları, yeniden düzenlenerek planlanacak konut alanları ve köy gelişme alanları, seyrek yoğunlukta gelişme alanları olarak belirtilmiştir. 1980’de 150 kişi/ha olarak belirlenen yoğunluk değerinin ise bu planda bazı alanlarda 250 kişi/ha, bazı alanlarda ise 400 kişi/ha’a kadar arttırıldığı gözlemlenmektedir.

1980 ve 1993 onanlı planlarda köy yerleşme alanları olarak belirtilen alan, Kurtköy’ün süreç içerisinde gelişerek köy statüsünden de çıkmasıyla diğer üst ölçekli planlarda mevcut konut alanı olarak belirtilmiştir.

1993 onanlı planda fuar alanı olarak belirtilen alan, kendinden daha üst düzeyde kalan ve tarih olarak da daha sonra yani 1995’te onanan planda su toplama havza alanı olarak belirtilmiş olup daha sonra hazırlanan diğer üst ölçekli planlarda ise yine fuar alanı fonksiyon kararı getirilmiştir.

2006 ve 2009 onanlı İstanbul Çevre Düzeni Planları’yla ise doğuda Kartal-Kurtköy- Tuzla-Gebze raylı sistem koridoru öngörüsü getirilmiştir. Kartal’da geliştirilmesi öngörülen doğu çekim alanını kuzeydeki yerleşimler ile Sabiha Gökçen Havaalanı ve çevresindeki sanayi alanlarına bağlayan bu hattın, Gebze’deki sanayi alanlarına uzatılması öngörülmektedir. Söz konusu hat, Kurtköy’den Tuzla’ya da bağlanacak şekilde çatallanmaktadır.

2006 onanlı planın, plan raporunda Kurtköy’de teknopark öngörüsünden bahsedilmekte ancak gösterim olarak planda yer almamaktadır. 2009 onanlı planda ise Pendik İlçesi’ne 2 adet Eğitim Bilişim ve Teknoloji Gelişme Alanı öngörüsünde bulunulmakta ve bu alanların nerelerde yer alacağı gösterim olarak planda belirtilmektedir.

Üst ölçekli planların genelinde yapılaşma koşulları için “alt ölçekli planlarla belirlenecektir” ibaresi yer almaktadır. Alt ölçekli plan yapımı Büyükşehir Belediyesi’nin denetiminde ve yetkisinde olup, yapılan plan çalışmaları kimi zaman siyasetin etkisinde kalmakta ve değişen yönetimlere göre yön değiştirebilmektedir. Amacı alt ölçekli planlara yön göstermek suretiyle düzen ve bütünlük sağlamak olan üst ölçekli planlarda yer alan “yapılaşma koşulları alt ölçekli planlarda belirlenecektir” ibaresinin ucu açık olması belirsizliğe yol açmaktadır. Kurtköy Bölgesi’nin üst ölçekli planlarda tanımlı arazi kullanım kararları ve yapılaşma koşulları, özet olarak Çizelge 4.3’te gösterilmektedir.

Çizelge 4.3 : Kurtköy Bölgesi'nin Üst Ölçekli Planlarda Tanımlı Fonksiyonlarının ve Yapılaşma İzinlerinin Özet Gösterimi Köy Yerleşme

Alanları Konut Gelişme Alanları Sanayi Yerleşme Alanları Mezarlıklar Parklar Ağaçlandırma Alanları Alanları Orman 1980 Onanlı

İstanbul Metropolitan Alan

Nazım İmar Planı (1/50000)

min. ifraz: 300 m², max.KAKS: 0,50, hmax: 6,50 m

planlama alanı birim büyük.: 4 ha,

brüt yoğ.: 150 kişi/ha

OSB ile ilgili alanlarda, bu alanlara ait ilgili

plan hükümleri geçerlidir. Hıfzı sıhha kanunu hükümleri saklıdır. toplam inşaat alanı(max.): 250 m², hmax.:6,50 m min. ifraz: 20.000 m², max.KAKS: 0,05, hmax.: 6,50 m min. ifraz: 20.000 m², max.KAKS: 0,05, hmax.: 6,50 m Köy Yerleşme Alanları Toplu Konut Alanları Yeniden düzenlenerek planlanacak konut alanları ve köy gelişme alanları Seyrek Yoğunlukta

Gelişme Alanları Fuar Alanı Havaalanı 1993 Onanlı Kurtköy Yöresi Çevre Düzeni Revizyon Nazım İmar Planı (1/25000) brüt yoğ.: 250 kişi/ha, max.KAKS: 0,50, hmax: 6,50 m brüt yoğ.: 400 kişi/ha brüt yoğ.: 250 kişi/ha, max.KAKS: 0,50, toplam inşaat alanı(max.): 250 m², hmax: 6,50 m brüt yoğ.:

150 kişi/ha Alt ölçekli planlarda belirlenecektir.

1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı hazırlama aşamasında: -7m kotuna kadar kısım yeşil

alan ve tepekotu -7m ‘den aşağıya kadar olan alanlarda hmax.: 6,50 m olacaktır.

Mevcut Konut

Alanları Toplu Konut Alanları Su Toplama Havza Alanları Havaalanı 1995 Onanlı

İstanbul Metropolitan Alan

Alt Bölge Nazım Planı (İptal)

(1/50000)

Orta yoğunluklu konut bölgeleri, alt

ölçekli planlarda belirlenecektir. Alt ölçekli planlarda belirlenecektir. İSKİ'nin ilgili yönetmelik hükümleri geçerlidir.

Mania planları,1/25.000 ölçekli nazım imar planlarından başlayarak

uygulama imar planlarına kadar tüm planlara işlenerek, uygulama bu esaslar dahilinde yapılacaktır.

Mevcut Konut

Alanları Festival Alanları Fuar Panayır 2B Alanları Alanları Orman Havaalanı Raylı Sistem Güzergahları 2006 Onanlı

İstanbul Çevre Düzeni Planı (İptal)

(1/100000) Alt ölçekli planlarda belirlenecektir. Alt ölçekli planlarda belirlenecektir.

Alt ölçekli planlarda belirlenecektir. 6831 sayılı Orman Yasası’nın hükümlerine tabi alanlardır. 1/25 000 ölçekli plan aşamasında detaylı çalışmalar yapılacaktır.

Raylı sis.’in Kartal-Kurtköy-Tuzla ve Gebze’ye kadar ulaşması öngörüsü. Alt ölçekli planlar, kentsel ulaşım planları ve ulaşım master planı verileri ışığında detayda

çalışmalar yapılacaktır.

Meskun Alan Bölgesel Yeşil ve Kentsel ve Spor Alanları Kentsel ve Bölgesel Donatı Alanları Eğitim Bilişim ve Teknoloji Gelişme Alanları

Havaalanı Raylı Sistem Güzergahları 2009 Onanlı

İstanbul Çevre Düzeni Planı (Plana

ilişkin itirazlar değerlendirilmekte) (1/100000) Alt ölçekli planlarda belirlenecektir. Alt ölçekli planlarda belirlenecektir.

Alt ölçekli planlarda belirlenecektir.

İleri teknoloji kullanan firmaların, teknoparkların, üniversitelerin, ileri teknoloji enstitülerinin, AR-GE vb. birimlerinin yer alması öngörülmektedir. Sabiha Gökçen Havaalanı’nın kapasitesinin arttırılması öngörülmektedir, alt ölçekli planlar aşamasında detaylı çalışmalar yapılacaktır.

Kartal-Kurtköy-Tuzla-Gebze raylı sistem koridoru öngörülmüştür.

4.2.2 Alt ölçekli planlar

Alt ölçekli planlar; 1/5000 ve daha büyük ölçekli nazım ve uygulama imar planlarıdır.

3194 sayılı İmar Kanunu gereğince; 02.09.1999 tarihinde kabul edilen İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması hakkındaki yönetmelikte; “Nazım İmar Planı: Onaylı halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olan, varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hazırlanan ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere 1/2000 veya 1/5000 ölçekte düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile bir bütün olan plandır.” olarak tanımlanmaktadır. Bu bölümde; alt ölçekli planlar olarak 1/5000 ölçekli nazım imar planlarından, 2006 onanlı Pendik İlçesi E-5 Karayolu ile Tem Otoyolu Arası Nazım İmar Planı, 2003 onanlı Kurtköy-Pendik Fuar Alanı Nazım İmar Planı ve 2003 onanlı E-5 Karayolu ile Tem Otoyolu Arası 1. Etap Nazım İmar Planı incelenmektedir. 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarından, Pendik Belediyesi tarafından bölgedeki alt ölçekli planların temelini oluşturduğu söylenen 1987 ve 1997 yıllarında onanan toplu konut alanı imar planları detaylı incelenmekte olup diğer planlardan sadece bahsedilmektedir.