Üreticilerin danışmanlardan aldıkları hizmet alanları

Çizelge 4.16’da üreticilerin tarım danışmanlarından almak istedikleri danışmanlık hizmetlerine ilişkin konulara ait bilgilere yer verilmiştir.

Bulgulara göre; üreticilerin en fazla hastalık ve zararlı ile mücadele (%89), gübreleme (%82,8), sulama (%68,3), bakım işleri (%59,9), destekleme konuları (%54,2), yeniliklerden haberdar olma (%41,9), tarım sigortası (%39,6), iyi tarım uygulamaları (%27,8) ekim - dikim (%27,3) ve hasat-harman (%21,6) konularında danışmanlık hizmeti almak istediklerini belirtmişlerdir. Tabloda görüldüğü gibi üreticilerin en çok sıkıntı çektikleri konu hastalık ve zararlılarla mücadeledir. Ayrıca veriler Antalya ve yöresi üreticilerin %50’ye yakın kısmının tarımsal alandaki gelişmeleri yakından takip ettiklerini ve yeni bilgi kaynaklarını kullanmaya açık olduklarını göstermektedir. Yine son yıllarda gündem konusu olan organik tarım konusuyla üreticilerin fazla ilgili olmadığı (%4,4) olmadığı görülmektedir. Üreticilere neden ilgi duymadıkları sorulduğunda maliyetlerin yüksek verimin, sermaye devir hızının düşüklüğü gerekçe olarak ifade edilmiştir. Buna ilave olarak ekim, dikim, bakım gibi uygulamalar

53

konusunda da daha az bilgiye ihtiyaç duyduklarını genellikle bu işleri geleneksel alışkanlıkları ile yaptıklarını söylemişlerdir.

Çizelge 4.16. Üreticilerin tarım danışmanlarından bilgi almak istedikleri konular

Bilgi Almak İstenilen Konular n %

Hastalık ve Zararlı ile Mücadele 202 89,0

Hasat-Harman 49 21,6

Bakım İşleri 136 59,9

Hayvancılık 25 11,0

İyi Tarım Uygulamaları 63 27,8

Hayvan Bakım-Besleme ve Hastalıkları 22 9,7

Sulama 155 68,3

Gübreleme 188 82,8

Destekleme Konuları 123 54,2

Organik Tarım 10 4,4

Satış Pazarlama 41 18,1

Yeniliklerden Haberdar Olma 95 41,9

Tohumluk 34 15,0 Ekim-Dikim 62 27,3 Tarımsal Mekanizasyon 47 20,7 Tarım Sigortası 90 39,6 Hayvan Sağlığı 22 9,7 Diğer 2 9,0

Bir yetiştirici dışında yetiştiricilerin tamamı (22 yetiştirici) hayvan sağlığı konusunda toplam bilgiye ihtiyaç duymuştur. Çizelge 4.16’da değerin %9,7 gibi düşük olması toplam 227 işletme üzerinden hesaplanmasından kaynaklanmaktadır. Oysa ankete konu olan toplam işletme sayısı üzerinden değil faaliyet alanı hayvancılık olan toplam 23 işletme üzerinden değerlendirme yapılırsa bu oran %95,65’i bulmaktadır. Bu durum hayvancılık faaliyetinde bulunan işletmelerin mutlaka hayvan sağlığı konusunda danışmanlık alma ihtiyacı olduğunu göstermektedir. Bitkisel üretimin önemli bir girdisini oluşturan tohumluk konusunda bilgi alma isteklerinin düşük (%15) olduğu görülmektedir. Bu bölgede tohumluk üreten firmaların pazarlama ve tanıtım faaliyetlerin yoğun olması bunun en önemli nedeni olarak düşünülebilir.

54

Tokat ve yöresinde yapınlan tarım danışmanlığı sisteminde üreticilerin en çok talep ettiği konular ararsında bitkisel üretim (%38,2), hayvan hastalık ve zararlıları (%27) ve zirai mücadele konuları (%22,2) yer almaktadır (Kızılaslan ve Çakmak 2012).

Isparta İlinde yapılan bir çalışmada ise üreticilerin % 78’inin gübreleme uygulamaları konusunda ciddi bir bilgi ihtiyacı içinde olduklarına vurgu yapılmştır (Yılmaz,ve ark. 2009)

Adana ilinde serbest tarım danışmanlığının değerlendirilidiği diğer bir çalışmada ise üreticilerin, tarım danışmanlarında en fazla yararlandıkları hizmetler arasında bitki hastalık ve zararlıları ile mücadele yöntemleri (%66,0) ve gübreleme (%66,0) konuları gelmektedir (Artık 2012).

Antalya ve yöresinde yapılan çalışmamızda ise benzer sonuçlar bulunmuş olup, en fazla bitki hastalık ve zararlıları ile mücadele ve gübreleme (%82,8) konuları olduğu tespit edilmiştir. Araştırmamızda anket uygulanan üreticiler arasında hayvancılık faaliyeti ile uğraşan üreticisi saysının az olması nedeni ile toplam içerisindeki payı düşük gibi görülüyor olsa da, bu üreticilerin tamamına yakın bir kısmı havyan bakım-besleme ve hastalıkları konularında tarım danışmanlarından talep de bulunmuşlardır.

Çizelge 4.17’de üreticilerin aldıkları hizmet karşılığında tarım danışmanlarına ödeme yapma durumlarına ilişkin bilgilere yer verilmiştir. Verilere göre üreticilerin %79,3 danışman hızmetine karşı herhangi bir ödeme yapmadıklarını, %20,7’si ise ödeme yaptıklarını belirtmişlerdir. Üreticiler adına Bakanlık danışmanlara hizmet bedeli karşılığında ödeme yaptığı için, üreticilerin yaklaşık %80’i ödeme yapma gereği duymamaktadırlar. Bakanlığın danışmanlık sistemi uygulaması öncesinde danışman hizmetini ücret karşılığı tarım danışmanlarından alan üreticilerin küçük bir kısmı ise bu ücreti ödemeye devam etmektedir. Tarım danışmanına ödeme yapanlar bakanlık destekli tarım danışmalığı hizmetini almaya başlamadan öncede aynı danışmandan ücretli olarak bu hizmeti aldıkları ve çok memnun oldukları için ödeme yapmaya devam ettiklerini belirtmişlerdir. Üreticilerin bazıları aylık dönüm başına 50-200 TL arası bazıları da her üretim dönemi başında yine dekar başına olmak üzere belirledikleri ücreti toptan ödediklerini belirtmişlerdir. Ayrıca danışmana ödenen ücret üretilen ürüne ve verilen danışmanlık hizmet süresine göre de değişmektedir.

55

Çizelge 4.17. Üreticilerin tarım danışmanına ödeme yapma durumu

Danışmana Ödeme Yapma Durumu n %

Hiç ödemiyorum 180 79,3

Ödüyorum 47 20,7

Toplam 227 100,0

Çınar ve Armağan (2009), tarafından Aydın ilinde yapılan çalışmada üreticilerin gelir seviyesinin, eğitim durumunun, tarımsal yayım ihtiyaçlarının, işletme ve bireysel hedeflerinin ve organizasyonlara katılım durumunun, üreticilerin ödeme isteğine istatiksel anlamda önemli etki yaptığı ortaya konulmuştur. Araştırıcılar üreticilerin yazılı ve ücretli bilgi araçlarına ilgisinin düşük olduğunu bildirmişlerdir.

Farinde ve Atteh (2009), Nijerya’da tarla tarımı yapan üreticilerin yayım hizmeti için ödeme istekliliğini değerlendirmişlerdir. Araştırma sonucunda üreticilerin %60’ı gelirlerinin artması ve ihtiyaçların cevap vermesi koşuluyla yayım hizmetlerine ücret ödemeye istekli olduklarını belirtmişlerdir.

Sezgin (2010), tarafından Erzurum ili örneğinde üreticilerin yayım hizmeti alırken, belli bir ücret ödemeye razı olma durumu üzerinde etkili olan faktörler araştırılmıştır. Araştırmacı üretici geliri ve eğitimi, yayımcılar tarafından verilen bilgilerin faydalı olduğuna inanma, üreticilerin sordukları sorulara yayımcının tatmin edici cevap vermesi ve üreticilerin kitle iletişim araçlarında faydalanma durumları finansal katılıma istekliliğini olumlu ve önemli yönde etkilediğini bildirmiştir.

Antalya yöresinde yapılan araştırmamızda, üreticilerin büyük bir çoğunluğunun tarımsal danışmanlık hizmetini Ziraat Odası tarafından aldıkları için ekstra ücret ödemediği görülmüştür. Bu durum da, üreticilerin danışmanlık hizmeti karşılığında ücret ödeme istekiliğinin olmadığını göstrmektedir. Bu nedenle devlet tarafından tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerindeki farkındalığın arttırılması için sübvansiyonların ve desteklerin devam ettirilmesi yönünde bir takım stratejilerin geliştirilmesi uygun olacaktır.