Ünlü veya ünsüz harflerin yanlış okunmasından kaynaklanan farklılıklar

gösteren i işareti zaman zaman yanlış değerlendirilmiştir tirigdekiçi/ tirigdekiçe KT GD, ilin͡gi/ ilin͡ge KT D23. Bununla birlikte diğer ünlülerin de dâhil olduğu bir karışıklık da karşımıza çıkmaktadır inim/ özüm KT G/9, ölüg … /ilig KT K3.

Necip Asım’ın, eserinin gramer kısmında bazı harfleri karıştırdığı görülür. Bu karışıklık ise en dikkat çekici olarak /n/ ve /z/de görülür ḳadında/Kadazda KT K7, künde/ küzedü KT B. Hem gramer bölümünde hem de zaman zaman okumada bu iki harf birbirine karıştırılmıştır.

Köl Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarında kullanılan ünsüzlerle ilgili özelliklerden biri sve ş karakterlerinin hem kalın /s/, /ş/ hem de ince /s/, /ş/ seslerini karşılama özelliğine sahip olmasıdır. Özellikle ek seviyesinde anlam ayırıcı bir özelliğe sahip olmayan bu durum, anlaşılabilirlik açısından bir sorun oluşturmamış ve kağanlık içindeki ağız ve şivelere ilgili karakterlerin ses değerleri konusunda bir esneklik sağlamıştır. Dolayısıyla içinde sve ş karakterleri yer alan kelimelerin yazılıları aynı olmasına rağmen ağız ve şivelere göre telaffuzları farklılık arz edebilmiş ve ağız ve şiveler arasındaki /s/ seviyesinde görülen farklılık yazı dilinde tolere edilmiştir (Mert: 2009, 178-179). Söz konusu bu özellik Necip Asım ve Ahmet Bican Ercilasun’un okuyuşları arasında farklılığa neden olmuştur.

2.2.1. Ünlülerin yanlış okunmasından kaynaklanan farklılıklar

ödni/ödke KT G1, itü/iti KT D6, bölün͡g/ bulun͡g KT D2, ayıduḳ/ıduk , teyin /tiyin KT D9, törüsün/ törüsin KT D5, ilin͡gi/ ilin͡ge KT D23, ölüg … /ilig KT K3, yetinç / yitinç KT K5, erin gerü/ erig egire KT K6, tirimiş/törümiş KT K/10, inim/ özüm KT G/9, matıḳa/takı KT G13, peçin /biçin KT KD, yigde /yigdi KT GD, tirigdekiçi/ tirigdekiçe KT GD, künde/ küzedü KT B, ödez / İki Ediz BK D1, ölteçiçi/ ölteçiçe BK D2, küç… /kiş(i…) BK D34, kişiligin /kişiligü BK D41, olu/ (..y)olı BK G2, oġışu /oguş KT K7.

2.2.2. Ünsüzlerin eksik ya da yanlış okunmasından kaynaklanan farklılıklar aḳagin /kan͡gın KT D5, ki şürtekin/ kikşürtükin KT D6, toġuşıḳıda/togsıkda KT D4, ayıduḳ/ıduk KT D10, taġḳa/ taşra KT D11, yitirilip/ tirilip KT D12, şün͡güşmiş/sün͡güşmiş, yavlıkaduk/yarlıkaduk KT D15, sökürtdimiz/sökürtümüz, ilin͡gi/ ilin͡ge, kaganım /kıltım, Saçorı /çoru KT D32, sıyayu/sıyu KT D/36, Türgiş/Türgis KT D38, içigdi/içikdi KT D38, toruḳı/toruk KT D38, Luşu/Koşu KT K1, igilik/ ikegü KT K3, sü üşisinde /sü (t)egişinte KT K5, ḳılınçladı/ kılıçladı KT K5, Oġuz/Ediz KT K5, erin gerü/erig egire KT K6, yol /Bul(çu) KT K/6, Ezkenti/Ezgenti KT K7, ḳadında/Kadazda KT K7 barmadı/ basıkdı KT K8, ölürtimiz

/ölti KT K8, yasar /yaşar KT K10, arḳa künim/ iniygünüm KT K11, Türgis/ Töpüt KT K12, üç ḳırk/ Bukarak KT K12, ten͡gsün͡gün/Nek Sen͡gün KT K12, çanḳanı/çıkanı KT K13, ödni/ödke KT G1, {i}nikünim /iniygünüm KT G1, yu sız /bun͡gsuz KT G5, Kükmen /Kögmen KT D20, kigürtik / kigürtüg KT D 23, özimiz /özümün KT D25, ölsiki /ölsikig KT G7, inim/ özüm KT G9, yan͡gıltaçısın/yan͡gıltaçı siz KT G11, urtım /tikdim KT G11 urtım/tikdim KT G11, taş/adınçıg KT G12, urturtım/yaraturtum KT G12, peçin /biçin KT KD, igür/ igidür KT GD, Ḳurdanuġ… /kurıdın KT B, Künde/ küzedü KT B, Altı Çop/Altı Çub BK D24, kelip/ kelti BK D25, ölti/ kelti BK D32, ḳazġanmadım/kazganmasar BK D33, tikilip/tirilip ḳazġandım… /kazganıp BK D/34, küç… /kiş(i…) BK D34, suyın /subın BK D35, yerince/(…)i bu yirde BK D35, yorıyın /yorupan BK D37, erig/erin BK D37, yışda … /yış ko… BK D39, yelmedi / kelmedi BK D41, Tabġaç /atlıg BK D41, ḳul/ kop BK G1, taġta …/tagka BK G5(7), Tön͡güş / Tön͡gker BK G5(7), man͡ga /kan͡gı BK G9 (11), sön͡gürtim/ sökürtüm BK K10, ḳutaysın /kutayın BK K11, edgü/ işgitisin BK K11, özig/ özlük BK K11, özüm/tümen BK K12, emgekinde/ emgetmen͡g BK K13, körtüm/ birtim BK K13, bilki /biriki, aġışın͡ga /agısın͡ga KT G6 idimiz/ itdimiz, Tadıḳ/Tadıkın͡g KT D32, yuḳışdımız /yok kışdımız KT D34,

Ḳorġu/korgan KT K8, İsiyi Liki/ İşiyi Liken͡g KT K12, {i}nikünim /iniygünüm KT

G1, keregsiz/ kergeksiz BK G9(11).

2.2.3.Vokalli ünsüzlerin yanlış okunmasından kaynaklanan farklılıklar 2.2.3.1. /uk/, /ük/, /ku/, /kü/

Necip Asım, bu harfi aşağıdaki kelimelerde ık- ik biçiminde okumuştur.

ḳılınmadıḳ/kılınmaduk KT D5, uçdıḳda /uçdukda KT D30, tegdikin /tegdükin KT D34, yaġıḳ /yaguk KT G7, yuḳıḳa /(ay)ukı(ka) KTB, artıḳı /artukı BK D28,

ḳışladıḳda /kışladukda BK D31, yazıḳla[tı] /yazukla, tegdigde/ tegdükde KT D36,

tegdik /tegdük BK D30. 2.2.3.2. /iç/, /çi/

Aşağıdaki kelimede c harfi l olarak okunmuştur. lig _{ertim/ içgertim BK D26}

2.2.4. Çift ünsüzü karşılayan harflerin yanlış okunmasından kaynaklanan farklılıklar

2.2.4.1. /ny/

Aşağıdaki kelimelerde Necip Asım’ın /ny/ çift ünsüzünü hatalı okumasından kaynaklanan farklılıklar görülmektedir.

yaġ/ ańıg KT G3, yabdım / yańdım BK G33, atayın / ańıtayın BK D41. 2.2.4.2. /ng/

bizge /bizin͡ge, yüzine /yüzin͡ge KT D33, teyügin/ teyen͡gin BK G10(12), teyükin / teyen͡gin BK K12.

2.2.5. Kelimenin yanlış sınırlandırılmasından kaynaklanan farklı okumalar Köktürk Anıtlarını okuma ve anlamlandırma çabası bugün de sürmektedir. bişikike/ ebi eşükin͡ge KT G6, toḳraḳsın/tok, arkuk KT G8, şadapıt/ şad, apıt KT G1 gibi kelimelerin okunuşu ve anlamlandırılması üzerine Türkologlar yeni teklifler sunmaktadır. Aşağıda kelimenin yanlış sınırlandırılmasıyla ilgili farklılıklar görülmektedir.

Bökli/ Bük ili, Apurım / Apa Urum Oġlı atı /oglıtı KT D5, Onuḳ/On Ok, özinçe /özi ança, ança uladı/ ançuladı KT D32, e liki/ en͡g ilki KT D32, Yegensil / Yigen Silig KT D33, yuḳışdımız/ yok kışdımız KT D34, udışru/udu aşuru KT D36, Azatu taḳuġ/ Az tutukug KT D38, sü üşisinde/ sü (t)egişinte KT K5, arḳa künim/ iniygünüm KT K11, Berçler/ Berçek er KT K12, ten͡gsün͡gün/ Nek Sen͡gün KT K12, İnaçmur/ İnançu Çor KT K13, şadapıt/ şad, apıt KT G1, bişikike/ ebi eşükin͡ge KT G6, bun͡g oġ/ bun͡gug KT G8, toḳraḳsın/tok, arkuk KT G8, atısı er /bi (… Al)tı Sir BK D1, ödez/ İki Ediz BK D1, ligertim/ içgertim BK D26, içreki / iç irkini BK D28, yılpaġu atı / yılpagutı BK D31, yalman …/ya men BK K12.