Özel Bankacılık

Bu bankacılık türünde, müşteriler varlıklarını kendi risk ve beklentilerine göre özel olarak yönetmektedirler. Özel bankacılıkta, bankalar müşterilerine yönelik özel tanımlamalar yapmakta ve bu tanımlamalar doğrultusunda müşterilerine özel alternatif ürünler ve tercihler sunmaktadırlar. Müşterinin varlıkları, müşterilerin belirlediği risk ve beklentilere göre yönetilmektedir. Özel bankacılığın sunmuş olduğu hizmetler, özel bankacılık şubeleri vasıtasıyla gerçekleştirilir. Özel bankacılık, bankacılığın hizmetleri dışında aşağıdaki önemli bazı hizmetleri de beraberinde sunmaktadır:

 Yatırım hizmetleri (repo işlemleri, sabit getirili menkul kıymetler, hisse senetleri alım satımı gibi),

 Kiralık kasa ve özel gişe hizmetleri,

 Döviz işlemleri (döviz tevdiat hesapları),

 Türev ürün yatırımları,

 Şahsa özel kredi kartları,

 Özel fonlar,

 Şahsa özel mevduat ürünleri,

 Opsiyon stratejileri vb.

1.2.4.1.2. Perakende Bankacılık

Bu bankacılık türünde, banka küçük ölçekli işlerle ilgilenmektedir. Bunun sonucu olarak, düşük getirili çok sayıda işlem yapılmaktadır. Ticari bankacılık, mevduat bankacılığı, şube bankacılığı gibi çeşitli isimlerle de adlandırılmaktadır. Bu bankacılık türünün tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. Bilinen ilk bankacılık girişimleri yani güvenlik kaygısıyla meydana gelen bankacılık türleri bu bankacılığa örnek olarak gösterilebilir. Perakende bankacılık, kişi veya KOBİ’lerle mevduat (tasarruf) kabulü ve kredi sağlama (fon arz etme) işlemlerini gerçekleştirir. Bu işlemler küçük ölçekli işlemler olmasına karşın toplamda büyük ir hacmi

içermektedir. Tüketicilere yönelik perakende bankacılık ürünlerinden öne çıkanları aşağıdaki gibidir(Ceylan, 2003: 343):

 Cari işlemler hesabı,

 Yatırım amaçlı mevduat hesabı,

 Tüketici (bireysel) krediler,

 Kredi kartları,

 Mortgage (konut) kredileri,

 Yatırım fonları gibi.

KOBİ’lere yönelik perakende bankacılık ürünlerinden öne çıkanları aşağıdaki gibidir:

 Cari hesap,

 Vadeli kredi,

 Kredi limitleri

 Leasing ürünleri gibi.

1.2.4.1.3. Toptancı Bankacılık

Bu bankacılık türünde, perakende bankacılığında var olan durumun tam aksine az sayıda fakat ölçeği yüksek işlemler gerçekleştirilmektedir (Mathews, Thompson, 2005: 53-56). Toptancı bankalar, müşterilerden gelen kredi taleplerine cevap verebilmek maksadıyla diğer firmalardan ve uluslararası para ve sermaye piyasalarından büyük miktarda fon talep ederler. Toptancı bankacılığın en temel özellikleri aşağıdaki gibidir (Ertay, 2014: 12-13):

 Çok geniş bir iş alanına sahiptirler (uluslararası),

 Müşterileriyle çok yakın ilişki içerisindedirler,

 Karar alma süreçleri hızlıdır,

 Uygulamada pratiklerdir,

 Yüksek rekabet üçüne sahiptirler,

 Uluslararası şirketler, büyük firmalar ve hükümetlerle iş yaparlar.

Toptancı bankaları, perakendeci bankalardan ayıran en önemli özellik ise yüksek riskli yatırımlara girişebilme özelliğidir. Fonlarını uluslararası mali piyasalardan sağladıklarından yani çok çeşitli fon kaynaklarına sahip olduklarından fon bulma ve fon sağlama maliyetleri düşüktür.

1.2.4.1.4. Evrensel Bankacılık

Evrensel bankacılık, bankaların; bankacılık, yatırım hizmetleri, danışmanlık hizmetleri gibi çok çeşitli finansal hizmetleri sunduğu bir bankacılık sistemidir. Burada, bankacılık sektörü müşterilerine çok geniş bir yelpazede hizmet sunmaktadır. Evrensel bankacılık, İsviçre de dâhil olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde yaygındır(Walter, 2003: 200-207). Evrensel bankacılığı savunan görüşler, bu yöntemle bankaların riski çeşitlendirebildiklerini ve çok daha çeşitli yatırım sepetleri oluşturabildikleri söylemektedir. Fakat bunun karşısında evrensel bankacılığın karşısında olan görüşler de mevcuttur. Bu görüşlere göre de; bankaların operasyonlarını bölmesinin riski azalttığı düşünülmektedir. Evrensel bankaların sunmuş olduğu bazı hizmetler aşağıdaki gibidir(Ceylan, 2003: 344):

 Mevduat,

 Kredi,

 Yatırım danışmanlığı,

 Varlık yönetimi,

 Ödeme işlemleri,

 Menkul kıymet yatırımları,

 Teminatlandırma,

 Konut değerleme,

Görüldüğü gibi, evrensel bankacılık çok çeşitli müşteri potansiyeline hizmet sunmaktadır. Evrensel bankacılıkta, sunulan hizmetler ve operasyonel çerçevede bir uzmanlıktan söz edilememektedir. Çünkü bu bankacılık türünde bir banka yatırım, ticaret, kalkınma, katılım bankacılığının ayrı ayrı sunmuş olduğu hizmetleri bir kurum olarak sunabilmektedir.

1.2.4.1.5. Uluslararası Bankacılık

Bu banka türünde, bankalar, daha çok yabancı müşterilerine bankacılık hizmeti sunmakta ve kredi sağlamaktadır. Uluslarüstü banka, uluslararası banka, çokuluslu banka ve yabancı banka olarak da adlandırılmaktadır. Bir bankanın, literatürde, uluslararası banka olarak adlandırılabilmesi için, minimum, iki ülkede faaliyet göstermesi ve minimum bu iki ülkenin yasal düzenlemelerine tabi olması gerekmektedir. Uluslararası bankacılık, şirketlere veya şahıslara uluslararası işlemleri çok daha düşük maliyetle yapma imkânı sunmaktadırlar (Aksoy, 1998: 20-25). Ayrıca, uluslararası reel piyasalarda işlem yapmak isteyen şirketlere de, ilgili pazarlara dâhil olma konusunda kolaylıklar sağlamaktadır. Uluslararası bankacılık, sadece ticari bankacılık hizmeti sunmamaktadır. Ticari bankacılık hizmetinin yanı sıra; tacir bankacılık, finansal kiralama, factoring, forfaiting, danışmanlık hizmetleri gibi hizmetleri de müşterilerine sunmaktadır. Şirketlerin ve bireylerin uluslararası bankacılığı tercih etme sebeplerinden birkaçı aşağıda verilmiştir(Coşkun vd., 2012: 53-55):

 Gelir gizleyerek vergiden kaçınma,

 Düşük maliyetli uluslararası işlem gerçekleştirme,

 Uluslararası pazarlara açılma ve işlem yapma,

 Faiz dalgalanmalarına karşı korunma,

1.2.4.1.6. Holding Bankacılığı

Bu bankacılık türünde, bir banka, bir ya da birden fazla bankaya sahiptir ya da, bir ya da birden fazla bankayı kontrol etmektedir. Bir bankanın bir gruba veya holdinge bağlı olması da holding bankacılığı olarak nitelendirilebilir (Takan, 2001: 21). Literatürde genel kabul gören tanımıyla holding bankacılığı, bankaların etkin finans güçleri ve büyük karlılık oranlarından dolayı çeşitli alanlarda faaliyet yürüten şirketlere iştirak etmeleriyle, bu şirketlerin yönetiminde söz sahibi olmalarıdır. Ülkemizde ise bu durum tam tersi yönde gerçekleşmektedir. Yani holdingler bankaları bünyelerine katarak banka yönetiminde söz sahibi olmaktadırlar (Ertay, 2014: 14).

1.2.4.1.7. Kıyı Bankacılığı

Kıyı bankacılığı ya da diğer bir adıyla Off-Shore bankacılığı, ülke dışından sağlanan kredilerin yine ülkenin dışında değerlendirilmesini hedefleyen, sektörle ilgili yönetmelik ve yasal düzenlemelerin dışında kalan serbest bankacılık olarak tanımlanmaktadır. Vergi mevzuatına tabi değillerdir. Sigorta ve munzam karşılık ayırma zorunluluğu yoktur. Kıyı bankacılığının şirket ve kişilere sağladığı bazı yararlar aşağıdaki gibidir(Kaya, 2012: 66-88):

 Bu bölgelerde kurulaş şirketler her türlü vergiden muaftır,

 Yaptıkları işlemlerle ilgili kayıt tutma ve hesap verme zorunluluğu yoktur,

 Tasarruf mevduat sigorta fonuna prim ödemezler,

 Daha yüksek faiz geliri elde edilir gibi.

Kıyı bankaları, işletmelerin yaptığı ödemelerden kuruluş ücreti, işletme giderleri gibi gelirler elde ederler. Bu işlemlerden çok büyük paralar kazandıklarından gizlilik ilkesine büyük önem vermektedirler.

Kıyı bankacılığının ülke ekonomileri için olumsuz yönlerinden bazıları aşağıda verilmiştir:

 Ülke vergi kaybı ile karşılaşır,

 Merkez bankası zorunlu karşılık toplayamaz, tasarruf mevduatı sigorta fonuna prim sağlayamaz, bunun sonucunda da para politikası araçları etkisizleşerek istenilen sonuçları veremez hale gelir,

 Merkez bankası otoritesini ve güvenini, denetim organları denetim imkânlarını, hazine de tam rekabeti sağlayamadığı için hem etkinliğini hem de denetim yollarını kaybeder.