Örgütsel vatandaşlık davranışının kurumsal anlamda çok fazla sonucunun olduğu bilinmektedir. Günümüz iş yaşamında örgütsel vatandaşlık davranışına ilişkin kavramların, kurumlar için yarattığı sonuçların ne kadar önemli olduğunun anlaşılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Etkililik, verimlilik, iş tatmini ve örgütsel bağlılık başlıkları altında incelenecek olan kurumsal sonuçları şu şekilde açıklayabiliriz (Sabuncuoğlu ve Tüz, 2016:316, Şahal, 2015:48, Develi, 2015:21, Tezer, 2015:24, Şirin, 2015:23, Özcan, 2015:64, Yüksel, 2015:54, Karaman ve Aylan, 2012:44, İplik, 2015b:109);
8.2.1 Etkililik
Örgütsel vatandaşlık davranışları sergilenen bir örgütte örgütün sosyal mekanizmasının işleyişi kolaylaşır ve çalışanlar arasındaki çatışmalar azalır. Böylece örgütün etkinliği artacak, örgütsel performansı olumlu yönde gelişme gösterebilecektir. Kendini örgüte adamış çalışanlar örgütte daha uzun süre kalırlar, daha kaliteli üretim yaparlar ve örgütün başarısına birçok yönden katılımda bulunurlar. Dolayısıyla, örgütsel vatandaşlık davranışının bir örgütte yayılması örgüt içinde daha güzel bir iş ortamı oluşturacak bu durum da örgüt, çalışanlar açısından daha cazibeli duruma gelebilecektir. Böylelikle örgüt çalışan kişileri etkileyerek kendine çekecektir.
Örgütsel vatandaşlık davranışı çalışanların iç ve dış çevresindeki itibarını da etkilemektedir. Çalışanların iç çevresiyle yardımlaşma eğilimini artırarak işbirliği ve iletişimini güçlendiren örgütsel vatandaşlık davranışı, işlerin daha etkili ve hızlı bir biçimde tamamlanmasına katkıda bulunmaktadır. Bu tür davranışlar çalışanlar üzerinde olumlu bir etki yarattığı için dış çevrelerinde örgütü hakkında olumsuz davranış ve tutum sergilenmesine izin verilmeyecektir.
8.2.2 Verimlilik
Bir örgütte örgütsel vatandaşlık davranışları sergilendiğinde, çalışanlar arasındaki çatışmalar azaldığı gibi örgütün sosyal mekanizmasının işleyişi giderek kolaylaşır. Buna dayanarak örgütün verimliliği artarken, performansında da gelişmeler gözlenir. Dolayısıyla örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel verimliliği ve etkinliği arttırarak örgütsel performansı olumlu yönde etkiler.
Örgütsel vatandaşlık davranışında çalışanların yardımlaşmaları sayesinde kaynakların özellikle de zamanın verimli kullanılması sağlanır. Çalışanların diğer çalışanlara nezaket davranışları sergilemeleri sonucunda meydana gelebilecek anlaşmazlıklar önlenir ve yönetimsel faaliyetlere daha çok zaman ayrılır. Bunun yanı sıra örgütsel vatandaşlık davranışı örgütün amaçlarına ulaşmak ve daha çok verim elde etmek için kaynakların serbest bırakılmasını sağlar.
Bu konu üzerinde çalışan araştırmacılar örgütsel vatandaşlık davranışının olumsuz sonuçlara da yol açabileceğini ifade etmişlerdir. Örgütsel vatandaşlık davranışı
gösteren çalışanlar bazı zamanlarda bu davranışları politik ve kendi çıkarlarına uygun kullanmayı amaçlayabilirler. Bu durumda sergilenen örgütsel vatandaşlık davranışlarının doğal ve kendiliğinden olmayacağı için örgütün etkinliğine ve verimliliğine katkısı olmayacaktır. O halde örgütün verimliliğinin yükseltilmesi için bu davranışların politik ve çıkarlar için yapılmaması gerekir.
8.2.3 İş tatmini
Biçimsel görevin getirdiği zorlamalara bağlı olmayan ya da kişisel prodüktivite ile doğrudan ilişkili olmayan, üstler tarafından yapılan değerlendirmeler ve organizasyonun üyeleri tarafından ortaya konan yapıcı hareketler ve yardımcı olmaya yönelik davranışlar olarak tanımlanan örgütsel vatandaşlık davranışı ile iş tatmini arasında kurumsal bir bağ olduğunu destekleyen görüşler mevcuttur. Buna göre pozitif iş tatminine sahip bireyler sık sık yardımcı olma eğilimi içerisinde oldukları ve fedakâr davranışta bulundukları yapılan araştırmalar sonucu ortaya konmuştur. Pozitif iş tatmini içerisinde olan bir çalışan yaptığı işten daha çok tatmin olacaktır ve diğer çalışanlarla pozitif bir ilişki içerisinde olacaktır. Bu durum örgüt üyelerinin yararına olan örgütsel vatandaşlık davranışı çıktılarının artması ile sonuçlanacaktır.
İş tatmini bireyin örgüte ve işle ilgili çeşitli faktörlere karşı etkileyici bir yanıtıdır. İş tatminini örgütsel vatandaşlık davranışı ile neden ilişkide olduklarını açıklamada yardımcı olabilir. Örgütsel vatandaşlık davranışı işin ve iş çevresinin akılcı olarak değerlendirilmesinde yer alırsa, yönetim bu arzulanan davranışları koruyabilir ve iş tatmininin artmasını sağlayabilir.
İş tatmininin örgütsel vatandaşlık davranışının önemli bir belirleyicisi olduğu düşünülürse, tatmin edici bir iş ortamı oluşturmak ve örgüte yüksek düzeyde bağlı çalışanlara sahip olabilmek açısından terfi, sosyal haklar, ücret ve çalışma koşulları gibi unsurlara gereken önem verilmelidir. Bunun karşılığında çalışanların örgüte fayda sağlayan ekstra rol davranışlarını daha fazla sergilemeleri söz konusu olacaktır.
8.2.4 Örgütsel bağlılık
Örgütsel vatandaşlık davranışı bireysel amaçların yanında örgütsel amaçlara ulaşmada da dengeleyici bir unsurdur. Örgütün rekabet avantajı elde etmesi, öğrenen bir kimliğe kavuşması, çevresine uyum sağlaması, bireylerinin
sadakatine, çalışmasına, özverisine ve bağlılıklarına bağlıdır. Örgütsel etkinlik yönüyle, olumlu davranışları yapmak, olumsuz davranışlardan kaçınmak, örgütsel vatandaşlık davranışı ile etik inancı arasında bağlılığı artırmaktadır. O halde örgütsel vatandaşlık davranışının örgütsel yaşamda etik değerlere bağlılığı artırıcı bir etkisi de bulunmaktadır.
Yapılan birçok araştırma örgütsel bağlılığın, örgütsel vatandaşlık davranışının bir öncülü olduğunu ortaya koymuştur. Örneğin, 1974 yılında Mowday ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmanın sonuçlarına göre, yüksek düzeyde örgütsel bağlılığa sahip çalışanlar düşük seviyede bağlı olanlara oranla örgüt içerisinde daha iyi bir performans sergilemektedir. Bu nedenle örgütsel bağlılığı yüksek düzeyde olan çalışanların örgüt yararına daha fazla yaratıcı ve yenilikçi düşünce geliştirmeleri ve örgüte daha fazla katılmaları söz konusu olmaktadır.
9 ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN ÖZEL VE DEVLET HASTANELERİNDE GÖREV YAPAN HEMŞİRELERİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ VE BİR UYGULAMA