1. Tüm bu bulgular incelendiğinde ilköğretim okullarındaki dil bilgisi öğretiminde hangi alanlarda eksiklikler olduğu ortaya çıkmaktadır. Müfredatta dil bilgisine daha fazla zaman ayrılmalı ve etkinliklere daha çok yer verilmelidir.
2. Dil bilgisi kazanımları öğretmen görüĢlerine sunularak tekrar gözden geçirilmeli.
3. Öğretmenler sınıfta görsel ve iĢitsel materyaller kullanarak öğrencilere konuları sevdirmeye çalıĢmalıdır.
4. Ders kitaplarında kullanılan metinler seçilirken bu metinlerde dilin kusursuz olarak kullanılmıĢ olma Ģartı aranmalıdır. Yazım ve noktalama yanlıĢları yapılmıĢ, anlatım bozuklukları bulunan, kısaca dil kusurlarının bulunduğu metinler, öğrencilerin dil bilgisi konularını kavrama sürecini yavaĢlatacaktır.
5. Dil bilgisi konuları tanımlar ezberletilerek öğretilmeye çalıĢılmamalı, bu tanımların temsilcisi olan oyunlar ve etkinlikler yoluyla konular daha kolay anlaĢılır ve daha zevkli hale getirilmelidir.
6. Yazılılarda ezber bilgiyi ölçen sorular sormaktan kaçınılmalı, öğrenciye öğrendiklerini yorumlatabilecek nitelikle, öğrenmeyi ölçen sorular sorulmalıdır.
7. Öğretmenler belirli aralıklarla hizmet içi eğitimden geçirilmeli ve öğretmenlerin bilgileri güncellenmeli, yeni öğretim metodları öğretmenlere anlatılmalıdır.
8. Öğrencilere sınıfta sık sık söz hakkı verilmeli ve öğrencinin kendini ifade etmesine imkân sağlanmalı, aynı zamanda yazma etkinliklerine de çokça yer verilmeli ve öğrencinin kendini yazılı olarak da ifade etmesi sağlanmalıdır.
37
KAYNAKÇA
AKALIN, ġ. Haluk (2002). “Atatürk Döneminde Türkçe Ve Türk Dil Kurumu” , http://turkoloji.cu.edu.tr/yeni türk dili/, 25.12.2010.
AKBABA, Nuran (2007). “Görsel Araçların Ġlköğretim Ġkinci Kademede Dil Bilgisi Öğretimine Katkısı Üzerine Deneysel Bir ÇalıĢma”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
AKSOY, Ömer Asım (1975). GeliĢen ve ÖzleĢen Dilimiz, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
AKTAġ, ġ. , GÜNDÜZ, O. (2004). Yazılı ve Sözlü Anlatım Kompozisyon Sanatı, Akçağ Yayınları, Ankara.
ALTAS, Sümeyye (2009). “Türkçe Dil Bilgisi Öğretiminin Tarihi ve Ġçerik Odaklı Dil Bilgisi Öğretimi ile Görev Odaklı Dil Bilgisi Öğretiminin Uygulamalı KarĢılaĢtırılması”, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
AYTAġ, G. , ÇEÇEN, M. (2010). “Ana Dili Eğitiminde Dil Bilgisi Öğretiminin Yeri Ve Önemi” ,Türklük Bilimi AraĢtırmaları, Sayı 27.
BALCI, Ahmet (2010), “1338 (1922) Ġlköğretim Türkçe Dersi Programı”, Türklük Bilimi AraĢtırmaları, Sayı 27.
BANGUOĞLU, Tahsin (2007). Türkçenin Grameri, 8. baskı, TDK Yayınları, Ankara.
BAġ, Elif (2010). “Cumhuriyetin Ġlanından Günümüze Uygulamaya Konulan Ġlköğretim Türkçe Müfredat Programlarının Okuma Açısından Değerlendirilmesi” , 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (20 -22 Mayıs 2010), Elazığ, 2010, s. 730-733
38
BOZEL, Mutlu (2008). “Türkiye Türkçesindeki TüremiĢ Adların Aldıkları Yapım Eklerine Göre Anlam ve Görev Özellikleri Bu konudaki Bilgi ve Bulguların Ġlköğretim Ġkinci Kademe Türkçe (Dilbilgisi) Derslerinde KullanılıĢı”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ġzmir.
BÜYÜKÖZTÜRK, ġener (2002). Sosyal Bilimler Ġçin Veri Analiz El Kitabı. Pegem A Yayıncılık, Ankara.
COġKUN, E. , TAġ, S. (2008). “Ders Kitaplarına Metin Seçimi Açısından Türkçe Öğretim Programlarının Değerlendirilmesi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 5, Sayı 10
ÇEÇEN, Mehmet Akif (2007). “Metne Dayalı Dil Bilgisi Öğretimi”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
ÇEÇEN, M., AYTAġ, A. (2008). “Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 1.
ÇOTUKSÖKEN, Yusuf (2004). Uygulamalı Türk Dili, Papatya Yayıncılık, Ġstanbul.
DALOĞLU, Kamil (2005). “Ġlköğretim Okullarında Okutulan Türkçe Ders Kitaplarındaki Dil Bilgisi Konuları Üzerine Bir AraĢtırma”, Yüksek Lisans Tezi, Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
DEMĠREL, Özcan ve arkadaĢları (2003). Öğretim Teknolojileri ve Materyal GeliĢtirme, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
DEMĠREL, Özcan (2007), Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliĢtirme, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
DEMĠRKOL, Semih (2007). “Ġlköğretim 6,7 ve 8. Sınıf Ders Kitaplarındaki Dilbilgisi Terimleri Üzerine Bir Ġnceleme”, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
39
DEMĠRAL, Hilmi(2005). “Türk Dili ve Edebiyatı Eğitim Programlarına Yönelik Varlık Dergisinde Çıkan Yazılar (1933-1960)”, http://yayim.meb.gov.tr/dergiler, 20.11.2010
DĠLAÇAR, Agop (1971). “Gramer: Tanımı, Adı, Kapsamı, Türleri, Yöntemi, Eğitimdeki Yeri ve Tarihçesi”, TDAY-Belleten, Sayı. 83.
ERDEM, Ġlhan (2007). “Ġlköğretim II. Kademede Dil Bilgisi Öğretiminin Sorunları Üzerine Bir AraĢtırma”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
ERDEM, Ġlhan (2008). “Öğretmen GörüĢlerine Göre Dil Bilgisi Konularının Öğretilme Güçlükleri,” Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt 6, Sayı 1.
ERGĠN, Muharrem (1998). Türk Dil Bilgisi, Ġstanbul: Bayrak Basım, Yayım, Dağıtım.
GARGI, Hüseyin (2009). “KarĢılaĢtırmalı Dil Bilgisi Öğretimi Açısından Temyiz”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
GENCAN, Tahir (2001). “Dil Bilgisi”, Ayraç Yayıncılık, Ankara.
GÖĞÜġ, BeĢir (1978). Orta Dereceli Okullarda Türkçe ve Yazın Eğitimi, Kadıoğlu Matbaası, Ankara.
GÜNEġ, Mehmet ,“Dil Türkçe ve Türk Dünyası” , Türk Yurdu, Cilt 20,Sayı 152, Nisan 2000.
ĠġCAN, Adem, ĠĢlevsel Dil Bilgisinin Türkçe Öğretimindeki Yeri, http://e-dergi.atauni.edu.tr/index.php/SBED.
ĠTMEÇ, Fidan (2008). “Ġlköğretim Altıncı Sınıf Türkçe Dersi Öğretim Programı Dil Bilgisi Öğrenme Alanının Öğretmen GörüĢlerine Göre Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
40
JEONG, Jinchul (2004). Analysis Of The Factors And The Roles Of Hrd In Organizational Learning Styles As Identified By Key Informants At Selected Corporations In The Republic Of Korea. YayınlanmamıĢ doktora tezi. Amerika: Texas A&M University. Major Subject: Educational
KAHRAMANOĞLU, Sevilay (2000). “Ġlköğretim Okulları Türkçe Programının Alt ve Üst Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Ailelerin Çocuklarının Öğrenim Gördüğü Okulların 5. Sınıflardaki Dilbilgisi Konularına Ait Hedef DavranıĢların GerçekleĢme Düzeyi, Yüksek Lisans Tezi, Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
KAPLAN, Mehmet (1987). Türk Milletinin Kültürel Değerleri, KTB Yayınları, Ankara.
KARADÜZ, Adnan (2006). “Ġlköğretim Türkçe Dil Bilgisi Kitaplarının „Öğreticilik‟ Kavramı Bağlamında EleĢtirisi, ” Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı.21, s.13-31.
KARADÜZ, Adnan (2007). Ġlköğretimde Türkçe Öğretimi (Dil Bilgisi Öğretimi), Pegem A Yayıncılık, Ankara.
KARAKUġ, Ġdris (2002). Türkçe Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi, Anıttepe Yayıncılık, Ankara.
KARASAR, N. (1999). Bilimsel AraĢtırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara .
KAYGUSUZ, Tuba (2006). “Ġlköğretim Ġkinci Kademede Türkçe Dil Bilgisi Öğretimi Üzerine Bir AraĢtırma”, Yüksek Lisans Tezi, Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
KIRAN, Z. ve A. Kıran (2001). Dilbilime GiriĢ, Ankara: Seçkin Yayıncılık. KOÇ, S. , MÜFTÜOĞLU, G., Dil Bilgisi Öğretimi, www.aof.anadolu.edu.tr , 25.11.2010.
41
KORKMAZ, Z. (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (ġekil Bilgisi), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
MAHĠROĞLU, A. , YILMAZ, Z. (2004). “Dil Bilgisi Öğretiminde Yeni GeliĢtirilen Öğretim Materyallerinin Öğrencilerin Öğrenme Düzeyine Etkililiği” Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt.2, Sayı 1.
MELANLIOĞLU, Deniz (2008). “Kültür Aktarımı Açısından Türkçe Öğretim Programları” Eğitim ve Bilim Dergisi, Cilt 33, Sayı 150.
OYMAK, Rıfat (2004 ).http://www.pdfqueen.com/html.EriĢim Tarihi: 15.08.2010.
ÖZDEMĠR, Emin (1973). Dil ve Yazar, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
SAĞIR, Mukim (2002). “Ġlköğretim Okullarında Dil Bilgisi Öğretimi,” Türk Dili Dergisi, s.601.
SEVER, Sedat (2000). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme, Ankara: Anı Yayıncılık.
ġENGÜL, Bilge (2006). “1981-2001 Yılları Arasında Öss ve Öys‟de ÇıkmıĢ Türkçe Sorularının Dil Bilgisi Açısından Ġncelenmesi” , Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ġzmir.
TEZBAġARAN, A. A. (1997). Likert Tipi Ölçek GeliĢtirme Kılavuzu (Ġkinci Baskı). Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
TURA, Sabahat, S. , “Dilbiliminin Dil Öğretimindeki Yeri” , Türk Dili, Sayı 379, s. 8.
ÜNALAN, ġükrü (2004). Dil ve Kültür, 2. baskı, Nobel Yayınları, Ankara. VARDAR, Berke (2001). Dilbilim: Dilbilim Temel Kavram ve Ġlkeleri, Multilingual Yayınları, Ġstanbul.
42
YANGIN, Banu (1999). Ġlköğretimde Türkçe Öğretimi, MEB Yayınları, Ankara.
YURDUGÜL, Halil (2005). Ölçek GeliĢtirme ÇalıĢmalarında Kapsam Geçerliği Ġçin Kapsam Geçerlik Ġndekslerinin Kullanılması, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 28-30 Eylül 2005, Denizli.
43
44
Ek-1: Dil Bilgisi Öğretimine ĠliĢkin GörüĢ Ölçeği
T a ma me n Ka tı lıy or um Ka tı lıy or um Ka ra rs ız ım Ka tı lmı yo ru m T a ma me n Ka tı lmı yo ru m
Öğrencilerin kök ve ek konusunu kavradıklarını düĢünüyorum.
Öğrencilerin isim kökü ile fiil kökünü ayırt edebildiğini düĢünüyorum.
Öğrencilerin yapım eki ile çekim ekini ayırt edebildiği görüĢündeyim.
Öğrencilerin gövde konusunu kavradıklarını düĢünüyorum.
Öğrencilerin, yapım ekinin iĢlevlerini ve kelimeye kazandırdıkları anlam özelliklerini kavradıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin, birleĢik kelimeyi kavradıklarını düĢünüyorum.
Öğrencilerin basit, türemiĢ ve birleĢik yapılı kelimeleri ayırt edebildikleri görüĢündeyim.
Öğrencilerin, isimlerin cümledeki iĢlemleri kavrayıp isimleri iĢlevlerine uygun kullandıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin zamirlerin cümledeki iĢlevlerini fark edip zamirleri iĢlevlerine uygun kullandıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin hal eklerinin iĢlevlerini kavradıklarını düĢünüyorum.
Öğrencilerin iyelik eklerinin iĢlevlerini kavradıklarını düĢünüyorum.
Öğrencilerin isim tamlamalarının kuruluĢ ve anlam özelliklerini kavradıklarını kanaatindeyim.
Öğrencilerin sıfatların cümledeki iĢlevini fark edip sıfatları iĢlevine uygun kullandıkları kanaatindeyim.
Öğrencilerin sıfat tamlamalarının kuruluĢ ve anlam özelliklerini kavradıklarını düĢünüyorum.
Öğrencilerin edat, bağlaç ve ünlemlerin iĢlevlerini ve cümleye kazandırdıkları anlam özelliklerini kavradıklarını düĢünüyorum.
Öğrencilerin edat, bağlaç ve ünlemleri iĢlevlerine uygun olarak kullanabildiklerini düĢünüyorum.
Öğrencilerin kelimeleri cümlede farklı görevlerde kullanabildikleri kanaatindeyim.
Öğrencilerin fiillerin anlam özelliklerini kavradıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin kip ve çekimli fiilleri kavradıkları kanaatindeyim.
Öğrencilerin bildirme kipleriyle dilek kiplerini ayırt edebildikleri görüĢündeyim.
Öğrencilerin bildirme kiplerinin kullanım özelliklerini kavradıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin dilek kiplerinin kullanım özelliklerini kavradıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin fiillerin olumlu, olumsuz, soru ve olumsuz soru çekimleriyle ilgili uygulamalar yapabildikleri görüĢündeyim.
Öğrencilerin zarfların cümledeki iĢlevleri fark ettikleri ve zarfları iĢlevlerine uygun kullandıkları kanaatindeyim.
Öğrencilerin kelimeleri cümlede farklı görevlerde kullanabildikleri görüĢündeyim.
Öğrencilerin basit, türemiĢ ve birleĢik fiillerin kuruluĢ ve anlam özelliklerini kavradıklarını düĢünüyorum.
Öğrencilerin farklı yapı özelliklerinde fiilleri, anlam özelliklerini dikkate alarak kullandıklarını düĢünüyorum.
Öğrencilerin cümlede zaman kavramını belirleyen/destekleyen zarfları fark ettikleri görüĢündeyim.
Öğrencilerin fiil kiplerinde zaman ve anlam kaymasının nasıl gerçekleĢtiğini kavradıklarını düĢünüyorum.
Öğrencilerin fiil kiplerini farklı zaman ve anlamları ifade edecek Ģekilde kullandıklarını düĢünüyorum.
Öğrencilerin isim türünden kelimelerin kip ve kiĢi açısından biçimlenerek çekimlenebildiğini kavradıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin isimlerin kip eki almasında ek fiilin rolünü kavradıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin isimlerin ek fiil aracılığıyla hangi kiplerde çekimlenebildiğini kavradıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin ek fiili iĢlevine uygun olarak kullandıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin fiilimsiyle, fiil ve isim soylu kelimeler arasındaki farkları kavradıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin fiilimsilerin iĢlevlerini ve kullanım özelliklerini kavradıklarını düĢünüyorum.
Öğrencilerin fiilimsileri özelliklerine uygun biçimde kullandıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin cümlede, fiilimsiye bağlı kelime veya kelime gruplarını bulduğu kanaatindeyim.
Öğrencilerin cümlenin temel ögelerini ve özelliklerini kavradıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin cümlenin yardımcı ögelerini ve özelliklerini kavradıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin cümlede vurgulanmak istenen ifadeyi belirledikleri görüĢündeyim.
Öğrencilerin cümledeki fiillerin çatı özelliklerini kavradıklarını düĢünüyorum.
Öğrencilerin isim ve fiil cümlelerini, anlam ve kullanım özelliklerine uygun biçimde kullandıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin kurallı ve devrik cümleleri, anlam ve kullanım özelliklerine uygun biçimde kullandıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin cümlelerin yapı özelliklerini kavradıkları kanaatindeyim.
Öğrencilerin kalıplaĢmıĢ cümle yapılarının kuruluĢ ve kullanım özelliklerini kavradıklarını düĢünüyorum.
Öğrencilerin cümlenin ifade ettiği anlam özelliklerini kavradıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin cümleler arasındaki anlam iliĢkilerini kavradıkları görüĢündeyim.
Öğrencilerin cümleye hakim olan duyguyu fark edebildiklerini düĢünüyorum.
Öğrencilerin cümlede anlatım bozukluğuna neden olan kullanımları belirleyebildiklerini düĢünüyorum.
45
51
ÖzgeçmiĢ
1981 yılında Adana doğumludur. Ġlkokul, ortaokul ve lise öğrenimini Niğde‟de tamamladı. Lisans eğitimimi 2003 yılında Çukurova Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü‟nde tamamladı. Yabancı dili Ġngilizce olup, evli ve bir çocuk annesidir. 2008 yılında Erciyes Üniversitesi‟nde Tezsiz Yüksek Lisansını tamamladı. 2003- 2007 yılları arasında Sınav Dergisi Dershanesi Niğde Ģubesinde Türkçe Öğretmenliği ve Türkçe zümre baĢkanlığı yaptı. 2008-2010 yılları arasında aynı Ģubede kurum müdürlüğü yaptı.