124 Daha önce yapılmış olan yüksek lisans ve doktora tez çalışmalarında risk

modellemesi çalışmalarının tümünde “Denizcilik Müsteşarlığı Deniz Kazalarını İnceleme Komisyonunun / DEKİK” kaza istatistiklerinin incelediğini görüyoruz (Erol, 2009, Acar, 2007) . Oysa armatör işletmelerinin ödemekte olduğu ve işletme giderlerinin önemli bir bölümünü kapsayan; genel olarak sigorta maliyetleri gemilerinde hasarların meydana geldiği armatör işletmelerinde toplam işletme maliyetlerinin %25-%30‟u geçmemektedir (Stopford, 2002, Yaşacan, 2010), gemilerinde hasar meydana gelme olasılığı düşük olan ve meydana gelmeyen armatör işletmelerinde bu oran yaklaşık %15-20‟ler civarındadır. Tekne ve makine sigortaları da toplam işletme maliyetlerinin yaklaşık %7-10‟luk dilimini oluşturmaktadır (Yaşacan, 2010). Bu nedenle tekne ve makine sigortası primleri hakkında bizzat armatör işletmelerinden toplanmış gerçek prim ve hasar bilgileri doğrultusunda yapılmış matematiksel bir risk modellemesi çalışmasının literatürde bulunmaması çalışmanın önemini arttırmaktadır.

4.3. ARAġTIRMANIN MODELĠ ve SÜRECĠ

Öncelikle deniz sigortaları konusunda uzman kişilerle yüz yüze görüşme yapılmıştır. Daha sonra bu görüşmeler neticesinde armatör işletmelerinin hizmet aldıkları tekne ve makine sigortacıları ya da brokerlerinden beklentilerinin saptanabilmesi için bir odak grup çalışması yapılmış, ardından veri toplamak amacı ile orta ve büyük ölçekli armatör işletmelerine üç aşamalı bir anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Yapılan araştırmanın süreci Şekil 4.1‟de gösterilmektedir.

Anket çalışması birinci bölümünde armatör işletmelerinin risk yönetimi ile ilgili mevcut faaliyetlerinin tespiti ile ilgili sorular, ikinci bölümünde armatör işletmelerinin tekne ve makine sigortası hizmeti aldığı risk ortağından alınan hizmetin kalitesi ve beklentileri ile ilgili sorular, üçüncü ve son bölümde ise armatör işletmelerinin mevcut ödedikleri primlerle yaşadığı risklerin tespiti ve değerlendirilmesi amacı ile ödedikleri tekne ve makine sigorta primleri ve tazmin ettikleri hasar değerleri ile ilgili veriler bizzat armatör işletmelerinin yetkili ve sorumlu kişilerinden toplanmıştır. Şekil 4.1‟de araştırmanın süreci, Şekil 4.2‟de araştırmanın genel çerçevesi ve Şekil 4.3‟de de araştırmanın kavramsal modeli gösterilmektedir.

125

Kaynak: Yazar.

Odak Grubun Belirlenmesi

Odak Grup Çalışması

Odak Grup Çalışmasının Değerlendirilmesi

Anketin Hazırlanması

Anketin Uygulanması

Anketin Değerlendirilmesi

Anketin 1. Bölümü Anketin 2. Bölümü Anketin 3. Bölümü

Sonuçların Değerlendirilmesi

1.Bölüm için İstatistiki 2.Bölüm için SERVQUAL 3. Bölüm için Değerlendirme Analizinin Yapılması Matematiksel Risk

Analizinin Yapılması Literatür Taraması

Uzman Kişilerle Görüşmeler

Nitel Araştırma Süreci Nicel Araştırma Süreci AON Global Risk Yönetimi Sörveyi 2007 SERVQUAL, Parasuraman

126

i. Armatör işletmelerinin kendi örgütleri içerisinde risk yönetimi için neler yaptıkları ve TMSF‟lerden beklentilerinin belirlenmesi.

ii. Armatör İşletmelerinin TMSF‟lerinden almış oldukları Hizmet Kalite Algısının Fiziksel Özellik, Güvenilirlik, Heveslilik, Güven, Empati kapsamında değerlendirilmesi.

iii. Armatör işletmelerinden son beş yıllık prim ve hasar verilerinin toplanarak matematiksel bir risk analizinin yapılması.

Kaynak: Yazar.

Armatör İşletmeleri Örgütlerinde Üç temel Fonksiyon

Stratejik Yönetim

Operasyon Yönetimi Risk Yönetimi

Risk Yönetimi Teknikleri Riskten Kaçınmak

Riski Tutmak Riski Azaltmak

Riski Transfer Etmek

Emtia ve Nakliye Sigortaları Gemi İnşa Sigortası

FFD Sigortaları P & I Sigortaları H & M Sigortaları Sigortacı / Broker TMSF Reasurans 1.Bölüm İçin Tanımlayıcı 2.Bölüm İçin SERVQUAL 3. Bölüm İçin

İstatistik Analizinin Yapılması Matematiksel Risk Analizinin Yapılması Deniz Sigortaları

127

Tanımlayıcı İstatistik Çalışması

Hizmet Kalitesi Kapsamında Beklenti ve Memnuniyetler

Matematiksel Risk Analizi

Kaynak: Yazar.

4.4. ARAġTIRMANIN METODOLOJĠSĠ

Araştırmanın metodolojisi aşağıda anlatılmaktadır.

4.4.1. Nitel AraĢtırma Süreci

Nitel araştırmanın kapsamlı bir tanımını yapmak güç ise de, birtakım temel özelliklerinden bahsetmek mümkündür. Nitekim bu özellikler nitel araştırmanın kısa bir tanıma göre daha iyi anlaşılmasını sağlayabilir. Literatürde bu özellikler bazen farklı başlıklar altında ele alınmakla birlikte, nitel araştırmaların en çok karşımıza çıkan altı özelliği vardır. Bunlar sırası ile: doğal ortama duyarlılık, araştırmacının katılımcı rolü, bütüncül yaklaşım, algıların ortaya konması, araştırma deseninde esneklik ve tümevarımcı analiz (Yıldırım v.d., 2003:21).

Risk Yönetimi

Risk Yönetimi Tekniğinin Seçilmesi

Risk Transferi

Sigorta

Tekne ve Makine Sigortaları

Armatör İşletmeleri ve Türk Bayraklı Gemileri TMSF, (Sigortacı veya Broker)

128

Nitel yöntemlerden en sık kullanılanı görüşmedir. Görüşme, insanların perspektiflerini, deneyimlerini, duygularını ve algılarını ortaya koymada kullanılan, oldukça güçlü bir yöntemdir. Görüşmede kullanılan temel yöntem sözlü iletişimdir. Günlük yaşamda kullandığımız en yaygın iletişim süreci olan "konuşma" ile veri toplamaya çalışılmaktadır (Yıldırım v.d., 2003:20).

Bu çalışmada deniz sigortaları konusunda uzman broker, underwriter, sigortacı, eksper, acente, armatör temsilcisi, klas kuruluşu temsilcisi, kaptan, baş mühendis, bilim adamları ve Denizcilik Müsteşarlığı yetkilileri ile İzmir, Ankara ve İstanbul‟da Ocak-Mart 2009 tarihleri arasında yüz yüze görüşmeler yapılmıştır.

4.4.1.2. Odak Grup ÇalıĢması

Bir araştırmacı araştırmasını yaparken çeşitli yöntemlerden faydalanmaktadır. Bu yöntemler niceliksel ve niteliksel olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Niceliksel yöntemler fikirleri ve kavramları temsil eden sayılara güvenir, onlara değer verir. Bunun içinde geniş çaplı anketler yapılır. Niteliksel yöntemler ise niceliksel verilerle elde etmemiz mümkün olmayan ve araştırmacıya insanların davranışlarına ilişkin iç dinamiği açıklamakta önemli derecede yardımcı olabilecek ayrıntılı bilgiler toplamasında etkili olan yöntemlerdir (Akşit, 1992, s.1).

Odak grup görüşmesi "ılımlı ve tehditkâr olmayan bir ortamda önceden belirlenmiş bir konu hakkında algıları elde etmek amacıyla dikkatle plânlanmış bir tartışmalar serisi" olarak tanımlanabilir. Başka bir deyişle, bir konu, ürün veya hizmet hakkında insanların ne düşündüğünü ve ne hissettiğini anlamak odak grup görüşmesinin temel amacıdır. Bu çalışmaya katılacak insanlar arasında sözü edilen konu, ürün veya hizmete ilişkin ortak bir deneyimin olması esasına dayalı bir seçimle 6-8 arasında insanın katılması uygundur. Becerikli bir yöneticinin tartışma platformunu yönetmesi sürecin etkililiği açısından bir gerekliliktir. Bütün bunlar, rahat, tehditkâr olmayan ve insanların düşüncelerini özgürce ifade edebilecekleri bir ortamla bütünleştirildiğinde odak grup görüşmesi için asgari koşullar sağlanmış olur (Yıldırım, 2008:152).

129