Ölçeğin Geçerlik ve Güvenilirliğine İlişkin Sonuçlar ve Tartışma

Gençlik liderliği ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olup olmadığının ortaya konulması amacıyla öncelikle liderlik alanyazını taranarak 127 tane madde hazırlanmıştır. Oluşturulan maddeler alanında uzman 5 kişi tarafından incelenerek Lawshe analizi yapılmıştır. Lawshe analizi ile madde sayısı 105'e düşürülmüştür. Hazırlanan ölçek kuramsal formu ile bir pilot çalışma ile gerekli düzeltmeler yapılmıştır.

Ölçeğin yapı geçerliliğini ortaya koymak için 105 maddeye açımlayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Açımlayıcı faktör analizinde Varimax döndürme yöntemi kullanılmıştır. KMO değerinin .932 olduğu ve örneklem büyüklüğünün yeterli olduğu görülmüştür.Faktör analizinde, öz değerleri 1 ve üzerinde olan 7 faktör elde edilmiştir. Toplam açıklanan varyans % 51.06 olarak bulunmuştur. Analizde öncelikle Eigen değeri 1 olarak belirlenmiştir. Yapılan analizlere 105 madde ile başlanmış ve sonuçta 40 maddeden ve 7 faktörden oluşan bir yapı belirlenmiştir. Maddelerin girdikleri faktörde kabul edilebilir yük değerlerine sahip en düşük maddede yük değerinin .43, en yüksek madde yük değerinin .80 olduğu, görülmüştür. Faktörlerin açıkladıkları varyans miktarları sırasıyla birinci faktör için % 24.70, ikinci faktör için % 6.43, üçüncü faktör için % 5.95, dördüncü faktör için % 4.49, beşinci faktör için % 3.70 altıncı faktör için % 2.98, yedinci faktör için % 2.83 olarak belirlenmiştir. Bu faktörler mücadele isteği ve hedef koyma, iletişim kurabilmek, grup becerileri, güven duyma ve güvenilir olma, karar verme becerileri, problem çözme becerileri, mesuliyet ve sorumluluktur. Daha sonra madde toplam korelasyonlarına bakılmıştır. Korelasyon katsayıları .27 ile .60

arasında değişmektedir. Ölçek kuramsal formundaki 40 maddenin ayırt edicilik gücünü saptamak üzere madde analizi yapılmıştır. Her bir maddenin istenilen düzeyde (p<.05) ayırt edici olduğu görülmüştür. Bu aşamadan sonra faktörler için güvenilirlik analizleri yapılmıştır. Gençlik Liderlik Özellikleri Ölçeğinin, iç tutarlık katsayıları Cronbach Alpha değerleri .70 ile .805 arasında değerler alırken, ölçeğin tamamına ait Cronbach Alpha değeri ise .922 olarak bulunmuştur. Mücadele isteği ve hedef koyma .797, iletişim kurabilmek .805, grup becerileri .813, güven duyma ve güvenilir olma .736 , karar verme becerileri .761, problem çözme becerileri .72, mesuliyet ve sorumluluk .702 bulunmuştur. Daha sonra boyutların korelasyon düzeyine bakıldığında .28 ile .55 arasında olması orta düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. Testi yarılama güvenirliği Spearman-Brown korelasyon değeri .814 bulunmuştur. Bu

sonuçlara göre hazırlanan Gençlik Liderlik Ölçeğinin güvenilir bir yapıda olduğu söylenebilir. Gençlik liderlik özellikleri ölçeği 7 alt boyuttan ve 40 maddeden

oluşmaktadır. Bu boyutlar mücadele isteği ve hedef koyma, iletişim kurabilmek, güven duyma ve güvenilir olma, grup becerileri, karar verme becerileri ve problem çözme becerileri, mesuliyet ve sorumluluktur. Ölçeğin tamamına ait Cronbach Alpha iç tutarlık değeri ise .922 olarak bulunmuştur.

Geliştirilen ölçeğin yapısına bakıldığında literatürde kullanılan ve tespit edilebilen liderlik değerlendirme araçları ile güvenirlik, boyutlar ve ölçmek istediği özellikler bakımından benzer ölçekler olduğu görülmektedir. Bu ölçme araçları ile iletişim becerileri, karar verme becerileri, problem çözme becerileri, grup dinamik becerileri, konuşma/sözlü iletişim becerileri, güven duyma, sorumluluk iletişim becerileri, grupla çalışma, iletişim becerileri, hedef belirleme, mücadeleyi destekleme davranışı, azimdir. Bu ölçme araçları: Liderlik Beceri Envanteri (Townsend ve Carter's 1983’ ten akt. Kosutic, 2010, s. 379), Liderlik: Bir Beceri ve Davranış Ölçeği (Sisk ve Rosselli, 1987’den akt., Shaunessy ve Karnes, 2004, s. 46 ), Liderlik Gücü Envanteri ( Ellis, 1990’dan akt., Ogurlu, 2012, s. 43; Ellis, 1998’den akt., Kosutic, 2010, s. 353),

Genç Liderler Yaşam Becerileri Geliştirme ölçeği (Dormody, Seevers, ve Clason,

1993), Liderlik Becerileri Envanteri (Burnet , 2005; Venkatraman, 2009, s. 14-17; Mackay, 2002,s. 55), Doğa Sporları Etkinliklerinde Liderlik ( Dinç, 2006), Öğrenci Liderliği Ölçeği (Tüysüz, 2007), Ergen Gençlik Liderliği Ölçek uyarlaması (Babacan, 2008), Liderlik Becerileri Ölçme Ölçeği (LİBÖ)(Ogurlu, 2012), Öğrencilerin Liderlik

Bu çalışmaların detaylarına bakıldığında, Liderlik: Bir Beceri ve Davranış

Ölçeği ölçme aracı ile, iletişim becerileri, karar verme becerileri, problem çözme

becerileri, grup dinamik becerileri alt boyutlarında benzemektedir (Sisk ve Rosselli, 1987’den akt., Shaunessy ve Karnes, 2004, s. 46 ). Bunun yanında Liderlik Becerileri

Envanteri 'nin liderliğin temelleri, yazılı iletişim becerileri, konuşma/sözlü iletişim

becerileri, karar ve seçimlerin netleştirilip belirlenmesi, karar verme becerileri, grup dinamikleri becerileri, problem çözme becerileri, boyutlarında benzerlik göstermektedir. Aynı zamanda bu envanterin Kuder Richardson güvenirlik katsayısı liderlik

boyutlarında .78 ve üzerindedir (Burnet , 2005; Venkatraman, 2009, s. 14-17; Mackay, 2002,s. 55). Gençlik Liderlik Özellikleri Ölçeği ile benzerlik gösteren bir başka ölçme aracı ise Liderlik Gücü Envanteri 'dir. Grup etkinliklerine ilgi, grup etkinliklerinde anahtar kişi, grup etkinliklerine yüksek seviyede katılım, sempatiklik , güven, boyutlarında benzerlik göstermektedir. Bu ölçeğin iki farklı çalışmada tutarlılık katsayısı 0.95 ve 0.83 bulunmuştur (Ellis, 1990’dan akt., Ogurlu, 2012, s. 43; Ellis, 1998’den akt., Kosutic, 2010, s. 353).

Gençlik liderlik ölçeği ile alt boyutlar ve liderlik özelliklerinin ölçme düzeyinde benzerlik gösteren diğer ölçme araçları, Genç Liderler Yaşam Becerileri

Geliştirme ölçeği, Liderlik Beceri Envanteri'dir. Genç Liderler Yaşam Becerileri

Geliştirme ölçeği, iletişim becerileri, karar verme becerisi, diğerleri ile birlikte yaşama becerileri, yönetim becerileri, grupla çalışma becerilerinin düzeyini belirlemektedir (Dormody, Seevers ve Clason, 1993). Liderlik Beceri Envanteri ise grupla çalışma, kendini anlama, iletişim becerileri, konuma bağlı liderlik, karar verme becerilerinin düzeyini ölçmektedir (Townsend ve Carter's 1983’ den akt. Kosutic, 2010, s. 379). İç güvenirlik katsayısı, alt ölçeklerde .41 ile .70 arasındadır (Townsend, 1981).

Türkiye'de yapılan çalışmalarda da öğrencilerdeki liderlik özelliklerin ölçmeye yarayan, farklı ölçme araçları geliştirilmiştir. Gençlik Liderlik Özellikleri Ölçeği bu ölçme araçları ile de benzer ve farklı alt boyutlar içermektedir. Öğrenci liderliği Ölçeği’nin, Liderlik Becerileri Ölçme Ölçeği (LİBÖ), Öğrencilerin Liderlik Algıları Ölçeği’nin, Doğa Sporları Etkinliklerine İlişkin Liderlik Ölçeğidir. Dinç'in (2006) yaptığı çalışmada ise, doğa sporları etkinliklerine ilişkin liderlik ölçeğinin geliştirilmesi ile ilgili yaptığı çalışmada 22-55 yaşındaki bir grupla hazırladığı ölçekte 35 maddeden ve 7 alt boyutttan oluşan bir ölçek geliştirmiştir. Ölçeğin güvenirliği .85 olarak bulunmuştur. Bu çalışmadaki ölçek ile mücadeleyi destekleme davranışı, grup

etkileşimi davranışı benzer olan boyutlardır. Öğrenci Liderliği Ölçeği’nin boyutları takım çalışması , toplumsal hizmet , kişisel yetenek, temel liderliktir. Güvenirlik Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı .94 olarak bulunmuştur (Tüysüz, 2007). Uyarlama çalışması olan, Ergen Gençlik Liderliği Ölçeği ile benzer alt boyutlar bakıldığında, bu ölçeğin alt boyutları karar verme becerileri, diğerleri ile anlaşabilme becerileri, yönetim becerileri, grupla çalışma becerileridir (Babacan, 2008). Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı .98 bulunmuştur (Dormody, Seevers, ve Clason, 1995).

Liderlik Becerileri Ölçme Ölçeğinin (LİBÖ) benzer boyutları sorun çözme, grup

dinamikleri, hedef belirleme, azimdir. İlköğretim okulu öğrencilerine göre geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Liderlik Becerileri Ölçeğinin Guttman Split-Half katsayısı .81,

Spearman-Brown katsayısı ise .81 olarak bulunmuştur (Ogurlu, 2012). Öğrencilerin

Liderlik Algıları Ölçeği’nin boyutları ile benzer olan alt boyutları grup becerileri,

liderliğin temel kavramları, problem çözme becerileri, karar verme becerileridir. Öğrencilerin Liderlik Algıları Ölçeği öğrencilerin liderlik algıları konusunda, Türk kültürüne uyarlaması yapılarak dil geçerliği ve faktör yapısı incelenmiştir. 14-18 yaş arası öğrencilere uygulanmıştır. Ölçeğin güvenirlik katsayısı .95 olarak

bulunmuştur (Cansoy, Dincel ve Türkoğlu, 2013).

Gençlik Liderlik Özellikleri Ölçeği literatürdeki farklı ölçekler ile alt boyutlar, güvenirlik , madde sayısı gibi özellikler ile ilgili benzerlikler gösterdiği görülmektedir. Gençlik Liderlik Özellikleri Ölçeği ile ilgili olarak geçerlilik ve güvenirliğe ile ilişkin sonuçlara da bakıldığında, ortaöğretimdeki öğrencilerin gençlik liderlik özelliklerini ölçmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

5.1.2. Araştırmaya katılan öğrencilerin sahip olduğu gençlik liderlik