kin Beklentileri:
Öğretmenin öğrencikontrol yönelimini belirleyen etmenler den birisi, öğretmenlerin öğrencilere iliş kin beklentileridir. Öğretmenlerin öğren ciye yönelik beklentileri özellikle, öğren cinin yeteneği, sosyo-ekonomik düzeyi, ırk, sosyal sınıf, cinsiyet, kişilik, fiziksel görünüm, konuşma kalıpları, önceki aka
demik başarı gibi değişkenlerdir (Balcı
1993). Öğretmenin düşük ve yüksek beklenti geliştirdikleri öğrencilere karşı
farklı davranış kalıpları geliştirdikleri or
taya çıkmıştır. Düşük beklenti geliştirdik leri öğrencilere karşı daha az soru sor makta ve yanıt vermeleri için çok az za
man ayırmaktadır. Bu tür öğrenciler ni
celik, doğruluk ve özgünlük açısından uygun olmayan dönüt almakta, başarıları daha az ödüllendirilmektedir. Ayrıca, bu öğrencilere karşı daha az olumlu, sıcak
ve kişisel ilgi ile sözel olmayan iletişim al maktadır (Poctor, 1984). Öğretmenlerin
bu davranış biçimleri düşük beklenti ge-
YAŞADIKÇA EĞİTİM 750/1997---
kemizde aday öğretmenler üzerine yapı lan bir araştırmada, aday öğretmenlerin
öğretmenliğe başlamadan önce öğret menlik konusunda kendilerini yeteri buldukları ve öğretim etkinliklerinin öğ
renci merkezli olmasına özen göstere çekleri ve sınıfta öğrenci disiplinini sağ
lamada öncelikle insancıl kontrol yöneli
mine ağırlık verme anlayışına sahip ol
dukları ortaya çıkmıştır. Ancak, bu öğret men adaylarının öğretmenliğe başladık tan sonra hizmet öncesindeki bu anlayış
larmda değişme olduğu saptanmıştır. Bu
öğretmenlerin mesleğe başladıktan son-
ra, aday öğretmenlik döneminde kişisel
öğretim yeterliğinde yükselme, genel öğ
retim yeterliğinde düşmenin olduğu, öğ renci kontrolünü gözetimci bir anlayışa
dayalı olarak yapma eğilimine girdikleri
ortaya çıkmıştır (Celep, 1996).
SONUÇ
Öğretmenin öğretme yeterliliğinin
öncelikle meslek öncesi yetişme sürecin
de edinilen mesleki bilgi ve beceriye bağ lı olduğunu belirtmek gerekir. Ancak, okuldaki yönetici-öğretmen-öğrenci ara sındaki iletişim ve etkileşim biçimi, sahip olunan yeterlik ile algılanan yeterlik ara sında farklılığa neden olmaktadır. Öğret
menin, mesleki bilgi ve becerisini tam
KAYNAKÇA
Armor, D., ConryOsegoera, P Cox, M . K.ng, N McDonell L Pascal A , Pauly, E . Zellman, G (1976). Analiysis of the School Preferred Reading Program In selected Los Angeles Minority Schools. Santo Monica. Call ; Ranol
Ashton, PT (19351 Motivation and the teachers sense of efficacy In C. Ames 5 R Ames 'Eds | Research on motivation in deucation: Vol: 2, The Classroom millieu pp 14-142 Orlando. FL Academic Press
Ashton PT. Webb, RB (1986] Making o difference; Teachers' sense of efficacy and srtudent achievement. New York: Longman
Balcı. Alı (1993) Etkili Okul. Ankara
Bandura A (1986) Social foundions of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Preniice-Hall.
Berman P Mdaughlin. M, Bass G. Pauly, E Zeilan G (1977) Federal programs supporting educational change: Vol: 7. Todors affecting implementiation and continuation. Santa Monica. CA RAND.
Brookever. WB , Le2orle, I W (1977) Changes in school characteristics coindicent with changes in student achievement (executive summary) Eosi loosing: Michigan State University, Colege of Urbon Development
Brookover W B Schweitzer, J.H., Schemder, J.M., Beady, C.H., Flood, P.K., Wisenbcker, J M |1978) School social systems and student achievement School can make a diffrenece. New York. Proeger. Celep, Cevat (1986) Aday Öğretmenlerin Öğrenci Kontrol Yönelimi, [Yayınlanmamış Araştırma)
Edmans. E. (1979] Effec<<ve schools lor the urban poor Educational leadership, 37 15-24.
Ellet. C D , Walberg, HJ (1979) Principal competency, environment, and outcomes In HJ Walberg (Ed |. Educational environments and effects. 140-164 Berkeley, CA: McCutchan
Ellet C D Masters, J A (1978). Learning environment perceptions: Toaccher and student relotions. Invited poper presented at the annual meeting of the American Psychological Association, Toronto Enochs İ.G., Scharmann, LC., Riggs. I.M (19951. The relationship of pupil control to preservice
elementary science teacher self-efficacy ano outcome expectancy Science Teacher Education. 79 (I) 63 75
Fuller. B., Wood. K., Rapport, T., Dombusc, S 11982). The orgonizotiond codex of individual efficccy Review of Educational Research, 52. 7 30
Guskey. T R 11988). Teacher efficocy, sell-conçept and attitudes toward the implementation of msiufurtional innovation Teaching and Teacher Education. 4. 63-70
Hoover. Dempsey. K V, Bassler, OC., Brissie, J.S (1987) Patent involvement- Contributions of teacher efficacy, school socioeconomic status, and other school characteristics American Educational Research Journal, 24 417-435
Hoy, W K . Woolfolk A.E. (1990) Social of studen teachers American Educational Research Journal, 27, 279-300.
Hoy, WK , Woollok, Hoy, W.K., A.E. (1993) Teachers’sense of efficacy and the organizational health of schools. The Elementary School Journal, 93(4), 355-372
Little. J.M 11982). Naims of collegialty and experimentation Workplace conditions of school success American educational Research Journal, 19, 325-340
Meyer. J Cohen E (1971) The impact of the open-space school upon teacher influence and autonomy. Pcb Alto. CA Stanford University ERIC No- 062291
Midgloy, C., Feldlaufer. H., Eccles, J (I989| Change in teacher efficacy and student sell-and tosk-relaled beilefs in mathematics during the transition to junior high school Journal of Educational Psychology, 81. 247-258
Poctoı P (1984) lecahre Expectations A Model forSchc»l Improvement. The Elementary School Journal, Vol: 84, Number 4, 469-481.
Smylie, M A (1988) The enchancement function ol staff development. Organizational and psychological antecedents to individual teach change American Educational Research Journal, 25, 1 30
Trentham, I . Silvern, S . Brogdon, R. (1985) Teacher efficacy ond leecher competency rotings. Psychology in the Schools, 22, 343-352
Woolfolk. AE . Hoy, W.K (1990) Prospective teachers sens of efftooep and beliefs abvout control Journal of Educational Psychology, 82. 81-91
Woolfolk, A.E , Roseff, B,, Hoy, W.K (1990) Teachers’sense of efficacy and their beliefs about manangmg students. Teaching and Teachre Education, 6 1 37 148
olarak öğretim sürecine aktarmasının en gellenmesi, öğrencilerin kendilerinden ve ailelerinden kaynaklanan nedenlerden
dolayı öğretmenin öğrenci öğrenmesi
üzerindeki etkisinin azalması, öğretme nin öğretme yeterliği konusundaki inancı veya algısını değiştirebilmektedir. Bu de ğişme yeterliğin azaldığı yönündedir.
Öğretmenin öğretme yeterlik duygu sunu olumlu yönde etkileyen bazı koşul
lar şöyle sıralanabilir.
1. Okul yönetiminin öğretmenlerin öğretim etkinliklerindeki sorum
luluk alanlarını açıkça belirlemesi
ve sorumluluk alanları içerisinde karar alma yetkisi vermesi.
2. Öğretmenlerin iş başarılarının her öğretmenin yaptığı işe uygun de ğerlendirme ölçütüne göre objek tif olarak değerlendirilmesi,
3. Okul yöneticisinin okuldaki öğre tim etkinliklerini bilimsel olarak yürütebilme ve öğretmenlerin iş
başarılarına beklentilerinin karşı lanmasında üst yönetimi etkileme
yeterliğine sahip olması,
4. Öğretmenin bir taraftan çevreden
gelebilecek mantıklı olmayan is teklere karşı korunması, diğer ta raftan, çocuğun eğitimi için aile lerle sağlıklı işbirliğinin geliştiril meye çalışılması,
5. Öğretmenler arasında güvenilir
ve karşılıklı mesleki saygınlığa da yalı olarak yüksek, ancak ulaşıla
bilir öğretim hedefinin saptanma
ya çalışılması,
6. Okul yönetiminin öğretmenlerin sınıfta daha katılımcı ve demokra
tik bir öğrenme yaratmalarına
destek olması,
7. Öğretmen yetiştiren yükseköğre
tim kurumlarında, uygulamaya ve öğretmenlik formasyonu dersleri
ne ağırlık verilmesi,
8. Öğretmenlerin kişilik özellikleri nin öğretim yeterliğinde önemli yer tuttuğundan, öğretmen yetiş
tiren kurumlara alınacak öğrenci lerin belli psikolojik ve fiziksel
özellikleri taşıması.