Öğretmenin Yararlanabileceği Yöntemler

• Model olma

Öğretmen öğrencilerden beklediği bazı davranışları bizzat kendisi gös-termelidir. Gelişim dönemlerine göre farklılıklar göstermekle birlikte, çocuklar çevrelerindeki yetişkinlerden bazılarını model alarak davranış-larını düzenlerler.

• Ödüllendirme

Ödül her yaştan insanın olumlu davranışlarının pekiştirilmesine katkı

sağlayan bir yöntemdir. Özellikle dezavantajlı çocuklar takdir edilmeye daha çok ihtiyaç duyarlar. Ancak, ödülün sıklığı da belli bir düzeyde tutulmalıdır.

• Soru sorma

Sınıf içinde çekingen tavırlar sergileyen dezavantajlı çocukların etkin-liklere katılmasını sağlamak için soru sorarak fırsatlar yaratılabilir.

• Tekrar

Akranlarına kıyasla konuları anlamada zorlanan çocuklar için tekrar et-mek yararlı olabilir. Bazı konuların daha iyi anlaşılabilmesi için konunun biraz daha açıklanmaya ihtiyacı olabilir.

• İpucu verme

Bilinmeyen konularda öğrencinin yaşantısından bazı ipuçları vererek konunun basitleştirilmesi sağlanabilir.

• Göz kontağı kurma

Öğretmenin çocukla kuracağı göz kontağı tarafların karşılıklı kabul edil-mesi ve cesaretlendiriledil-mesinin yanın-da dikkat ve ilgiyi de artıracaktır.

• Karşılıklılık

Eğitimin amacı, sadece okul dışında kalmış çocuğun gelişimine katkı-da bulunmak değildir. Sosyalleşme sürecinde birçok deneyim, önemli ölçüde yaşıtların birbirleriyle kurduğu iletişim aracılığıyla kazanılabilir.

Çocukların okul dışında kalmış yaşıtıyla kuracağı ilişkilerden kazana-bileceği çok önemli hayat deneyimleri vardır. Başka birisine yardım edebileceğini, bir şeyler öğretebileceğini hisseden çocuk, duygusal ve zihinsel olarak da bir gelişim kaydedebilecektir.

Grup içinde eğitime devam eden çocuk, eksik dersler ve konularla ilgili olarak eğitimci rolünü üstlenebilir; böylece aralarında kurulan bu ilk da-yanışma deneyimleriyle her iki grup çocuğun gelişimine olumlu katkılar

sağlanabilir. Ancak, eğitim sırasında okula devam eden çocuğun sü-rekli ön planda olması iletişimin gelişmesine engel olabilir. İletişimin iki yönlü olması amacıyla bu destek ve yardım karşılıklı olmalıdır. Çalışan çocuğun kazandığı olumlu deneyimleri diğer arkadaşlarına aktarması, bu deneyimlerin paylaşılması ile karşılıklı yardımlaşma sağlanabilir.

Böylece her iki grup da bu etkileşimden değişik şekillerde fakat olumlu yönde etkilenecektir. Bu yardımlaşma ve bütünleşme, ancak her iki gru-bun hazır bulundukları noktada, gerçek amacına ulaşabilir.

• Rehberlik Servisi ve Aile ile İş Birliği

Kapsayıcı eğitimde, okul olanakları ölçüsünde rehberlik servisi ve uz-manlarla iş birliği yapmak ve çocukların gelişim özelliklerine uygun bir eğitim ortamı hazırlamak önemlidir. Diğer taraftan aile bu çalışmalara olabildiğince dâhil edilmelidir. Rehberlik, bireyin kendini tanıması ve ka-bul etmesi, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasite-sini geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı biçimde uyum sağlaması ve böylece kendini gerçekleştirebilmesi için uzman kişilerce bireye ve-rilen sistematik ve profesyonel yardım sürecidir.

• Eğitim Ortamına Hazırlanma

Dezavantajlı çocuklarla akranları eğitim ortamına önceden hazırlanma-lıdırlar. Okul dışında kalmış çocuğun diğer çocukları olumsuz yönde etkileyebilecek ve uygulamaya engel olabilecek anti-sosyal davranışla-rının kontrol altına alınması gerekir. Dezavantajlı çocuklar eğitim orta-mına hazırlanmalıdır. Bunun için özel ilgi gerekebilir.

• Grup Etkinlikleri

Dezavantajlı çocukların akranlarıyla ile-tişim kurmalarında güçlükler yaşana-bilir. Grup etkinliklerinde yardımlaşma, paylaşma ve iş birliği yapma gibi sosyal özellikler i sosyal etkileşim için olanak-lar sağlanmaktadır. Grup etkinliğinde iki grup çocuk da kendilerine ve grup üyele-rine karşı güven duygusu geliştirirler.

le

• Oyun

Oyun, çocukların yaratıcılıklarını gelişti-rebilecekleri ve kendilerini ifade edecek-leri bir ortamdır.

Oyun, bütün çocuklar için ortak ve ev-rensel bir dildir. Çalışan çocuklar, oyuna karşı her zaman daha isteklidirler.

Okulun cazip hale getirilebilmesi için

ço-cukların düzeyine uygun oyunlara yer verilmelidir. Eğitime oyunla baş-lamak her zaman olumlu sonuçlar verir. Eğitimde çocukların rol alabile-cekleri serbest oyunlar programda yer almalıdır. Çocukların etkileşimi için en ideal etkinliklerden birisi de serbest oyundur. Oyunda, çocuklar birbirlerini model alırlar ve böylece oyun dezavantajlı çocukların gruba uyumuna yardımcı olur. Kendini değersiz hisseden çocukların oyunda alacağı rol ve başarma azmi çocuğun kendine güvenini geliştirir ve pe-kiştirir.

Zengin bir çeşitlilik gösteren çocuk oyunları, çocuk gelişiminin her ala-nında belirli gereksinimleri karşılamaktadır. Oyun ile bilgi ve davranış biçimleri asıl bağlamlarından çıkarılarak yeni birleştirmeler içine konur, tekrarlanır ve pekiştirilir. Dış dünyadaki kurallar, kavramlar, değerler ve nesneler arasındaki ilişkiler çocuk tarafından oyun sırasında özümse-nir, örgütlenir. Oyun, iletişim bozukluğu olan çocuklar için sadece oyun oynamaktan zevk almak değil, aynı zamanda bazı şeyleri deneyip yap-ma yoluyla kazanyap-mada da önemli rol oynayap-maktadır.

• Müzik Etkinlikleri

Grup müzik etkinlikleri çocuklara dikkat, öz denetim, benlik kavramı gelişimi, dil gelişimi, müziksel koordinasyon gelişimi, seslere karşı du-yarlılığın gelişimi gibi pek çok bakımdan yararlıdır. Müzik doğal olarak dinleme ve seslerin farkında olmayı içerdiğinden çocukların kulak ve ses eğitiminde önemli bir araçtır.

Çocuklar müzik dinlemekten ve müziğin ritmine göre hareket etmekten hoşlanırlar. Dezavantajlı çocuklar da grup içerisinde bu aktivitelere ka-tılarak güven kazanırlar.

• Deney-Buluş Çalışmaları

için yararlı etkinliklerdir. Dezavantajlı çocuklar bu sayede birçok kavra-mı öğrenebilir veya öğretebilirler. Diğer taraftan bu tür çalışmalar çocuk-ların yaratıcılıkçocuk-larını geliştirmede önemli katkılar sağlarlar.

• Gezi-Gözlem

Çevre gezileri ve yaşanılan çevreye ilişkin paylaşımlar, ortak ve fark-lı görüşler çocukların birbirini kabul etmesi, anlaması ve benimsemesi bakımından çok önemlidir. Bu tür çalışmalarda grup çalışması ve eşleş-tirmeli çalışmalar çocuklar arasındaki bağları güçlendirir.

• Spor

Çocukların birlikte oynamaları kadar, belki daha da etkili olarak yarış-maları, takım kurmaları ve takım için ortak çaba sarf etmeleri, kaynaş-maları için son derece önemlidir. Burada dikkat edilmesi gereken şey, rakip olmanın düşman olmak olmadığının anlaşılması için çocukların hazırlanmalarıdır. Öğrencilere yönelik drama etkinlikleri de etkinlikler arasında yer alabilir.

• Çevre Düzenlemesi

Eğitimin çocuğun gelişimin e etkili olabilmesi için,öğrenme sürecinin oluştuğu çevrenin öğrenmeye uygun bir biçimde düzenlenmesi gerek-mektedir. Okul dışında kalmış çocukların akranlarıyla bir arada bulundu-sırayı ortak kullanma, iletişimi etkileyen etmenler arasındadır. Özellikle dezavantajlı çocukların tüm etkinlikler süresince diğer çocuklarla be-raber oturması, dinleme ve gözlem yapmada, bir görüşe katılmada ve kendini ortaya koymada yardımcı olacaktır.

• Cinsiyet Farklılıklarının Dikkate Alınması

Çocukların eğitime alınmasında “karma eğitim” ilkesi dikkate alınmalı-dır. Yani çocukların cinsiyet ayırımı gözetmeksizin bir arada yaşama ve öğrenme becerilerinin geliştirilmesi gereklidir. Ancak, kız çocuklarının daha çok ev işleri veya çocuk bakıcılığı gibi işlerde çalışabileceği

dik-d

çocuklar Genel olarak yaparak veyaşayarak öğrenme tüm dezavantajlı

kate alınarak sınıf ortamında erkek çocuklarının da ev işlerinde aileye destek verebileceği konusunda yönlendirme yapılabilir. Diğer taraftan, çocukların aileye destek verebileceği işler konusunda cinsiyet ayrımcı-lığı veya benzeri olası davranışlarına karşı önceden önlem alınmalıdır.