Öğretimsel Liderlik Yaklaşımı

insanları topluca etkileyebilecek ve harekete geçirebilecek vizyonları oluşturabilme ve

iletebilmeye dayalı bir liderlik yaklaşımıdır (Tahaoğlu, 2007).

Vizyoner liderler, değişime karşı inançlı, olumlu beklenti ve yüksek ideallere sahip olan kişilerdir. Günümüz çalışma hayatında insanlar arası ve örgüt içi iletişimin gittikçe karmaşıklaşması, liderlerin mesleki rollerinin dışında, duygusal liderlik rollerinin de giderek önemsenmesi gerektiğini göstermektedir. Duygusal kökenli temel ihtiyaç ve beklentilerin karşılanma düzeyleri bireylerin doyuma ulaşmaları ve örgüte yönelik olumlu tutuma sahip olmalarında oldukça etkili olan faktörlerdendir. Örgüt yöneticilerinin de, çalışanların ilgi, ihtiyaç ve beklentilerini dikkate alması, çalışanların örgüte karşı olan duygusal bağlılıklarının artmasına ve çalışanların duygularının yönetilmesine olanak sağlamaktadır (Töremen ve Çankaya, 2008). Vizyon sahibi lider, bulunduğu anı değerlendirip, örgüt için geleceğe dair gerçekçi, inandırıcı ve çekici bir vizyon yaratma ve bunu aktarabilme gücüne sahip olan bir lider olarak karşımıza çıkmaktadır (Çakar ve Arbak, 2003).

Örgütün vizyonunun örgüt ile uyumlu olması, çalışanların eyleme geçmesini ve aralarında bir takım ruhu oluşmasını sağlar. Liderlik ile vizyonun bütünleşmiş olarak düşünülmesi ile liderin karizmatik özelliği, vizyonu oluşturma ve vizyonu sürdürme kavramları ile tamamlanması örgüt için de önemli bir gelişmedir (Kolamaz, 2007).

2.2.4.5. Öğretimsel Liderlik Yaklaşımı

Hizmet yönelimli liderlik yaklaşımı yaygın olarak kamu yönetimi ve özel şirketlerde incelenmiş olmasının yanında, eğitim kurumlarında da incelenmiş ve konu “öğretimsel liderlik yaklaşımı” olarak ele alınmıştır. Okul eğitiminde yaşanan çeşitli sorunları ortadan kaldırmak ve sürekli olarak okul eğitimini geliştirmek için etkili, yaratıcı, vizyoner, isteklendirici, bilgili ve ilkeli liderlerin rehberlik ettiği yöneticilerin varlığı hayati derecede önemlidir. Bunu gerçekleştirebilmek için yöneticilerin etkili şekilde liderlik yapabilmelerine katkı sağlayabilecek olan niteliklerin ve özelliklerin belirlenmesi gerekir.

Patterson (2003)’a göre öğretimsel liderler, çalışanlar üzerine odaklanarak

hizmet eden kişilerdir. Bu yüzden örgütten çok çalışanlarla ilgilenir. Bu liderlik anlayışı; liderin bencil olmadan insanların iyiliğine yönelik önderlik etmenin yerleştiği bir liderlik anlayışı ve uygulamasıdır. Ayrıca, bu liderlik davranışı insanlara değer verme, insanları geliştirme, takım kurma, liderlik yapma ve liderliği paylaşmadır. Yukl (2002)’a göre bu tür liderler, insanları dinler, onları över, destekler ve onların ihtiyaçları ile ilgili olduğunu gösterir.

Bu liderlik yaklaşımı, çalışan odaklı olduğu için insanlarla sürekli ilgilenmeyi gerektirir. Çalışanlara hizmet etmeye odaklanan liderin davranışları, çalışanları güdüleme, etkileme, teşvik etme ve güçlendirmedir. Bu liderliğin öncelikli amacı, çalışanların ihtiyaçlarını karşılamak ve hizmet etmektir (Cerit, 2007).

Öğretimsel liderlik; iyi bir öğrenci yetiştirme, öğretmenler için daha arzu edilebilir öğrenme koşulları sağlama, okulun çalışma çevresini tatmin edici ve üretken bir çevreye dönüştürme faaliyetleri olarak ifade edilmektedir. “Öğretimsel liderlik, “eğitim işini başarmak için müdür, öğretmenler, öğrenciler, aileler ve okul kurumunda birlikte çalışabilecekleri bir örgüt ikliminin yaratılmasıdır.” Murphy (1998), okul yönetimine ilişkin değişmelerin yirmi birinci yüzyılda da artan bir şekilde devam edeceğini belirterek, geleceğin yöneticilerinin temel yönetim becerilerinin yanında, okul örgütlerinin toplumun ihtiyaçları doğrultusunda şekillenecek olan örgütsel mimarlık, öğrenme ve öğretmeyi kolaylaştırıcı eğitsel ortamı oluşturabilecek öğretimsel liderlik rolleri ile donatılması gerektiğini ileri sürmektedir.

Öğretimsel liderlik, diğer liderlik alanlarına göre öğrenciler, öğretmenler, öğretim programı ve öğretme-öğrenme süreçleri ile doğrudan ilgilenmeyi gerektiren bir liderlik yaklaşımıdır (Aksoy ve Işık, 2008). Öğretimsel liderliği, diğer liderlik türlerinden ayıran en önemli özelliklerden biri ise, öğretme ve öğrenme süreçleri üzerinde yoğunlaşmış olmasıdır (Aksoy, 2006).

Özellikle okulu yeniden örgütleme çabaları, okul yöneticilerini temel yöneticilik rolleri olan öğretimsel, eğitimsel liderlikten dönüşümcü liderliğe doğru bir değişmeye

yol açmıştır. Bu değişim, eğitsel yöntem ve hedefler hakkındaki belirsizliğin

giderilmesini, eğitimin sadece teknolojik boyutunun değişmesini değil, aynı zamanda okul yapısının tasarlanmasını ve daha uzmanlaşmış bir öğretim gerçekleştirmek için okul yöneticisinden beklenen öğretimsel liderlik davranışlarını içermektedir.

Liderlikte yeni olan bu yaklaşım, okul içerisinde bireylerin gelişim gücünü arttırmayı, izleyenlerin örgütsel amaçlara karşı yüksek derecede bireysel bağlılık sağlamasını amaçlamaktadır (Eraslan, 2004). Flath (1989), genel olarak öğretimsel liderlik davranışlarını şöyle ifade etmiştir: Amacı vurgulama; koordinasyon ve örgütleme; yetki ve karar vermede takdir hakkını kullanma ve insan ilişkilerini yönetmedir (Aksoy, 2006).

Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik rollerini başarılı bir biçimde devam ettirebilmesi, kendi örgütlerinin kültürünü iyi anlaması, çalışanlara ve çevreye tanıtıp benimsetebilmesine bağlıdır. Öğretimsel liderliğin temelinde, güçlü ve işlevsel bir okul kültürünün oluşturulması yatar. Bu liderlik yaklaşımı, okul kültürünün temel değerlerini yansıtmasının yanında, okul yöneticisine okul toplumu açısından yeni bakış açıları kazanmasını sağlar (Yıldırım, 2005).

Etkili bir liderin örgütünü yeni düzene hazırlaması için global dinamikleri yakından takip etmesi, kişisel ve kurumsal ilgi alanlarını çeşitlendirmesi, gerek kendisinin gerekse de izleyenlerinin değişime olan dirençlerini engelleyecektir. Global anlamda bir işletmenin rakiplerinden daha farklı yöntemler kullanması, stratejik konumlandırma ile gerçekleşebilir. Liderlerin işletmelerinde globalleşme süreçlerinde başarıya ulaşmak için uygulamaları gereken rekabet standartları ise; erişimdeki hız ve kolaylık, düşük maliyet, global elde edilebilirlik, maksimum tercih için çeşitlilik, uyarlama, ürün-üretim kalitesi ve yenilikte zamanlamadır (Şimşeker ve Ünsar, 2008).

Liderlik, örgütün ötesinde daha büyük topluluklara yüksek eğitim ve akademik uzmanlık merkezlerine hizmet etmek gibi geniş bir alanda varlığını sürdürmektedir. Liderler gibi yöneticilerde de, yalnızca yönetimin en üst tepesinde olmak değil, yüksek öğretimin bütün seviyelerinde olmak önemlidir. Akademik liderlik çalışmalarında da,

liderliğin diğer örgütler içinde ve çalışanların iş davranışlarında hayati önem taşıyan

etkileri olduğu görülmektedir (Mathebula, 2004).