Öğretmen adaylarına “Eğitimde Materyal Kullanımı” dersini E-öğrenme yoluyla alırken siteyi daha çok nereden takip ettikleri sorulmuştur. Yaklaşık olarak % 94’ü siteyi Internet kafeden, %15’i evden ve %17’si okuldan ve diğer yerlerden Internet bağlantısı kurduğunu belitmiştir.
Katılımcıların dersi öğrenirken izledikleri yol ise beklenildiği gibi olmuştur. Tablo 22’de öğrencilerin dersi öğrenebilmek için sınıf içi öğretim ve bireysel çalışmadan çoğunlukla bir arada yararlandıkları görülmüştür. İki yolu birlikte izleyenlerin oranı yaklaşık yüzde %60 olmuştur.
Tablo 22
Dersin Konularını Öğrenme Stratejisi
Sayı Yüzde sınıfiçi 3 6,4 bireysel çalışma 15 31,9 sınıfiçi+bireysel calışma 28 59,6 diğer 1 2,1 Toplam 47 100,0
Tablo 23’te görüldüğü gibi E-öğrenme uygulaması boyunca geribildirim yoğun olarak sitenin güncellenmesiyle sağlanabilmiştir. Ayrıca E posta haberleşme grubu aracılığıyla E-öğretmene sorulan sorulara gelen yanıtlar da geribildirimin sağlanmasında etkili olmuştur.
Etkili bir E-öğrenme ortamında etkileşimin düzeyi ve devamlılığı, öğrencilere sağlanan geribildirim ve katılım düzeyiyle doğrudan ilişkilidir (Vrasidas, McIsaac, 1999). Vrasidas ve MC Isaac (1999) gerçekleştirdikleri çalışmada öğrenci devamlılığı ile geribildirim ve etkileşim sağlama boyutları arasında bir ilişki olduğunu bulmuştur. Geribildirimden memnun olan öğrenciler E-öğrenme uygulamasına katılmada daha istekli olmaktadırlar. Bu çalışmada da geribildirimin ve geribildirim sağlama şeklinin öğrenciler için ne derece önemli olduğu görülebilmektedir (Bknz. Tablo 23).
Tablo 23
Geribildirim Sağlama Şekli
Sayı Yüzde
site güncellendikçe 34 72,3
e-öğretmene sorulanlara
verilen yanıtlarla 9 19,1
Doğrudan sorulan sorulara
verilen yanıtlarla 3 6,4
diğer 1 2,1
Toplam 47 100,0
E-öğrenmenin sınırlılıkları sorulduğunda en önemli sınırlılık “yüzyüze etkileşimin olmayışı” olarak belirtilmiştir. Öğrenciler yine de yüzyüze etkileşimin de olması gerektiği görüşündedirler. Önceki bölümlerde de belirtildiği gibi diğer en önemli sınırlılık ise maliyet konusunda yaşanmaktadır. Ancak araştırmaların da ortaya koyduğu gibi başlangıçta maliyeti yüksek olan E-öğrenme ilerleyen dönemlerde uzun vadede daha çok yarar sağlamakta ve çok daha düşük maliyetli bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Öğrencilerin görüşlerine göre E-öğrenmenin sınırlılıkları çoktan aza doğru Tablo 24’te sıralanmaktadır.
Tablo 24
E Öğrenmenin Sınırlılıkları
Sayı Yüzde
1 Yüzyüze etkileşimin olmaması 30 63,8
2 Maliyet 8 17
3 Bana fazla sorumluluk yüklemesi 5 10,6
4 Konuların karmaşıklığı 2 4,3
5 Sınırlılığı yok denebilir 1 2,1
6 Diğer 1 2,1
Kullanılan E-öğrenme modeli de uygulamanın işleyişi bakımından önemli bir etken olmuştur. Bu çalışmada öğrencilere ileride gerçekleştirecekleri çalışmalarında kullanmak isteyecekleri E-öğrenme modeli de sorulmuştur. Alınan yanıtların dağılımı Tablo 25’te verilmektedir.
Tablo 25 incelendiğinde öğrencilerin E-öğrenmenin Web tabanlı modelini kullanmak istedikleri ortaya çıkmıştır. Web tabanlı E-öğrenme modellerinin öğrenciler üzerinde kullanım ve erişim açısından daha olumlu bir etkiye sahip olduğu bilinmektedir. Çünkü Web tabanlı modelde öğrenciler zaman ve mekan sınırlamasından bağımsız olarak istedikleri düzeyde erişim olanağına kavuşabilmektedir.
Tablo 25
Tercih Edilen E Öğrenme Modeli
Sayı Yüzde Web tabanlı 32 68,1 Portal 7 14,9 E-Posta tabanlı 7 14,9 Telefonlu 1 2,1 Diğer 0 0 Toplam 47 100
Çok sayıda uygulamacıya göre “yayım için web kullanmak önemli ölçüde tasarruf sağlamaktadır (Baron, 2002, s.31). Baron (2002)’a göre Web tabanlı model E-öğrenmede kullanılabilecek en uygun modeldir. Çünkü web tabanlı modelde erişim, geribildirim sağlama kolaylaşırken maliyetler de azaltılabilmektedir.
Bilgi transferinde öğrencilerin en etkili olabileceğini düşündüğü araçlar da belirlenmeye çalışılmıştır. Bilgi transfer araçları olarak öğrencilere Tablo 26’da verilen seçenekler sunulmuştur.
Tablo 26
En Etkili Bilgi Transfer Aracı
Sayı Yüzde
Sınıf İçi Eğitim 16 34
Web tabanlı Eğitim 8 17
BDE 20 42,6
Video Konferans 3 6,4
Diğer 0 0
Toplam 47 100
Tablo 26 incelendiğinde öğrencilerin en etkili bilgi transfer aracını seçmede geleneksel araçlarla teknoloji gerektiren araçlar arasında yakın oranda seçim yaptıkları görülebilir. Kısaca öğrencilerin kararsız oldukları da söylenebilir. Ancak Video Konferans ve Web tabanlı eğitim seçimine dikkat edilirse öğrencilerin yoğun teknoloji gerektiren araçlardan kaçındıkları görülebilir. Bu çalışmada kullanılan E- öğrenme modelinde sınıf içi öğrenme modeliyle Web tabanlı modelinin bir arada kullanıldığı göz önünde bulundurulursa öğrencilerin her iki yöntemi bir arada seçmek istedikleri sonucuna varılabilir. Öğrencilere göre hiçbir yöntem tek başına en etkili bilgi transfer aracını oluşturamamaktadır.
E-öğrenmenin en önemli bileşeni ise erişilebilirlik olmuştur. Öğrencilerin yukarıdaki model seçimini yapmasındaki en önemli etken Internet erişiminde yaşadıkları sıkıntılar olabilir. Öğrencilerin yarıdan fazlası erişilebilirliğin E- öğrenmenin en önemli bileşeni olduğu düşüncesindedir. Etkileşim ise E-öğrenmede diğer en önemli bileşen olarak görülmektedir. Öğrenciler kolaylıkla erişim sağladıkları bir E-öğrenme ortamında etkileşimli öğrenme gerçekleştirmeyi hedeflemektedirler. Sorularına anında yanıt alabilme, paylaşımda bulunma, görsel ve işitsel içerikten yararlanma gibi etkinlikleri güvenli bir ortamda gerçekleştirme isteğinde olduklarını belirtmişlerdir (bknz. Tablo 27).
Tablo 27
E Öğrenmenin En Önemli Bileşeni
Sayı Yüzde Güvenlik 3 6,4 Erişilebilirlik 26 55,3 Ölçülebilirlik 1 2,1 Maliyet 2 4,3 Geribildirim 3 6,4 İletişim 4 8,5 Etkileşim 8 17 Toplam 47 100
Öğrenciler bu araştırmada gerçekleştirdikleri E-öğrenme uygulaması boyunca en çok Internet erişimi konusunda sıkıntı yaşadığını belirtmiştir (Bknz Tablo 28). Öğrencilerin yarıya yakını Internet erişiminde sıkıntı yaşamıştır. Bu nedenle bir önceki tabloda da (Tablo 27) görülebildiği gibi bu çalışmaya katılan öğrenciler için
erişilebilirlik E-öğrenmenin en önemli bileşeni olmuştur. Murphy (2005)
çalışmasında erişilebilirliğin öğrenciler açısından son derece önemli bir etmen olarak görüldüğünü bulmuştur
Tablo 28
En Çok Olumsuzluk Yaşanan Durum
Sayı Yüzde Geribildirim 8 17 Internet Erişimi 23 48,9 Süre 7 14,9 Maliyet 5 10,6 Sitenin İçeriği 4 8,5 Konular 0 0 Toplam 47 100