Çok Modlu Taşımacılıkla İlgili Operasyonel Seviyede Yapılmış Çalışmalar

olan çalışmalara değinilmiştir. D’Este (1996) modlar arası taşımacılık sistemi modellemesinin gereksinimlerini göstermek için olay tabanlı bir yaklaşım ortaya koymaktadır. Bu çalışmada olay tabanlı çerçevenin geleneksel ağ modellerine de dahil edilebileceği ispat edilmiştir. Olay tabanlı ağ modelinin, modlar arası sistemlerin modellenmesi ve performansının değerlendirilmesi için değerli bir araç olduğu gösterilmiştir. Karar verici olarak ağ ve modlar arası taşımacılık operatörlerinden faydalanılmış, fakat uygulama yapılmamıştır. Southworth ve Peterson (2000), 1997’de yapılan “Amerikan Ürün Akış Anketi”nde ortaya konulan beş milyon varış ve başlangıç nakliyelerinin bir kısmının benzetiminin yapılmasına destek vermek amacıyla bir ağ geliştirmişlerdir. Makalede bu anketteki modlar arası taşımacılık yük hareketlerinin rotalanmasına odaklanılmıştır. Karar verici, ağ ve modlar arası taşımacılık operatörüdür ve “coğrafik bilgi sistemleri” teknolojisinden faydalanılmıştır. Newman ve Araiyano (2000) çalışmalarında, merkeziden merkezi olmayana doğru karar verme yaklaşımlarını incelemişlerdir. Bu inceleme, trenlerin doğrudan ve dolaylı (aktarma merkezi aracılığıyla) programlanması ve modlar arası taşımacılıktaki demiryolu kısmı için konteynerlerin trenlere yüklenmesi konularını kapsamaktadır. Amaç, her tren için sabit bir maliyet, her konteyner için değişken taşıma ve elleçleme maliyetleri ve teslim ihtiyaçlarını zamanında karşılamak için katlanılan depolama maliyetlerinden oluşan operasyon maliyetlerini minimize etmektir. Karar verici şebeke ve modlar arası taşıma operatörüdür ve varsayımsal bir örnek verilmiştir. Regan ve Golob (2000) Kaliforniya Limanı’ndaki modlar arası taşıma tesislerinin, bu tesisleri kullanan ve karayolu taşımacılığı yapan firmaların bakış açısıyla verimliliklerini araştırmışlardır. Sonuçlar, yaklaşık 1200 özel ve kiralık taşımacı firmayla yapılan ankete dayandırılmıştır. Yapılan araştırmada daha çok liman operasyonlarındaki sıkışıklık problemi üzerinde durulmuştur. Newman ve Yano (2000) modlar arası taşımacılığın bir parçası olan demiryolu taşımacılığı için trenlerin ve bu trenlere yüklenecek konteynerlerin atanması ve çizelgelenmesi problemini araştırmışlardır. Problemin amacı, teslim gereksinimlerini tam zamanında karşılayacak sabit ve değişken taşıma ve işletim maliyetlerini en aza indirmektir. Ağ operatörü ve modlar arası taşımacılık operatöründen karar verici olarak faydalanılmıştır, gerçek bir uygulama yapılmamıştır ve tam sayılı programlama ve ayrıştırma yaklaşımlarından faydalanılmıştır. Gambardella vd. (2001) bir konteyner terminalindeki yükleme ve boşaltma operasyonlarının kaynak tahsisi ve programlanması problemlerine bir çözüm getirmişlerdir. Her iki problem de hiyerarşik bir yapıda formüle edilmiş ve çözülmüştür. Öncelikle kaynak tahsisi problemi çözülmüş, daha sonra konteynerlerin yükleme ve boşaltma listelerinin hesaplanması için bir programlama yaklaşımı formüle edilmiştir. Karar verici, modlar arası taşımacılık ve terminal operatörüdür,

gerçek bir olay örnek verilmiştir ve tabu araması yaklaşımından faydalanılmıştır. Gambardella vd. (2002) modlar arası taşımacılık terminallerinin denizden uzak olan modlar arası taşımacılık terminalleri arasındaki akışlarının benzetimi için bir model geliştirmiştir. Karar verici, terminal ve modlar arası taşımacılık operatörüdür ve gerçek bir olay incelenmiştir. Holguin-Veras ve Thorson (2003) boş ticari araçların akışlarını anlatan matematiksel formülasyonları, belirli bir ürün akışı matrisinin formülasyonu olarak geliştirmişlerdir. Bu formülasyonlar, olasılık kurallarına ve uzamsal etkileşim kavramlarına dayanmaktadırlar. Zhang vd. (2003) modlar arası taşımacılığın temellerinden biri olan konteyner terminallerindeki alan tahsisi problemi üzerinde çalışmışlardır. Problemin amacı, gemide yüklü bekleyen konteynerlerin ve gönderilmeyi bekleyen konteynerlerin sayısının belirlenmesidir. Gayialisi ve Tatsiopoulos (2004) bir yağ firmasının araç rotalama ve çizelgeleme kararlarında kullanılan bir KDS geliştirmiştir. Üzerinde durulan problem, bir dizi dağıtım merkezinden müşterilere yağ ürünlerinin karmaşık dağıtım süreçlerini ele almaktadır. Martinez vd. (2004) demiryolu terminallerinde trenler arası yük transferi için bir simülasyon modeli ve modelleme yaklaşımı ortaya koymuşlardır. Jansen vd. (2004) Danzas Euronet adlı bir firma için tasarlanan bir operasyonel planlama sistemini tanıtmışlardır. Sistem Almanya’da tren ve çekici ile taşınan günlük ortalama 4000 konteynerlik siparişlerin planlanması için kullanılmaktadır. Erera vd. (2005) tank operatörlerinin karşılaştığı değer yönetimi problemlerine odaklanmıştır. Özellikle tank konteyneri filolarının dengesiz ticari akışlar altında maliyet etkinliği ile yönetilmesi konusu üzerinde durulmuştur. Makalede entegre tank konteyneri yönetimi için aynı anda hem yükleme hem de boşaltma hareketlerinin planlandığı bir optimizasyon modeli geliştirilmiştir. Poh vd. (2005) çok sayıdaki kaynaktan, çok çeşitteki ürünün, kesikli zaman aralıklarında çok sayıdaki hedefe taşınmasını içeren gerçek bir problemin çözümü için bir yaklaşım tanımlamışlardır. Amaç, operasyonun tamamını gerçekleştirmek için gereken kesikli dönemlerin toplam sayısını minimize etmektir. Corry ve Kozan (2006) konteyner trenlerinin yük planlaması için analitik bir atama modeli oluşturarak işletme stratejileri geliştirmeye çalışmışlardır. Problem, çok sayıda belirsiz parametresi olan dinamik atama problemi olarak tanımlanmıştır. Model çok amaçlıdır ve amaçlar, fazla elleçleme zamanını minimize etmek ve trenin yük dağılımını optimize etmektir. Dinamik bir yapısı olan yük planlama atama modelinin statik bir versiyonu da geliştirilmiş ve bu iki model karşılaştırılmıştır.

Operasyonel seviyede hazırlanmış tez çalışmaları ise aşağıdaki gibi açıklanmıştır. Newman (1998) tarafından hazırlanmış olan tez çalışmasında, demiryolu ağırlıklı modlar arası taşımacılık operasyonları üzerinde durulmuştur. Trenlerin zaman çizelgelemesi ve

konteynerlerin atanması problemi incelenmiştir. Amaç, bunları yaparken teslim tarihlerini geciktirmeden, trenlerin çalışmasının sabit maliyetlerinin toplamını ve konteynerlerin taşınmasının ve envanterde tutulmasının birim maliyetlerini minimize etmektir. Doğrudan ve dolaylı trenlerle konteynerlerin çok periyotlu bir planlama ufkundaki dinamik gelişleri göz önünde bulundurulmuştur. Problem, tamsayılı karar değişkenleri olan matematiksel bir model olarak tanımlanmıştır, çözüm içinde ayrıştırma tekniği kullanılmıştır. Alattar (2003) modlar arası konteyner yük terminali olarak bilinen bir çeşit liman terminalindeki taşıma ve operasyonlara odaklanmıştır. Terminaldeki konteynerlerin taşınması, gemiler, çekiciler ve bazen de trenlerle yapılmaktadır. Konteyner terminal operasyonlarının optimizasyonu için matematiksel bir model geliştirilmiştir. Çok amaçlı optimizasyon ve kesikli matematik yaklaşımları, tamsayılı bir program geliştirmek için kullanılmıştır. İki amaç fonksiyonu vardır. Bunlar, gemilerin bekleme sürelerinin minimizasyonu ve konteynerlerin bekleme maliyetlerinin minimizasyonudur. Buradaki hedef, optimal rıhtıma yanaşma stratejisini kullanarak, amaç fonksiyonlarının minimize edilmesidir. Chang (2004) otobüslerin optimal sistemli ve kullanıcı dengeli dinamik trafik atama modellerine dahil edilmesi üzerine bir çalışma yapmıştır. Bu çalışmada, otomobil ve otobüslerin bir ağ üzerindeki modlar arası yolculukları tamsayılı doğrusal programlama şeklinde modellenmiştir.