ÇOCUKLARIN YAġADIKLARI SOSYOKÜLTÜREL ORTAMLA

Bu araĢtırmanın sonuçları, çocukların yaĢadıkları yerlerin“il, kenar mahalle, ilçe ya da köy olması” onların sosyal becerini etkilediğini ortaya koymuĢtur. Sonuçlar, ilde yaĢayan çocukların sosyal becerinin “İletişim” alt

boyutunda kenar mahalle ve köyde yaĢayan çocuklara göre daha yüksek

olduğunu göstermiĢtir. "Uyumsuzluk" alt boyutunda da kenar mahallede yaĢayan çocuklar il ve ilçede yaĢayan çocuklardan düĢük puan almıĢlardır. Ayrıca “Uyumsuzluk” alt boyutunda ilçede yaĢayan çocukların sosyal becerilerinin köyde yaĢayan çocuklara göre daha yüksek olduğu saptanmıĢtır. Benzer Ģekilde, “Çekingenlik” boyutunda da köyde yaĢayan çocukların diğer gruplardan daha düĢük puanlar aldıkları görülmüĢtür. Genel olarak il ve ilçe merkezinde yaĢayan çocukların sosyal becerilerinin köy ve kenar mahallede yaĢayan çocuklara göre daha yüksek olduğu görülmüĢtür.

Kent ortamında yetiĢen çocuklar spor, sanat, kültür, eğitim vb. olanaklar açısından köy ortamında bulunan çocuklara göre avantajlıdırlar (Akt. Koçak,2012). Köy ve kenar mahalle gibi yerlerin çocuklara sundukları sosyal ortamlar il ve ilçe merkezlerine göre daha sınırlıdır. Özellikle, köylerde nüfusun ve sosyal etkinliklerin il merkezlerine göre az olması çocukların sosyal becerilerinde meydana gelen bu farklıklara yol açabilir.

Bu sonuç doğrultusunda, köy ve kenar mahallerde okula devam eden çocukların sosyal becerilerinin desteklenmesi ile ilgili destekleyici müdahale programları uygulanması önerilebilir. Özellikle, sosyalleĢmeyi destekleyen alan gezileri ya da doğrudan iletiĢim becerilerini destekleyici etkinliklerin bu yerlerde uygulanmasının çocuklar açısından yararlı olacağı düĢünülmektedir.

Bu bulgunun tersine Koçak(2012) 'ın ilköğretim ikinci kademeye devam eden çocuklar üzerinde yaptığı araĢtırmada çocukların köyde veya kentte yaĢamalarıyla sosyal beceri düzeyleri arasında anlamlı farklılık olmadığı, yerleĢim biriminin çocukların sosyal davranıĢlarında herhangi bir etki yaratmadığı saptanmıĢtır. Bu araĢtırmada yerleĢim biriminin çocukların sosyal beceri puanları üzerinde bir farklılığa yol açmaması, örneklem grubundaki çocukların sosyal beceri puanlarını etkileyen farklı değiĢkenlerin (okulöncesi eğitim, okul hayatı, ailenin sosyo ekonomik düzeyi vb.) olabileceğini düĢündürmektedir. Koçak (2012) 'ın belirttiği gibi kent ortamında her ne kadar birçok sosyal olanak olsa da bu olanaklara ulaĢmak sosyo-ekonomik imkanların iyi olmasına bağlıdır. AraĢtırma kapsamına dahil edilen kent çocuklarının alt sosyo-ekonomik düzeyde olmaları ve kent merkezlerinde olan çeĢitli olanaklara (spor, sanat, kültür, eğitim vb.) ulaĢamamalarının bu sonuçta etkili olduğu düĢünülmüĢtür (Koçak,2012).

Çocuklar ilköğretim ikinci kademeye gelinceye kadar en az 5 yıl eğitim görmektedir. Çocuğun okulda akranlarıyla bir arada bulunmasının ve verilen eğitimin olumlu etkisiyle çocuklar sosyal becerini geliĢtirmiĢ ve benzer seviyelere gelmiĢ olabilirler. Ayrıca bu çocukların okulöncesi eğitim aldığı varsayılırsa, okulöncesi eğitimin çocuğun sosyal geliĢimine olumlu etkisiyle bu sonuç elde edilmiĢ olabilir.

5.1.2. ÇOCUKLARIN SOSYAL BECERĠLERĠ ĠLE ÖĞRETMEN ÖZELLĠKLERĠ ARASINDAKĠ ĠLĠġKĠNĠN KARġILAġTIRILMASINA ĠLĠġKĠN SONUÇLAR

Bu araĢtırmanın ortaya koyduğu diğer bir bulgu ise mezuniyet derecesi, hizmet yılı, ve görev süresi gibi öğretmen özelliklerinin çocukların sosyal becerilerini etkilediğidir. Sonuçlar ön lisans derecesine sahip olan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların sosyal becerilerinin diğer gruplara göre daha yüksek olduğunu ortaya koymuĢtur. Benzer bir araĢtırmada, Özbey (2009) okul öncesi eğitimi öğretmenliğinden mezun olan öğretmenlerin çocukların problem davranıĢlarında daha olumlu etkileri olduğu ortaya konmuĢtur. Yine, Denizel Güven ve Cevher (2005), önlisans mezunu okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin sınıf yönetimde diğer gruplardan daha baĢarılı olduklarını bulmuĢlardır. AraĢtırmalar, öğretmenlerin eğitim düzeyi arttıkça tükenmiĢliklerinin arttığını, iĢ doyumunun azaldığını göstermektedir (ġahin Seçer ve AvĢaroğlu, 2002; Sargent ve Hannum, 2003).

AraĢtırmanın öğretmenlerle ilgili ortaya koyduğu diğer bir sonuç ise; 10 ve üzeri yıl ve 1-4 yıl hizmet veren öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların sosyal becerilerinin hizmet yılı 5- 9 yıl olanlardan daha yüksek olduğudur.

Bu sonuç değerlendirildiğinde; mesleğe yeni baĢlayanların üniversiteden yeni mezun oldukları ve bilgileri yeni olduğu için, 10 ve üzeri kıdem yılına sahip öğretmenlerinde daha tecrübeli oldukları için sosyal becerileri kazandırmakta daha baĢarılı olabilecekleri düĢünülebilir.

AraĢtırma bulgusunun tersine Özbey(2009) öğretmenin kıdemine göre çocukların sosyal becerilerinin farklılık göstermediğini bulmuĢtur. Söz konusu bulgu, araĢtırmada, öğretmenlerin her kıdem durumunda kendilerini geliĢtirdikleri Ģeklinde yorumlanmıĢtır. Ancak aynı araĢtırmada çocukların problem davranıĢlarının öğretmeninin mesleki kıdemine göre farklılık gösterdiğini saptanmıĢtır.

AraĢtırmanın öğretmenlerle ilgili ortaya koyduğu son sonuç ise;aynı okulda 3-5 yıldır görev yapan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların o okulda yeni çalıĢmaya baĢlayan ve uzun süredir çalıĢan öğretmenlerin sınıflarındaki çocukların sosyal becerilerinden daha yüksek olduğudur. AraĢtırmanın bu

sonucu öğretmenlerin çalıĢtıkları okuldaki görev sürelerinin çocukların sosyal becerilerinde etkili olduğunu göstermiĢtir. Görev süresi ile iliĢkili yaĢanan bütün çatıĢmaların temelinde öğretmenlerin görev süreleriyle bağlantılı olarak okuldaki sosyal ve mesleki iliĢkilerinin yıpranması, fazla samimi olmanın getirdiği olumsuz iliĢkiler ya da görev süresinin az olmasının getirdiği yabancılık olduğu sonucuna varmıĢlardır (Özgan , 2006). Buradan yola çıkarak görev süresi 3-5 yıl olan öğretmenlerin 0- 2 yıl olanlara göre görev süreleri daha fazla olduğu için velilerle daha sağlıklı iletiĢim kurabildikleri ve okul- aile iĢbirliğini sağlayabildikleri için daha yüksek puan aldıkları söylenebilir. Ayrıca çalıĢma süresi 0-2 yıl olan öğretmenler okula, okulun bulunduğu çevreye yabancı olabilir. Yabancı oldukları içinde çevredeki olanakları çocukların sosyal becerilerini geliĢtirmek konusunda kullanmakta zorluk çekmiĢ olabilirler. 6 yıl ve üzeri çalıĢma süresi olanların 3-5 yıl arası olanlardan daha düĢük puan almasının nedeni ise 6 yıl ve üzeri görev süresi olan öğretmenlerin okuldaki sosyal ve mesleki iliĢkilerinin yıpranması olabilir.

5.1.3. ÇOCUKLARIN SOSYAL BECERĠLERĠ ĠLE DEVAM ETTĠKLERĠ