ÇOCUK KİTAPLARI VE ŞİİR YAZMA ETKİNLİKLERİ

Çocuk edebiyatı okuma-yazma etkinliklerinin en etkili ilacıdır. Sınıfta öğretmen çocuk kitaplarını okuyabilir ve tartışabilir. Çocuk anladığını, karakter hakkındaki duygularını ya da hikâyede üzerinde durulan mekânı şiir yoluyla aktarabilir. Hem hikâyenin derinine inmiş olur hem de en etkili kelime ve biçim ile aktarmaya çalışacağından yazma gelişimini olumlu yönde etkiler. Aşağıdaki örnek “I am...”

formülü ile 5. Sınıf öğrencisi tarafından yazılmıştır. Kira-Kira (yazarı Cynthia Kadohata’dır) iki kız kardeşin ilişkisini ve hayatını anlatır. Öğrenci bu kitabı okuduktan sonra kendini bu karakterin yerine koyarak bu şiiri yazmıştır. Öğrencilerin okuduğu çocuk kitabı hakkında yazılı olarak tepki vermesidir. Öğrenci sadece okuduğunu anlama değil eleştirel düşünme becerisini de şiir yazma yoluyla gösterir.

4.3.PAYLAŞMA

Şiir okuma-yazma etkinliklerin bir önemli aşaması da şiir paylaşımıdır. Öğrenci sevdiği ve haz duyduğu şiirleri sınıfla paylaşır. Öğretmen de sınıfta şiir okuyarak paylaşımı sağlar. Öğrencilerin kendi yazdıkları şiiri paylaşmaları öğrencileri sadece motive etmez onlara yazmanın ne kadar keyifli olduğunu da gösterir. Paylaşma bir bakıma çabalarını ve başarılarını kutlama şansıdır. Paylaşmak sosyal iletişimi ve etkileşimi güçlendirir.

5. SONUÇ

Şiir, dilin gücünü gösteren bir yazım türüdür. Şiir ustalıkla seçilmiş kelimelerle çok şey anlatır, kalbin ve zihnin derinliklerine ulaşır. Şair

okuyucusu ile dilsel iletişim kurar. Şiir dil ediniminde çok önemli rol oynar.

Şiir yazma çalışmalarında genellikle önemsenmeyen ısınma (ön hazırlık) çalışmalarının çok büyük önemi vardır. Şiir doğru ve etkili bir şekilde sınıfa getirildiği ve uygulandığı zaman öğrencinin yazma çalışmasına katkısı çok büyüktür. Şiir yazma çalışmaları atölye çalışmalarıdır, bir süreçtir ve bu süreç planlı aşamaları içerir. Bu aşamalar ısınma, ortak yazma, modelleme, serbest yazma ve paylaşmadır. Öğretmenlerin bu aşamaları başarı ile uygulaması çocuğun hayat boyu okuma ve yazma öğrenimine sağlam temel oluşturur. Yukarıdaki örnek etkinliklerin yazma becerisine nasıl etki sağlayabileceğini düşünerek yazma çalışmalarına şiirin katkısını şu şekilde özetleyebiliriz:

1. Öğrencinin yazma çalışmalarına olumlu bakmasını sağlar. 2. Öğrenciyi yazmaya motive eder.

3. Kelime dağarcığını geliştirir. 4. Yaratıcılığını geliştirir.

5. Yazma öğreniminde özgüven sağlar. 6. Yazma dilini öğretir.

7. Düşünce ve duyguları yaratıcı bir şekilde yazıya yansıtır. 8. Sosyal iletişimi sağlar.

9. Daha sonraki eğitim aşamalarında yazma eğilimini geliştirir. 10. Yazmaktan zevk almalarına yardımcı olur.

Eğitimci olarak öğrencilerimize ömür boyu okuma-yazma alışkanlığı kazandırma sorumluluğu bizdedir. Şiir de bu altyapıyı sağlayacak ve motive edecek yazım türlerinden en etkili olanıdır.

KAYNAKÇA

Aksan, D. (1999). Şiir dili ve Türk şiir dili. (4. Basım). Ankara: Engin Yayınevi. Akyol, H. (2006). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök

Yayıncılık.

Anderson, R. C. (1994). Role of the reader’s schema in comprehension, learning and memory. In R. B. Rudell et al. (Eds.), Theoretical models and processes of reading, (469-482). Newark: DE: International Reading Association.

Borgia, L., Horack, D. & Owles, C. (2006). Poetry is a multifaceted tool. Illinois

Reading Council Journal, 34 (2), 56-60.

Cambourne, B. (1987). Language, learning and literacy. In A. Butler & J. Turbill (Eds.), Towards a reading writing classroom (5-10). Portsmouth, NE: Heinemann. Cambourne, B. (2000/2001). Conditions for literacy learning. The Reading Teacher.

54 (4), 414-417.

Carty, M. (2005). Exploring writing in the content areas: Teaching and supporting

learners in any subject. Ontario, Canada: Pembroke Publishers Limited.

Cecil, N. L. (1994). For the love of language. Poetry for every learner. Winnipeg, MB: Peguis.

Cooper, J. David & Kiger, Nancy, D., Robinson, M. D., and Slansky, J. A. (2012).

Literacy: Helping children construct meaning. (8th edition). NY: Houghton Mifflin Co.

Cornett, C. (2007). Creating meaning through literature and the arts: Arts integration

for classroom teachers (3rd edition). Boston, MA: Pearson.

Cullinan, E. B., Scala, M. C. & Schroder, V. C. (1995). Three voices. York, MA: Stenhouse Publishers.

Denman, G. (1988). When you have made it your own...Teaching poetry to young

people. Portsmouth, NH: Heinemann.

Dias, P. X. (1992). Literary reading and classroom constraints: Aligning practice with theory. In J. A. Langer (Ed.), Literature instruction: A focus on student response, ( 131-162). Urbana, IL: National Council of Teachers of English.

Durham, J. (1997). On time and poetry. The Reading Teacher. 51, 76-79. Fletcher. R. (1993). What a writer needs. Portsmouth, NE: Heinemann.

Fountas, I. C. & Pinnell, G. S. (2001). Guiding readers and writers. Portsmouth, NE: Heinemann.

Frye, E. M., Trathen, W. & Schlagal, B. (2010). Extending acrostic poetry into content learning: A scaffolding framework. The Reading Teacher, 63 (7), 591-595. Galda, L., Cullinan, B. E. & Sipe, L. R. (2010). Literature and the child. Belmont,

CA: Wadsworth Cengage Learning.

Güleryüz, H. (2002). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Hayes, J. R. (2004). A new framework for understanding cognition and affect in writing. In R. B. Ruddell and N. J. Unrau (Eds.), Theoretical models and

processes of reading, (1399-1430). Newark, DE: International Reading

Association.

Heard, G. (1989). For the good of the earth and sun: Teaching poetry. Portsmouth, NH: Heinnemann.

Johnson, D. (2009). The joy of children’s literature. Boston, MA: Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company.

Katz, S. A. & Thomas, J. A. (2004). The word in play. 2nd. Edition. Baltimore, ME: Paul H. Brookes Publishing Co.

Kiefer, B. Z. (2010). Charlotte Huck’s children’s literature. (10th edition). Boston, MA: Mc Graw Hill Higher Education.

Kovalcik, B. & Certo, J. L. (2007). The poetry cafe is open! Teaching literary devices of sound in poetry writing. The Reading Teacher, 61 (1), 89-93.

Kucan, L. (2007). “I” poems: invitations for students to deepen literary understanding.

The Reading Teacher, 60 (6), 518-525.

Lenz, L. (1992). Crossroads of literacy and orality: Reading poetry aloud. Language

Arts, 69, 597-603.

Linaberger, M. (2005). Poetry top 10: A foolproof formula for teaching poetry. The

Reading Teacher, 58 (4), 366-372.

Lockward, D. (1994). Poets on teaching poetry. The English Journal. 83 (5), 65-70. Lynch-Brown, C., Tomlinson, C. M. & Short, K. G. (2011). Essential of children’s

literature. (7th Edition). Boston, MA: Pearson.

McClure, A. (1990). Sunrises and songs: Reading and writing poetry in an elementary

classroom. Portsmouth, NE: Heinemann.

Miller, D. (2008). Teaching with Intention. Boston, MA: Stenhouse Publisher. Nettles, H. D. (2006). Comprehensive literacy instruction in today’s classrooms: The

whole, the parts, and the heart. Boston, MA: Pearson.

Norton, D. E. (2011). Through the eyes of a child. Boston, MA: Pearson. Oğuzkan, A. F. (2001). Çocuk Edebiyatı. (7. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.

Perfect, K. A. (1999). Rhyme and Reason: Poetry for the heart and head. The Reading

Teacher, 52 (7), 728-737.

Ray, K. W. & Laminack, L. L. (2001). The writing workshop. Urbana, IL: National Council of Teachers of English.

Roe, D. B. & Ross, E. P. (2006). Integrating language arts through literature and

thematic units. Boston, MA: Pearson.

Rogers, W. C. (1985). Teaching for poetic thought. The Reading Teacher, 39, 296-300. Rosenblatt, L. M. (1978). The reader, the text and the poem. The transactional theory

of the literary work. Carbondale, IL: Southern Illinois University Press.

Rosenblatt, L. M. (1980). What facts does this poem teach you? Language Arts, 57(4), 386-394.

Rosenblatt, L. M. (2004). Transactional theory of reading and writing. In R. B. Ruddell and N. J. Unrau (Eds.), Theoretical models and processes of reading, (1363-1398). Newark, DE: International Reading Association.

Routman, R. (2001). Everyone succeeds with poetry writing. Instructor, 111 (1), 26-31.

Routman, R. (2005). Writing Essentials. Portsmouth, NH: Heinemann.

Ruddell, R. B. & Unrau, N. J. (2004). Reading as a meaning-construction process: The reader, the text and the teacher. In R. B. Ruddell and N. J. Unrau (Eds.),

International Reading Association.

Russell, D. L. (2009). Children’s literature. (6th edition). Boston, MA: Pearson. Sekeres, D. C. & Gregg, M. (2007). Poetry in third grade: Getting started. The

Reading Teacher, 65 (5), 466-475.

Shapiro, S. (1985). An analysis of poetry teaching procedures in sixth grade. Reading

Research Quarterly, 20, 368-381.

Simon, L. (2005). Write as an expert: Explicit teaching of genres. Portsmouth, NE: Heinemann.

Szabo, S. (2008). Patterned poetry writing helps preservice teachers summarize content learning. The Delta Kappa Gamma Bulletin, 25 (1), 23-26.

Temple, C., Ogle, D., Crawford, A. & Freppon, P. (2005). All children read. Boston, MA: Pearson.

Temple, C., Martinez, M & Yokota, J. (2011). Children’s books in children’s hands. (4th _{Edition). Boston, MA: Pearson.}

Tompkins, G. E. (2011). Literacy in the early grades. (3rd edition). Boston, MA: Pearson.

Tompkins, G. E. (2006). Literacy for the 21st Century (4th edition). Columbus, OH: Merrill Prentice Hall.

Türk Dil Kurumu, http://tdkterim.gov.tr/bts/

Şirin, M. R. (2000). 99 Soruda Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society. Cambridge, MA: Harvard University Press. Wiseman, A. (2011). Powerful students, powerful words: Writing and learning in a

poetry workshop. Literacy, 45 (2), 70-77.