Çift Kültürlü Yetkinlik

Çift kültürlü yetkinlik; her iki kültür hakkında bilgi sahibi olmak, her iki kültürde de etkin bir şekilde işlev görebilen inanca ve kültürlü etkinliğe sahip olmak, her iki kültür grubuna karşı olumlu tutuma sahip olmak, her iki kültürün bireyleri ile dil yeteneği ve sözsüz iletişimin dâhil olduğu iletişim kurabilmek ile elde edilir (LaFromboise vd.,1993). Başka bir ifade ile bireylerin hem kendi hem de ev sahibi toplumun kültüründe başarılı bir şekilde davranış segilemesi ile her iki kültürdeki bireylerle iletişim becerisine sahip olmasıdır

(Basilio, 2014). LaFromboise vd. (1993), iki farklı kültürde yaşayan ve çift kültürlü yapıya sahip olan bireylerin bu ortamda yaşama sürecini etkin bir şekilde yönetebilmesi ve ihtiyaç duyacağı çift kültürlü yetkinliği sürdürebilmesi ve geliştirmesi için bir dizi becerilerin gerektiğini ileri sürmüş ve aşağıda belirtilen beceri ve tutumları önermişlerdir:

Kültürel Ġnanç ve Değerleri Bilme: Bir kültürün günlük yaşam tarzı, tarihi, kurumları ve

dini törenleri hakkındaki bilgi ve bunların farkındalığını ile dini konular, siyasi politikalar ve grup üyeleri arasındaki günlük etkileşimleri yöneten kuralları bilmeyi kapsar.

Her Ġki Gruba KarĢı Olumlu Tutum: İki kültür grupları arasındaki hiyararşik ilişkilere

uyarak her iki gruba olumlu bir şekilde yaklaşmayı kapsamaktadır.

Çift Kültürlü Yeterlilik: İki kültür içindeki kişilerarası ilişkileri etkin bir şekilde sürdürüp ve

geliştirebileceği inancına sahip olmayı kapsar. Başka bir ifadeyle bireyin her iki grup içerisinde kişinin kültürel kimliği kaybetmeden tatmin edici ve etkin bir şekilde yaşayabileceği inancı, düşüncesi veya güvenidir. d) Her iki kültürle iletişim becerisi: bir bireyin adapte olduğu yeni kültür üyeleri ile fikir ve duyguları ile hem sözlü hem de sözsüz iletişim kurmayı kapsar. Dolayısıyla dil yetkinliği, iki kültürlü yetkinlikte önemli bir yapı taşı olmaktadır.

Rol Repartuarı: Her iki kültüre uygun davranma yeteneği veya iki kültür arasında bireylerin

uygun davranış ve roller geliştirilmesini içerir.

Gerçekçi (Topraklı) Olma: Her bir kültürle gereken güvenli sosyal ağın kurulmasını kapsar.

Çift kültürlülüğü yönetmede başarılı olan bir birey, her iki kültürde istikrarlı sosyal ağlar kurabilmektedir.

Yukrıdaki beceriler arasında rasyonel bir ilişki olabilmektedir. Bir veya daha fazla beceriler tek ve çift kültürlülük arasında kilit rol üstlenebilirler. LaFromboise vd. (1993) bu beceriler arasındaki ilişkilere dayandırılarak; beceriler arasında doğrusal olmayan, hiyarşik ilişkilerin olduğu “çift kültürlü yetkinlik varsayımı” modeli geliştirmişlerdir. Bu model bir bireyin hem yeni kültürde etkili olma hem de kendi öz kültür yetkinliğini başarılı bir şekilde sürdürebilmesi için ihtiyaç duyduğu beceri yeteneklerine odaklanmaktadır (Tablo 1.3).

Tablo 1.3. Ġkinci Kültür Edinmede Ġki Kültürlü Yetkinlik Becerilerinin Etki Dereceleri

Model 1 2 3 4 5 6

Asimilasyon Düşük Düşük Düşük Düşük Düşük Düşük

Kültürlenme Düşük Düşük Orta Orta Düşük Düşük

Değişimli Olma Yüksek Yüksek Yüksek Yüksek Yüksek Yüksek

Çoklu kültür Orta Orta Orta Orta Orta Orta

Kaynaşma Orta Orta Orta Düşük Düşük Orta

1:Kültürel değer ve inanç bilgisi; 2:Her iki gruba karşı olumlu tutum; 3: İki kültürlü yeterlilik, 4:iletişim yetkinliği; 5:Rol repartuarı; 6:gerçekçi (topraklı olma duygusu)

Tablo 1.3 incelendiğinde ikinci kültür edinmedeki 5 modele, becerilerin ne derecede etki ettiği gösterilmiştir. Değişimli Olma (Alternation) modelinin bu becerilerin kazanılmasını kolaylaştıran model olduğu görülmektedir. Başka bir ifadeyle çift kültürlü yetkinliğin alternation modelinin gelişmesinden ortaya çıktığı söylenebilir. Literatürdeki araştırmalar iki kültürlü ortamda yaşayan bireylerin, tek kültürlü yaşam tarzından daha faydalı olduğu deneyimleri bulduğunu ortaya koymuştur. Burada iyi bir refah düzeyinin anahtarı her iki kültürdeki yetkinliği sürdürmek ve geliştirme becerisidir. LaFromboise vd. (1993) iki kültürlü yetkinliğin gelişmesinde bireylerin demografik özelliklerinin (kişisel ve kültürel kimliği, yaş ve yaşam döngüsü, cinsiyet ve ekonomik durumu) etkili olabileceğini ileri sürmüştür.

Basilio (2014), iki farklı kültür içinde yaşamak zorunda kalan bireylerin, her iki kültürün yaşam stillerine, değerlerine, inançlarına ile örf ve adetlerine uyum sağlayabilmesi ve her iki kültür yapısını yönetebilmesi için bazı özelliklerinin olması gerektiğini ifade etmiş ve üç temel özellik sıralamıştır. Bunlardan birincisi çift kültürlü yapıya sahip bireylerin yukarıda belirtilen çift kültürlü yetkinliğe sahip olmaları gerekliliğidir. İkincisi bireylerin çevredeki belirtilere bir tepki olarak yeni bir kültürel çevreye geçiş yapabilme yeteneği olan çevreye uyum sağlayabilmesidir. Çift kültürlü bireyler çevrelerine adapte olabilmek için duygusal ipuçlarına güvenmek zorundadırlar. Verkuyten ve Poulasia (2006) kültürel değer ve öz algıları kullanarak kültürel çift kültürlülüğe geçiş sürecini Hollanda‟da yaşayan Yunanlılar üzerinde incelemişlerdir. İki kültürlü katılımcıları inceleyerek ve tek kültürlü bireyleri (Yunan ve Hollanda) karşılaştırarak, iki kültürlü yapıdaki bireylerin algı ve değerledirmelerinin kültürel çerçeveden etkilendiklerini ortaya koymuşlardır. Çift kültürlü bireylerin belirleyici özelliklerinden üçüncüsü ise bütünleyici karmaşıklığıdır. Bütünleyici karmaşıklık, çift kültürlü yapıya sahip bireylerin bir konu hakkında farklı kültürel bakış açılarını kabul etmesini ve bunları günlük yaşamlarına entegre edebilmelerine olanak sağlamasıdır.

1.5. Göç ve Göçtürkler