FADN sistemi verilerine ihtiyaç duyan çevreler, çok farklı analizler yapabilmek için, kendilerine göre farklı tablolar düzenleyebilirler. Yani, düzenlenecek olan tablolar, çevrenin ihtiyacına göre çeşitlenebilir ve arttırılabilir. Ama, ülkeler ve bölgeler arası karşılaştırmaların yapılması sağlanmak amacıyla, Avrupa Birliği Komisyonu tarafından her döneme ait, belirlenen boyutlarla ilgili standart sonuçlar yayınlanmaktadır Bu boyutlar, FADN sisteminin çıktıları başlığı altında incelenmiştir.
Türkiye’de, 1998 yılında Ege Bölgesi’nde, FADN sistemi ile ilgili bir çalışma yapılmıştır42. Ama bu çalışma, çiftliklerin bölgelere ayrılması ve çiftçilik türüne göre sınıflandırılma işlemine kadar gerçekleştirilmiştir. FADN sitemi çıktıları düzenlenmemiştir. Türkiye’de, FADN sistemi ile ilgili bir diğer çalışma ise Samsun’da yapılmıştır43. Samsun’da yapılan çalışmada da elde edilen bilgiler ile FADN sistemi çıktılarından sadece gelir tablosu düzenlenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada ise, FADN sistemine göre toplanmış veriler kullanılarak Avrupa Birliği Komisyonu tarafından belirlenen boyutlardan bilânço, gelir, maliyet, üretim ve yapı boyutu ile ilgili tabloları oluşturulacaktır. Sübvansiyon, sübvansiyon ve vergi dengesi boyutları ile ilgili tabloları düzenlenememesinin nedeni, uygulama aşamasında kullanılacak verilerin anket yöntemi ile toplanmış olması ve bu nedenle, toplanan verilerde, sübvansiyon ve vergiler ile ilgili hesap kalemlerinin incelenememesidir. Bu tabloları oluştururken kullanılacak olan veriler, Prof. Dr. Erkan Rehber, Tolga Tipi ve Mustafa Aksüyek tarafından daha önce yapılmış olan “AB Tarım İşletmeleri Muhasebe Veri Ağı Sistemi ( FADN ) ve Bunun Türkiye’de Seçilmiş Bir Alandaki
42
KARABULUT, “Current Progress of FADN in Turkey”,
http://www.euturkey.org.tr/abportal/category.asp?TreeID=619&VisitID={EA6CFEAB-823E-40FD- B9BB-2B1B931587F2}&Time=1022, 13.09.2005, 23.43
43O KILIÇ., I ALKAN., B ÇELEBİ., “Designin İncome Statement of Farms ( A Case Study in Turkey )”, 19 Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, http://www.medwellonline.net/aj/1(1)2006/14-17.pdf, 20.02.2005, 16.26
Tarım İşletmelerine Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma” başlıklı çalışmalarından alınmıştır.44
Standart sonuçların hesaplanmasında bu çalışmadaki verilerin kullanılmasının nedeni, FADN sistemine göre ( FADN formatında ) verilerin toplanmasının güçlüğü ve bazı göstergelerin hesaplanması için 1’den fazla yıl ile ilgili verilere duyulan ihtiyaçtır.
Uygulama aşamasında kullanılacak olan veriler, Bursa ilinde seçilen bir bölgedeki 72 adet örnek işletmeden, 2 yıl boyunca anket yoluyla 1998 / 1999 ve 1999 / 2000 yıllarına ait toplanan ve FADN formatına göre sınıflandırılan verilerdir. İlgili çalışmada çiftlikler, büyüklüklerine göre ve çiftçilik türlerine göre sınıflandırılmış ve veriler tablolar vasıtasıyla sunulmuştur.
Yapılan sınıflandırma sonucunda 72 adet çiftlikten 21 tanesi küçük ölçekli çiftlik ( 0 – 4 ESU ), 39 tanesi orta ölçekli ( 4 – 8 ESU ) çiftlik ve kalan 12’si ise büyük ölçekli çiftlik ( 8 – 16 ESU ) olarak belirlenmiştir.45
İncelenen çiftlikler, çiftçilik tiplerine göre sınıflandırıldığında 7 farklı tipte çiftçilik tipi belirlenmiştir. Belirlenen çiftçilik tipleri ve çiftlik sayıları şu şekildedir:
44http://www.ulakbim.gov.tr, 15.01.2006, 19.35
http://www.ulak.net.tr/cabim/vt/uvt/proje/, 15.01.2006, 20.11
45 Erkan REHBER, Tolga TİPİ, Mustafa AKSÜYEK, AB Tarım İşletmeleri Muhasebe Veri Ağı Sistemi (FADN) ve Bunun Türkiyede Seçilmiş Bir Alandaki Tarım İşletmelerine
Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma, sf:34, Ulakbim Tübitak Proje No:TOGTAG/TARP-1997, Ocak 2002, Bursa
Tarla Bitkileri 12
Bahçe Bitkileri 6
Çok Yıllık Bitkiler 21
Otlak Hayvancılığı 12
Domuz ve Kümes Hayvancılığı 6
Karma Bitkisel Üretim 6
Karma Hayvancılık ve Bitkisel Üretim 9
Bu çalışmada, ekonomik büyüklükler ile ilgili verileri kullanılacaktır. Ekonomik büyüklük ile ilgili verilerin seçilmesinin nedeni, farklı büyüklükteki çiftliklerin yapıları, gelirleri vb. unsurların karşılaştırılmanın daha doğru sonuçlar vereceği tahmin edilmesidir.
Bu çalışmada, belirlenen veriler kullanılarak, farklı büyüklükteki çiftlikler ile ilgili FADN sisteminin çıktılar hesaplanacaktır. Yapacağımız uygulamada kullanacağımız veriler şu şekildedir:
3.1 UYGULAMADA KULLANILACAK VERİLER
Uygulama aşamasında kullanılacak olan veriler, 10 başlık altında toplanmıştır. Bu başlıklar ve tanımları şu şekildedir:
Popülâsyon ve Örnek: Bu başlık altında bilgilerin toplanabileceği çiftlik popülâsyonu ve bu popülâsyondan seçilen, bilgilerin toplandığı, çiftlikler incelenmektedir.
Yapısal Göstergeler ve İşletme Başına Verim: Bu başlık altında, bilgilerin toplandığı çiftliklerin fiziksel yapıları ve verimlilikleri ile ilgili bilgiler yer almaktadır.
Tablo 3.1: Uygulama Alanındaki Çiftliklerin Çiftçilik Türlerine Göre Dağılımı, Erkan REHBER, Tolga TİPİ, Mustafa AKSÜYEK, AB Tarım İşletmeleri Muhasebe Veri Ağı Sistemi (FADN) ve Bunun Türkiyede Seçilmiş Bir Alandaki Tarım İşletmelerine Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma, sf:34, Ulakbim Tübitak Proje
Üretim: Üretim başlığı altında, bilgi toplanan çiftliklerin elde ettiği zirai ve hayvansal ürünler ile ilgili bilgiler yer almaktadır.
Girdiler: Girdiler başlığı altında, bilgi toplanan çiftliklerin üretim sürecinde kullandıkları girdiler ile ilgili bilgiler incelenmektedir.
Sübvansiyonlar: Bu başlık altında, çiftliklerin en büyük gelir kaynaklarından biri olan sübvansiyonlar incelenmiştir. Ama bu çalışmada, sübvansiyonlar ile ilgili bilgiler toplanamamıştır.
Sübvansiyon ve Vergi Bakiyesi
İşletme Başına Gelir: Gelir tablosundaki aile işletme geliri kısmına kadar olan kısım, bu başlık altında incelemektedir. Bu başlık incelendiği zaman çiftliğin belli bir dönemde elde ettiği gelire ulaşılabilir.
Kişi Başına Gelir: Bu başlık altında ise, ödenmiş ve ödenmemiş işgücü birimi başına elde edilen gelir ve yapılan net katma değer incelenmiştir.
Bilânço Unsurları: Bu başlık altında, FADN formatına göre bilânçoyu oluşturan kalemler incelenmiştir.
Finansal Göstergeler: Bu başlık altında, çiftliğin sermayesindeki değişimler, nakit akımları ve yatırımları gibi bazı finansal göstergeler incelenmiştir.
Uygulama aşamasında 1998/1999 dönemine ait FADN işletme kayıt sonuçları ( yani 1998/1999 dönemine ait veriler ) şu şekildedir:46
Tablo 3.2: Ekonomik İşletme Büyüklüklerine Göre 1998 / 1999 Üretim Yılı FADN İşletme Kayıt Sonuçları ( 1000 TL )
0 – 4 ESU 4 – 8 ESU 8 – 16 ESU