10. Sektörel Aksiyon Planı ve Taslak Bütçe
10.3 Çevresel Kapsamdaki Aksiyonlar
Strateji Ç.1: Su kaynaklarının verimli kullanımının sağlanması Alt Strateji
Ç.1.1 Tarımsal su altyapısının iyileştirilmesi
Aksiyon
Tarım alanlarına su taşıma işlemi çoğunlukla büyük kayıplara neden olmaktadır. Açık su taşıma kanallarının kapalı kanallara dönüştürülmesi ile suyun verimli kullanılmasına büyük katkı sağlanacaktır Kaynakların verimli kullanımı ile tarımsal üretimin sürekliliği ve arz güvenliği sağlanabilecektir.
Mega
Damlama, yüzeyaltı damlama, yağmurlama tekniklerinin kullanılarak kontollü sulamanın sağlanması, su tasarrufu sağlanması, aşırı sulamanın verdiği zararların azaltılması (toprak erozyonu, kireçlenmesi, yeraltı suyunun yükselmesi vb) sağlanacaktır
Bölgesel: Bölgedeki üreticiler desteklenebilir (Bölgede yüksek kottaki su kaynaklarının daha düşük seviyelere aktarılırken oluşan basıncı hesap ederek tasarlanacak projelerle sulamada pompa kullanım ihtiyacının ortadan kaldırılma potansiyeli bulunmaktadır)
Damlama sulamada ekipman sisteminin kurulması ve sökülmesi yoğun işgücü ve zaman gerektirmektedir.
Bu durum çiftçilerin damlama sulamayı tercih etmemesine neden olabilmektedir. Damlama sulama sistemlerine yönelik işgücünün finansal olarak desteklenmesi uygun olacaktır.
Bölgesel: Bölgedeki üreticiler desteklenebilir
Mezo Yatırım
(>100 Milyon & <1
Milyar TL)
Uzun Vadeli (3-10 Yıl)
Aksiyon
Tarımsal sulamada tüketilen suyun ücretlendirmesi tüketilen suyun miktarına bakılmaksızın sulanan arazinin boyutuna (dekar başına) yapılmaktadır.
Ücretlendirmenin tüketilen miktara/hacme göre yapılması için gerekli altyapı kurularak üreticinin su planlaması ve tasarrufa gitmesi, aşırı sulamadan kaynaklanan sorunların çözülmesi sğlanacaktır
Mezo Yatırım
(>100 Milyon & <1
Milyar TL)
Uzun Vadeli (3-10 Yıl)
Alt Strateji
Ç.1.2 Doğal Su Kaynakları, Sanayi, Şehir Su altyapılarının İyileştirilmesi ve rezervlerin artırılması
Aksiyon
Bölgesel: İleri arıtma tesisi kurularak gölün kirlenmesinin önlenmesi, alüvyonların göle taşınmasını engelleyecek tedbirlerin alınması
Mezo Yatırım
(>100 Milyon & <1
Milyar TL)
Bölgesel: Bölgedekli göllerin su seviyesi azalmaktadır.
Bunun engellenmesine yönelik özel bir çalışma programı geliştirilmesi
Mezo Yatırım
(>100 Milyon & <1
Milyar TL)
Yeraltı ve yerüstü sularına zarar veren firmaların denetleme periyotlarının artırılmasına yönelik altyapı ve insan kaynağının kapasitesinin artırılması
Mezo Yatırım
(>100 Milyon & <1
Milyar TL)
Sanayi ve evsel atıksularını temizleme projeleri geliştirilmesi ile yeraltı ve yerüstü sularının kirlenmesi önlenecektir.
Şehir şebeke sularını taşıyan borularda da kayıplar yüksek orandadır. Borular yenilenerek su tasarrufu sağlanacaktır.
Etkin kullanılamayan yeraltı sularının barajlarda
biriktirilmesi ile kullanılabilir su miktarı artırılacaktır. Mega Yatırım (>10
Milyar TL)
Uzun Vadeli (3-10 Yıl)
Strateji Ç.2: Atıkların değerlendirilmesinin sağlanması Alt Strateji
Ç.2.1 Sanayi ve Tarımsal atıkların ekonomiye kazandırılması
Aksiyon
Peyniraltı suyu alternatif kullanım alanlarının araştırma projesinin gerçekleştirilmesi.
Tüm illerin değerlendirilmeye alındığı, ülke çapında peyniraltı suyu kapasitesi ve kurutma tesisi ihtiyaç analizinin yapılması.
Firma ölçekleri, taşıma mesafeleri vb kriterler dikkate alınarak illere/bölgelere uygun altyapı fizibilitesinin hazırlanması.
Fizibiliteler doğrultusunda ilgili yatırımların desteklenmesi.
Atıl tesislerin fizibilitesinin yapılarak aktif hale getirilmesi için desteklenmesi
Mezo Yatırım
(>100 Milyon & <1
Milyar TL)
Orta Vade (1-3 Yıl)
Aksiyon
Ulusal çapta bitkisel atıklar, tavuk altlıkları, hayvansal gübre, hayvansal artıklar (et ve kemik ürünleri vb) gibi atıkların alternatif kullanım alanlarının araştırılması.
Tüm illerin değerlendirilmeye alındığı, ülke çapında atık kapasitesi (envanter hesaplaması) ve ihtiyaç analizinin yapılması.
Firma ölçekleri, taşıma mesafeleri vb kriterler dikkate alınarak illere/bölgelere uygun altyapı fizibilitesinin hazırlanması
Bölgesel: Bölgedeki örtüaltı, tarımsal faaliyetler ve fidecilik kapasitesi düşünüldüğünde atıkların Kompost İşleme tesislerinde değerlendirilerek kompost ihtiyacının karşılanabilir. Kompost fizibilitesi öncelikli düşünülmelidir.
Fizibiliteler doğrultusunda ilgili yatırımların desteklenmesi.
Bölgesel: Bölgedeki örtüaltı ve tarımsal faaliyetlerin kapasitesi düşünüldüğünde atıkların Kompost İşleme tesislerinde değerlendirilerek kompost ihtiyacının karşılanabilir
Mezo Yatırım
(>100 Milyon & <1
Milyar TL)
Uzun Vadeli (3-10 Yıl)
Strateji Ç.3: İklim değişikliğine uyumun sağlanması
Alt Strateji
Ç.3.1 Enerji tasarrufu uygulamalarının desteklenmesi
Aksiyon
KOSGEB tarafından uygulanan verimsiz motor değişim desteğinin bütçesinin artırılması ve yaygınlaştırılmasının sağlanması
Mezo Yatırım
(>100 Milyon & <1
Milyar TL)
Firmalara bu konuda danışmanlık hizmetlerinin verilmesi
Bölgesel: Bölgedeki firmalara destekler sağlanabilir
Nano
Ç.3.2 İklim değişikliğine uyum faaliyetlerinin desteklenmesi Aksiyon
İklim değişikliğine uyum sağlamaya yönelik projelerin
desteklenmesi Mega
AB’nin kabul ettiği Yeşil Mutabakat Kriterlerine uyumun sağlanması için geliştirilen projelerin desteklenmesi
Bu konuda AB programlarına başvurular firma ve kurumların finansal olarak desteklenmesi
Bölgesel: Bölgedeki firmalara destekler sağlanabilir
Mezo Yatırım
(>100 Milyon & <1
Milyar TL)
Uzun Vadeli (3-10 Yıl)
Strateji Ç.4: Gıda kayıplarının azaltılması Alt Strateji
Ç.4.1 Depolama/taşıma sistemlerinin iyileştirilmesi
Aksiyon
Meyve-sebze ürünlerinin taşınması sırasında ürün kayıpları %50’e ulaşabilmektedir. Fizibilite çalışması sonucu uygun sistemin tasarlanarak ilgili yatırımların desteklenmesi.
Projenin hem tarımsal ürünler hem de işlenmiş gıda ürünleri için tasarlanması uygun olacaktır. Eve teslim sisteminin yaygınlaşması ile gıda dağıtımında soğuk zincire olan ihtiyaçta artış görülmüştür.
Bölgesel: Bölgedeki meyve-sebze üretim kapasitesi düşünüldüğünde meyve-sebze taşımasında soğuk zincirin tasarlanması uygun olacaktır
Gıda kayıplarının azaltılarak maliyetlerin ve fiyatların düşmesi ile gıdaya erişimin kolaylaşması kaynakların verimli kullanımı ile sürdürülebilirliğe katkı sağlanacaktır
Mezo Yatırım
(>100 Milyon & <1
Milyar TL)
İhtiyaç analizi yapılarak lisanslı depoların kurulması desteklenebilir
Bölgesel: Bölgedeki meyve-sebze üretim kapasitesi düşünüldüğünde meyve-sebzeye yönelik ileri teknolojik soğuk hava depoları desteklenebilir
Mezo Yatırım
(>100 Milyon & <1
Milyar TL)
Uzun Vadeli (3-10 Yıl)
Alt Strateji
Ç.4.2 Atıl ürünlerin değerlendirilmesi
Aksiyon
Yurtdışı örnekleri gibi süpermarketlerde son tüketim tarihi yaklaşan, güniçinde satılamayan meyve-sebzelerin gıda bankalarına aktarılarak biraraya toplanması sağlanarak daha verimli değerlendirilmesinin sağlanması
Bölgesel: Bölgedeki yerel yönetimlerle birlikte özellikle atıl meyve-sebzenin değerlendirilmesi sağlanabilir
Mezo Yatırım
(>100 Milyon & <1
Milyar TL)
Bölgesel: Kerevit avcılığında sezon dışı avcılık yapılmaktadır. Denetimlerin artırılmasına yönelik altyapı ve insan kaynağı yatırımının yapılması, avcılara yönelik eğitim faaliyetlerinin düzenlenmesi
Nano
Ulusal/Bölgesel: Çiftçilere bitki yetiştirme konusuna özel eğitimler verilmesi, uygulamaya yönelik
teşviklerin tasarlanması (gelir/hasat sigortası çiftçinin risk algısını bertaraf etmek için kullanılabilir)
Kaynakların verimli kullanımı ve tarımsal arazilerin bozulmasının engellenmesi ile sürdürülebilirliğe katkı sağlanacaktır.
Aksiyon Ç.4.3.3
Zararlı türlerle mücadele programının geliştirilmesi
Ulusal/Bölgesel: Su ürünleri ve biyolojik çeşitliliğe zarar veren türlerin (örneğin balon balığı) belirlenmesi ve mücadele yöntemlerinin araştırılarak bu konuya özel program tasarlanması
Mikro Yatırım (>10
Milyon &
<100 Milyon TL)
Orta Vade (1-3 Yıl)
Aksiyon Ç.4.3.4
Tarımsal arazilerin yapısının iyileştirilmesi
Ulusal/Bölgesel: Organik madde yönünde fakir olan araziler verimliliği düşürmektedir. Arazilerin organik madde miktarının artırılması projesi ve benzeri arazi iyileştirilme projelerinin (iyi tarım uygulamaları) geliştirilmesi.
Tarımsal atıkların kompost işlemede değerlendirme projeleri bu proje ile birleştirilebilir.
Makro Yatırım (>1 Milyar TL &
< 10 Milyar TL)
Uzun Vadeli (3-10 Yıl)