Kitap Ön Bilgilendirme Metni
Elinizdeki kitap, birinci dili Türkçe olan ve Çerkezce öğrenmek isteyen kişilere yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Kitabın oluşturulması için üç yıl süren bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırma kapsamında, birinci dili Türkçe olup sonradan Çerkezce öğrenen yirmi iki kişi ile görüşülmüş, Çerkezce öğretimi yapılan kurslarda öğreticilik yapan altı öğretmenin bilgisine başvurulmuş, Çerkezce öğretimi yapılan üç kursta ders gözlemleri yapılmış ve bu araştırmanın sonucunda elde edilen veriler kullanılarak bu kitap oluşturulmuştur.
Serinin birinci kitabı olan bu kitapta, Çerkezcenin seslerini, Türkçe ile olan farklılıklarını anlamanız, basit diyaloglar kurabilmeniz sizden beklenmektedir. Bu kitap birinci dili Türkçe olup Çerkezce öğrenmek isteyen kişiler için Starter(Başlangıç) seviyesi düşünülerek hazırlanmıştır.
Kitap ile birlikte sunulan güzel yazı defteri ve Çerkezce ders videolarını sırası ile seyreder ve gerekli çalışmaları yaparsanız, Çerkezce öğrenme konusunda kayda değer bir ilerleme sağlayacağınıza inanmaktayız.
Çerkezce öğrenmek için ilk yapmanız gereken şey, şimdiye kadar Çerkezce hakkında duyduğunuz her şeyi unutmanızdır. Ön yargının öğrenmenin önünde büyük bir engel olduğu unutulmamalıdır. Kuvvetle muhtemel şimdiye kadar duyduğunuz şeyler, Çerkezcenin çok zor bir dil olduğu, seslerini telaffuz etmenin sonradan gerçekleştirilemeyecek bir şey olduğu gibi düşüncelerdir.
Türkiye’de kişilerin, Çerkezce hakkında sahip oldukları duyumlar genelde şöyledir:
“Türkçe de 29 tane ses var Çerkezce de 66 tane ses var” bu doğru bir ifade değildir. Doğru olanı şudur ki Türkçede 29 tane ses değil harf bulunur. Biz günlük hayatımızda Türkçemizi konuşurken alfabemizden çok daha fazla sesi çıkarırız. Bu şekilde alfabe ve dil sesleri uyumsuzluğu birçok ülkenin sorunudur. Türkçenin kendi konuşucuları dahi, Türkçedeki bu ses zenginliğinin farkında değillerdir. Türkçe ile ilgili olarak yapılan bilimsel araştırmalarda, yabancı dilden gelen kelimelerde
kullanılan sesleri de katarak, günlük hayattaki Türkçede 21 tane ünlü ses olduğu tespit edilmiştir. Tabi bu zenginlik alfabeye yansımamıştır.
Bizler bu sesleri kullanırız fakat genelde bunun farkında olmayız. O yüzden bu 29 a 66 efsanesini unutmak gereklidir. Ve Türkçe konuşan birisi olarak sahip olduğunuz ses zenginliğine Çerkezce öğrenerek çok daha fazlasını katabilirsiniz.
Diğer bir şeyde Çerkezcenin zor bir dil olduğudur. Çerkezce zor bir dil midir? Evet, zordur, Lazca kadar, Kürtçe kadar, yada İngilizce kadar yada Arapça kadar zordur. Dünyada ki tüm diller insanların öğrenebileceği dillerdir. Allah insanları dilleri öğrenebilecek şekilde yaratmıştır. Fakat Çerkezce yapısı bakımından diğer birçok dilden bazı farklılıkları içerir. Bu farklılıkları anlamaya çalışmakta zaten dil öğrenimini zevkli hale getirir.
Şimdi sizlere iki tane kavramdan bahsedeceğiz. Bu kavramları bilmek size çok büyük kolaylık sağlayacaktır. Bunu kaba tabirle hastanın hastalığının adını bilmesi olarak tabir edebiliriz. Bu kavramların ilki
Sese sağırlık: bir insan kritik dönemde yani çocukluk döneminde hiç duymadığı bir sesi yâda harfi kritik dönem sonrasında duymasının çok zor olması durumudur. Buna en çok Türkçedeki ğ harfinde yaşarız. Bir yabancı için bu harfi duymak çok zordur. Ona siz ağaç dediğinizde o aaç olarak duyar. Yâda ağlama dediğinizde alama olarak duyar. Yada Japonların dilinde l sesi yoktur bunun için l sesini r sesi olarak duyarlar. Bu örnekler çoğaltılabilir fakat fazla uzatmıyoruz. Çerkezce de olup Türkçede olmayan sesleri duyabilmek ve benzer seslerden ayırabilmek için çok tekrar ve dinleme yapmak gerekir. Bu sesleri duyabildiğinizde emin olun “ben bu sesleri nasıl ayıramıyordum” diyeceksiniz.
İkinci olarak dil tembelliği:
Dil tembelliği: Türkçede en çok r sesinde görülür. R harfini söyleyemeyen bir tanıdığınız mutlaka vardır. Eğer dilinin yapısı ile alakalı bir sorunu yoksa bu sesi söyleyememesinin tek sebebi dil tembelliğidir. Çünkü r sesi üst damak sesi olarak tabir edilen bir sestir ve Türkçede sadece iki tane bulunur. R ve l sesleri. Bu sorunun çözümü ise ses antrenmanları yapıp dili üst damağa götürmeye alışmaktır. Sizlerde
Çerkezcede yeni sesleri öğrendiğinizde bu seslere karşı dil tembelliği yaşayabilirsiniz. Fakat her gün on-on beş dakikalık telaffuz çalışmaları ile bir hafta içerisinde emin olun bu sesleri rahatlıkla çıkarabiliyor olacaksınız.
Peki, Çerkezce nasıl bir dildir?
En başta dediğimiz gibi Çerkezce sadece bir lisandır. Ve her lisan gibi farklılıkları vardır. Türkçemizle benzer yönleri olduğu gibi farklı yönleri de bulunur. Benzer olarak Türkçe gibi eklemeli bir dildir. Bunun için Çerkezce öğrenmek isteyen bir İngiliz’den çok çok daha fazla şanslısınız. Düşünsenize birinci dilinizde ek diye bir kavram yok fakat siz ek ekleme mantığını çözmeye çalışıyorsunuz. Farklılık olarak ise şunları söyleyebiliriz. Çerkezce ifadeler Türkçedekinden daha fazla ayrıntılı olabilirler. Örneğin Çerkezcede babam evde diye bir cümle kuramazsınız. Babanızın evde oturuyor mu yoksa yatıyor mu yoksa ayakta mı bunu belirtmeniz gerekir. Yada Türkçede fiil özneye göre şekillenirken Çerkezcede fiile, yer, nesne ve yönelme ekleri gibi eklerde gelir. Bu durumda Çerkezceyi anlatım olarak Türkçeden biraz daha ayrıntılı yapar.
Çerkezcenin birkaç farklı ağzı bulunur. Bu ağızları konuşan insanlar eğer dili iyi biliyorlarsa birbirleriyle çok rahat bir şekilde iletişim kurabilirler. Bu farklılık Türkçemizde de mevcuttur. Örneğin bir Karadenizli “cideceğmisun” bir Van Ercişli “gidipsan” bir Gaziantepli “gidicimisin” derken resmi Türkçemizde “gidecek misin” deriz. Şimdi bu dört farklı söyleyişe bakarsanız seslerin ne kadar değiştiğini görürsünüz. Fakat bu değişimler bölge insanlarının birbirlerini anlamasında sorun oluşturmaz. Çerkezce de ise bu, Türkçede ki kadar farklı değildir. Yani ağız farklılıkları bizi Türkçe deki kadar zorlamaz. Önemli olan dili iyi bilmek ve telaffuz etmektir. Biz ise burada Çerkezcenin resmi diyalekti olan Çemguy diyalekti temelli Literatür Dili ile çalışma yapacağız. Unutmayın başarının anahtarı sabır ve çalışmaktır. Haydi başlayalım!