BÖLÜM 2. BÖLGESEL JEOLOJİ
2.1. Stratigrafi
2.1.1. Denizgören ofiyoliti ve çevre kayaçların jeolojisi
2.1.1.1. Çamlıca metamorfitleri
Permo-karbonifer yaşlı Çamlıca metamorfitleri, çalışma alanında en geniş yayılım gösteren birimdir. Kuzeyde Akçaalan, doğuda Salihler, batıda Ahlatoba, güneyde Derbentbaşı, köyleri arasındaki bölgede yayılım gösterir.
Başlıca fillatlar, kuvarsitler, şist, mermer ile nadir olarak metabazit ve amfibolitlerden oluşur.
2.1.1.1.1. Fillatlar
Çalışma alanında Zerdalilik köyü civarında görülmektedir.İnce taneli şist dokusu gösteren bir kayaç olduğu için makroskobik olarak ayırt etmek oldukça zordur.Ana bileşen olarak pulcuklar halinde serisit, altere olmaması ve renginden dolayı kuvars ayırt edilebilmiştir.
AÇIKLAMALAR
LİTOLOJİ
YAŞ
KUVATERNER PLİYOKUVATERNER ÜST MİYOSEN ORTA MİYOSEN ALT KRETASE ALT KRETASE ÖNCESİ GEÇ TRİYAS ÜST PERMİYEN PERMO-KARBONİFER Çamlıca metamorfikleriFORMASYON
Çamoba metaflişi Bozoba mermerleri Çamoba taban amfibolitleri Denizgören (Ezine) ofiyoliti Pınarbaşı kireçteaşı Taştepe bazaltları Çanakalan kumtaşı AlüvyonMikaşist türleri ile ardışıklı fillat, kalkşist, mermer, kuvarsit, metabazit ve amfibolitler İnce, orta ve kalın tabakalı fusulin fosilleri içeren mermerler Metasilt+kil Metakumtaşı, metabazalt Metakonglemera Bantlı amfibolitler Serpantinleşmiş tektonik harzburjit.
Dunit, harzburjit, piroksenit Bol fosil kavkılı sıkı tutturulmuş karbonatlar Tutturulmamış çakıl, kum, silt ve karbonat
Vesiküler dokulu, sütunsal bazaltlar Gevşek tutturulmuş, çakıl kum, silt ve karbonat
Taştepe bazaltları Ezine ofiyoliti Bozoba mermerleri Çamlıca metamorfitleri EZİNE 0 2Km
K
Şekil.2.10. Çalışma alanındaki ofiyolitin konumunu gösterin harita (Bilgin, 1999).
2.1.1.1.2. Kuvarsitler
Çamlıca, Derbentbaşı köyleri civarında şistlerle uyumlu olarak bulunur.Ana minerali kuvars olan bu kayaçlarda, klorit, muskovit ve epidot da görülebilmektedir. Kuvarsitler oldukça sert kayaçlar oldukları için şist ve fillatlardan kolayca ayırtedilebilmektedir. Kuvarsitler içinde genellikle bantlı yapılar gelişmiştir.
2.1.1.1.3. Mikaşistler
Çalışma alanında en geniş yayılımlı kayaç grubudur. Çamlıca, Ahlatoba ve Akköy kuzeyinde, Derbentbaşı kuzeydoğusunda yayılım gösterirler.
Mikaşistlerde kuvars kayacı oluşturan en önemli mineraldir. Muskovitler düzensiz ince yapraklar halinde ve parlak oldukları için kolayca tanınırlar. Ayrıca klorit minerali de yeşil renginden dolayı kolaylıkla tanınan bir mineraldir.
2.1.1.1.4. Kalkşistler
Çamlıca köyü kuzeyi, Ovacık köyü civarı ve Ahlatoba kuzeyinde yeralırlar.
Ana bileşen olarak beyaz renkli bantlar halinde kalsit görülmektedir. Kayaç bileşiminin yaklaşık % 60’ını kalsitler oluşturur. Ayrıca kalkşistlerde az olarak, klorit, mika, epidot mineralleri de bulunmaktadır.
Kalkşistler arazide çok kalın tabakalar halinde görülmektedirler ve simetrik ve asimetrik kıvrım türleri iyi gelişmiştir (Şekil 2.11 ve 2.12).
2.1.1.1.5. Mermerler
Kemerdere ve Ovacık köyleri kuzeyinde geniş yayılımlar göstermekle beraber, çalışma alanının kuzebatısında yoğunlaşırlar.
Şekil.2.12. Çamlıca metamorfitlerine ait kalkşistlerde görülen kıvrımlanmalar.
Başlıca mineral kalsittir.Beyaz, açık-koyu renklerde görülürler. Mermerlerde kataklazmanın etkin olduğu bindirme düzlemine yakın olan yerlerde milonitik doku gelişmiştir.
2.1.1.1.6. Metabazitler
Bu kayaçlar, Derbentbaşı, Çanakalan ve Denizgöründü güneyinde çok az olarak bulunurlar.
Metabaziti oluşturan minerallerden aktinolit yeşil rengi ile kolay tanınabilmektedir.Bu mineral kloritle beraber şiztoziteyi oluşturmaktadır. Metabazitte bulunan diğer mineraller ise kalsit ve plajiyoklastır.
Çalışma alanında bu kayaçlar, şistlerle uyumlu olarak mercekler halindedir.Yer yer ilksel doku korunmakla beraber metamorfizma derecesinin yüksek olduğu yerlerde tamamen şistleşmiştir.
2.1.1.1.7. Amfibolitler
Çalışma alanında çok nadir olarak Ovacık köyü kuzeyinde ve Çamlıca köyü kuzeyinde görülürler.
Makro örneklerde, siyahımsı yeşil renklerde aktinolit ve hornblend mineralleri kolaylıkla tanınabilmektedir.Amfibolitlerde mineral yönlenimi az olup genelde masif görünümdedirler.Sadece Ovacık kuzeyinde diğer kayaçların şiztozitesi ile uyumlu zayıf bir şiztozite görülür.
2.1.2. Bozoba mermerleri
Çalışma alanının güneybatısında Çamoba köyü ve Taştepe civarında yayılım gösterirler (Şekil 2.13) .
Okay ve diğ. (1990) tarafından Karadağ mermerleri olarak adlandırılan birim, Bilgin (1998) tarafından Bozoba mermerleri olarak adlandırılmıştır. Bu çalışma alanında da
Bozoba köyü çalışma alanı içinde olduğu için bu adlandırma kullanılmıştır.
Kayaç başlıca kalsit, muskovit ve klorittir. Mermerlerin tabaka kalınlıkları değişkendir. Tabanda orta-kalın tabakalı mermerler olup daha sonra ince-orta tabakalı mermerlere geçiş görülür. Bu mermerler Mühendisler Tepe ve Pınarbaşı güneyinde yeralıp siyah renkli ve fosillidirler. Gastropod, fusulin gibi fosiller ve Neoschmageria sp. daha önceki araştırmacılar tarafından bulunmuş ve bu birime Üst Permiyen yaşı verilmiştir (Okay vd., 1990; Kalafatçıoğlu, 1963).
2.1.3.Çamoba metaflişi
Çalışma alanında çok sınırlı bir alanda görülen birim, Çamoba köyü batısı ve Taşoba tepe güneydoğusunda mostra verir.
Şekil.2.14.Çamoba metaflişinin, Bozoba mermerleri ve Denizgören ofiyoliti ile konumunu gösteren kesit ( Bilgin, 1998 ).
Bozoba mermerleri ile uyumlu olan birim Denizgören ofiyoliti tarafından üzerlenir (Şekil 2.14). Birim metaçakıltaşı, metasilt, metakumtaşı, metabazik tüfler ve meta konglomeradan oluşur.
Metaçakıltaşlarında tane büyüklükleri farklı mineraller görülür. Bunlar feldspat ve kuvars mineralleridir. Taneler arasında ise bol karbonatlı bir çimento bulunur.
Metaçakıltaşlarında tane boylarının küçülmesiyle orta ve ince taneli metakumtaşlarına geçiş görülür. Metakumtaşları, kuvars, feldspat ve mukovitten oluşur.
Meta flişin üst seviyelerine doğru tane boyları küçülür, meta silt ve ve kil taşlarına geçilir. Daha üstte ise Çamoba kuzeydoğusunda yeralan metabazik tüfler bulunur.