Çalıştay, Odak Grup ve Beyin Fırtınası Çalışmaları

HİTSEP’e ilişkin saha çalışmalarına 2011 yılı itibarıyla start verilmiş ve 2011 yılı başlarında Hatay İl Turizm Stratejisi ve Eylem Planı Çalıştayı gerçekleştirilmiştir. Çalıştaya Hatay turizmi ile ilgili kamu ve özel kurum ve kuruluşlarının temsilcileri, STK mensupları, sektörde faaliyet gösteren işletmelerden temsilci ve yöneticiler olmak üzere oldukça geniş bir taban ve kapsamdan katılım sağlanmış ve kentin turizm ile ilgili sorunları ve çözüm önerileri üzerine odak grup ve beyin fırtınası toplantıları gerçekleştirilmiştir.

Katılımcılar tematik eksenleri,

• Fiziki Altyapı ile ilgili sorunlar,

• Turizm Varlıkları ile ilgili sorunlar,

• Beşeri Sermaye (insan gücü) ile ilgili sorunlar

• İşletmeler (KOBİ) ile ilgili sorunlar

şeklinde belirlemiş ve bu alanlardaki mevcut sorunları odak grup toplantılarıyla önceliklendirilerek bunlara ilişkin çözüm önerileri geliştirmişlerdir. Toplantıda katılımcılar tarafından ortaya konulan sorunlar ve önerilen çözümler, akabinde tüm katılımcıların dâhil edildiği beyin fırtınası bölümünde tartışılarak geliştirilmiştir.

Fiziki Altyapı Odak Grubu: Katılımcılar çevre planı ve turizm fiziki altyapı ihtiyaçları arasında yakın bir ilişki olduğunu, dolayısıyla İl Turizm Stratejisinin söz konusu gelişme ekseninin çevre planları ile uyumlu hale getirilmesinin zorunluluğunu vurgulamışlardır.

Altyapı yetersizliklerinin başlıca sebeplerinden bir tanesi 2 km’lik bir alanda neredeyse 3 belde belediyesinin faaliyet göstermesinin getirdiği sıkıntılardır. Özellikle Büyükşehir Belediyesi’nin Hatay ilinde kurulmasının altyapı sorunlarının köklü bir biçimde çözülmesine yönelik önemli bir adım olacağı belirtilmiştir.

Katılımcılara göre başlıca altyapı eksiklikleri arasında yeni yapıların nitelik ve standartlarına ilişkin sorunlar, Samandağ Sahili, İskenderun Kıyı Şeridi ve Asi Nehri’nde gözlemlenen yoğun kirlenme, yol ağlarının modernizasyon gereksinimleri, konaklama ve restoranlarda genel temizlik ve hizmet standartlarının yerleşmemiş olması, Asi Nehri’nin ulaşım amaçlı kullanılamaması, Bölge Koruma Kurulunun Adana’da yer almasının getirdiği zorluklar, turizm bilgilendirme ofislerinin yetersizliği, mekânsal planlama ve şehir yönetim

anlayışının gelişmemiş olmasının getirdiği sıkıntılar gibi hususlar gösterilmiştir.

Odak Grup bütün bu birbirleriyle sıkı sıkıya ilişkili sorunlar yumağının çözümüne yönelik olarak öncelikle özgün bir turizm felsefesi ve anlayışının geliştirilmesi gerektiği konusunda fikir beyan etmiştir. Özellikle şehrin bütün yaşam alanlarını ve şehir yaşamının bütün boyutlarını kapsayan mekânsal bir yönetim anlayışına vurgu yapılmış, turizm çözümleri oluşturmada ve sürdürülebilir turizm politikaları geliştirmede halkın topyekûn katılımını esas alan modellerden hareket edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Turizm Varlıkları Odak Grubu Odak Grubu: İlin yüksek potansiyele sahip turizm alanlarını, kültür ve inanç turizmi, sağlık turizmi, gastronomi, eko-turizm, kongre ve fuar ve alışveriş turizmi ve deniz turizmi olarak belirlemiştir. Bunlara yönelik sorun alanları ise kültür ve inanç turizmi alanında turizm varlıklarının somutlaştırılamaması, varlıkların ulaşım, çevre düzenlemesi, çevre temizliği gibi altyapı eksikleri, ziyaretçileri tarihi mekânlara yönlendiren açıklayıcı tabela ve levhaların eksikliği, varlıkların etrafı ve üzerine kirletici ve kapatıcı reklamlar asılması gibi hususlardan oluştuğu belirlenmiştir. Sağlık turizmine yönelik başlıca sorun alanı termal kaynakların mevcut olmasına rağmen yeterli konaklama kapasitesinin oluşturulamaması olarak gösterilmiştir.

Gastronomiye yönelik sorun alanları ise genel sağlığa uygunluk problemi, eğitim eksikliği yöresel mutfak ürünlerinin iktisadileştirilmesi ve tanıtım faaliyetlerindeki eksiklikler, restoran ve lokantacılık sektöründe ürün ve hizmet fiyatlarının standardize edilememesi gibi hususlardan oluşmaktadır.

Eko-turizm başlığı altında başlıca sorun alanları olarak eko-turizm varlıklarının ortaya çıkarılamaması (Kırıkhan, Gölbaşı Gölü, Dağ Ceylanları seyir alanları v.s.) ve çeşitlendirilememesi gibi noktalar ön plana çıkmıştır.

Hatay ilinin Büyükşehir Belediyesi statüsü alması

kentsel altyapı ile ilgili sorunları büyük ölçüde

çözecektir.

Kongre, fuar ve alışveriş turizmi konusunda en büyük eksiklik Hatay’da ulusal ve uluslararası katılıma uygun bir kongre ve fuar merkezinin bulunmamasıdır. Deniz turizmine yönelik tespit edilen sorun alanları arasında deniz sahili ve çevresinin kirliliği ve bununla bağlantılı olarak deniz turizmi alanlarının yeterince geliştirilememiş olması yer almaktadır.

Bu sorun alanlarına yönelik; kültür ve inanç turizmi alanında üç boyutlu uygulama çalışmaları ve teknolojik araçlar, kulaklık, film vb. görsel ve işitsel anlatımlardan yararlanılarak Hatay tarihinin turistlerin ilgisini çekecek şekilde anlatılması, kostümlü teatral gösterilerle tarihin ve turizm varlıklarının canlandırılması, mahalli idarelerin görevlerini eşgüdüm içerisinde ifa etmesi (İl Kültür Turizm Müdürlüğü, İl Özel İdaresi Belediyeler v.s. ilgili kurumların işbirliği ve koordinasyon içerisinde çalışması); sağlık turizmi alanında bir an önce yeterli tesislerin yapılması için çalışmalar yapılması ve bu alanlarda teşvik imkânlarının araştırılması ve arttırılması;

gastronomi alanında ilgili kurumlarca temizlik konusunda denetimlerin sıklaştırılması, işgücüne yönelik eğitimler verilmesi ve gastronomi bölümü kurulması, yöresel mutfağı tanıtıcı reklamlar verilmesi, yemeklerin sunulacağı mekânların kurulması, yeme-içme tesisleri ile konaklama tesislerinde fiyat ve hizmet standardizasyonuna yönelik çalışmaların yapılması;

eko-turizm alanında eko-turizm varlıklarının tespit edilmesi ve tanımlanması, söz konusu eko-turizm rotalarında endemik bitki ve hayvan türlerinin ortaya çıkarılması ve sergilenmesi ve arberatoryum oluşturulması; kongre, fuar ve alışveriş turizmine yönelik olarak yılın her döneminde hizmet verebilecek kongre ve fuar merkezlerinin kurulması ve deniz turizminin geliştirilmesine yönelik olarak arıtma tesislerinin kurulması, çevre koruma programlarıyla sahil kirliliğinin engellenmesi ve gerekli altyapı çalışmalarının tamamlanması ve turizm varlıklarına yönelik tesislerin inşa edilmesi gibi çözümler geliştirilmiştir.

Beşeri Sermaye ve KOBİ Odak Grupları: Beşeri sermaye odak grubu sektörel üretim gücünün artırılması amacıyla işgücünün eğitilmesi gereğine işaret etmiş ve bu doğrultuda kurumsal yeniliklere gidilmesini önermiştir. Katılımcılar turizm sektörünün yatay yapısını ve mikro işletmelere dayalı çok parçalı üretim ve hizmet desenini dikkate alarak, yaygın ve sürekli eğitim modellerinin geliştirilmesini zorunlu gördüklerini belirtmişlerdir.

KOBİ Odak Grubu ise turizm sektörünün KOBİ’lerine yönelik olarak temel sorun alanlarını turizme uygun arazi envanterinin ve fizibilite raporlarının olmaması, kredilerin ve devlet desteklerinin yetersizliği, KOBİ’lerin işbirliği modelleri geliştirememeleri, alternatif konaklama tesislerinin yetersizliği, bilgi iletişim teknolojilerine adaptasyon konusunda yaşanan sıkıntılar ve genel kapasite yetersizlikleri, fiziki ve beşeri kaynaklarda nitelik eksiklikleri pazarlama ve markalaşma eksikliği, potansiyel turizm gelişme eksenlerinden yeterince haberdar olunmaması vb. olarak belirlemiştir. Bu sorun alanlarına yönelik geliştirilen çözüm önerileri ise yatırım yapılabilir arazi envanterinin ilgili kuruluşla işbirliğiyle oluşturulması, Kalkınma Ajansı koordinasyonunda turizm yatırım fizibilite raporlarının oluşturulması, teşvik mevzuatının sadeleştirilmesi, finansman desteklerinin artırılmasının sağlanması, sektörle ilgili kuruluşlar arasındaki işbirliğini artırıcı toplantıların düzenlenmesi, işbirliğiyle ilgili programların tanıtımı, devlet desteklerinde butik otel, pansiyon gibi alternatif tesislerin özendirilmesi, girişimcilerin bu konuda bilgilendirilmesi, farkındalık oluşturulması ve eğitimlerinin verilmesi, bilgi iletişim teknolojileri altyapısının güçlendirilmesi, mevcut işletmelerin hizmet kalitesinin artırılması amacıyla modernizasyon yapılması, beşeri sermayenin uygulamalı eğitimlerle güçlendirilmesi, markalaşmanın teşviki, kalite güvence programlarının geliştirilmesi, e-turizm uygulamalarının yaygınlaştırılması, turizmde katma değer oluşturan yöresel ürünlerin kalitesini artırıcı denetim mekanizmalarının geliştirilmesi ve niş alanlara (termal, sağlık, kongre, inanç, yat turizmi) odaklanılması olarak belirlenmiştir.

Çalışmanın taslak haline gelmesini takiben tekrar taslağın yerel turizm aktörlerine sunumu, ilave ve nihai katkıların da alınabilmesi amacıyla 12 adet çalıştay daha düzenlenmiş ve çalıştayların düzenlendiği ilçeye yönelik tedbirler masaya yatırılarak katılımcıların görüşlerine başvurulmuştur.