2. YOLDA MAKİNELİ TAMİRAT ÇALIŞMALARINA HAZIRLIK YAPMAK
2.7. Çalışma Esnasında Makineye Verilecek Kurp Bilgileri Hata Toleransları
4 nokta sistemine göre çalışmalarda hata toleransları;
PO, TO, PF noktalarının klemensi olarak değerleri : ± 0.5 m
Parabol uzunlukları : ± 2 m
Kurp yarıçapları : ± 5 m
3 nokta sistemine göre çalışmalarda hata toleransları;
PO, TO, PF noktalarının klemensi olarak değerleri : ± 0.5 m
Parabol uzunlukları : ± 1 m
Kurp yarıçapları : ± 5 m
Bu toleranslar dâhilindeki hatalar, makine bilgisayarları tarafından hazmedilebilmekte, bunun dışındaki hatalar ise yola yansımakta ve istenmeyen noktalarda yolun bozulmasına sebep olmaktadır.
UYGULAMA FAALİYETİ
URaylı sistem yollarında makineli yol tamiratı çalışmalarına hazırlık yapınız.
İşlem Basamakları Öneriler
Makinelerin kontrollerini yapınız ve çalışma sırasına göre diziniz.
Tüm makinelerin yol çalışmasına başlamadan önce günlük bakımlarının yapılmış olması gerekir. Günlük bakım iş öncesi ve sonrası olarak mütalaa edilebilir.
Akaryakıt kontrolünü yapınız.
Motor, şanzıman, diferansiyel ve
hidrolik yağ seviyesi kontrolleri yapınız.
Motor su soğutmalı ise su seviyesini kontrol ediniz.
V kayışlarının kontrolünü yapınız
Gerekli yerlerin yağ durumlarını kontrol ederek gerekli ise yağlama yapınız,
Hava tüplerinin tahliye vanalarını açarak tüp içinde biriken suyun
tahliyesini sağlayınız. Hava kaçağı olup olmadığını kontrol ediniz.
İlgili şefliklerle çalışma ile ilgili bilgi koordinasyonunu sağlayınız
Acil durumlarda çalışma yapılırsa yola 30 ila 70 km/h arasında seyir kısıtlaması konulması gerektiği, Seyir
kısıtlamasının 50.000 ton yük geçtikten sonra kaldırıldığı unutulmamalıdır.
Çalışma esnasında ray ısısını 30 dakika aralıklarlarla ölçünüz.
Raydaki sıcaklık optimum sıcaklığın -20 derece altında ve contalı yollarda 15 ºC üzerinde, UKR’li yollarda aliğman ve R=1200 m’den büyük kurplarda 10 ºC üzerinde, UKR’li yollara r = 1200 m’den eşit ve küçük kurplarda 5 ºC üzerinde, makineli tamirat yapılaması gerektiği unutulmamalıdır.
Kırık ve çürük traversleri değiştiriniz.
Ekerli ve dönük traversleri düzeltiniz.
Noksan bağlantı malzemelerini tamamlayınız.
Yolda tamiratı engelleyecek durumdaki ATS cihazları, takoz vs. sökünüz.
Bağlantı malzemelerini kontrol ediniz, gevşeyen varsa tork değerine uygun olarak sıkınız.
Laçka durumdaki tirfonlar için ahşap traversleri sabote ediniz.
Beton traverslerdeki bozuk olan dalgalı takozları veya plastik dubelleri
değiştiriniz.
Eğilmiş cebireler varsa değiştiriniz veya düzeltilerek kullanınız
Balast noksanlığı varsa tamamlayınız.
Yolda fazla balast olması durumunda traverslerin üzerini açıp rayların kenarındaki balastların makinelerin kaldırma rulolarına engel olmayacak şekilde düzenleyiniz.
Hemzemin geçit kaplamaları varsa sökülüp, topraklı ve evsafa uygun olmayan balast malzemesinin elenmesi gerektiğini dikkate alınız.
Yatay ve şakuli kurpların başlangıç ve bitiş noktalarını profilden tespit ederek yola işaretleyiniz.
Kurbun gemetrik ve nivelman bilgilerini makine bilgisayarına yükleyiniz.
Hatta çalışacağı kesimin başlangıç klemensinin,
Çalışacağı güzergâhta bulunan aligmanların başlangıç ve bitiş klemensinin,
Klemensini artışına göre kurpların sağ veya sol merkezli olduğunu,
Kurpların başlangıç klemensini,
Parabolün başlangıç ve bitiş klemenslerini (parabol boyu uzunluklarını),
Kurbun yarıçapını,
Kurbun maksimum dever miktarını
Operatörün doğru birşekilde kayıt edip etmediğini kontrol ediniz
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki cümlelerin sonunda boş bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız.
1. Makineli yol bakımı ile insan gücünden tasarruf edilmek suretiyle bakım ve yenileme masrafları azalır..(………)
2. Daha uzun ömürlü olur. .(………) 3. Yolda hata daha çok yapılır..(………)
4. Emniyetli ve hızlı bir ulaşım sağlanır..(………)
5. Standartlara uygun demir yolu hattının gerçekleşmesi sağlanır. .(………)
6. Eleme yapılacak ise eleme başlangıç noktasında iki travers arası 8 metre genişliğinde 1 metre uzunluğunda ve travers tabanından itibaren en az 50 cm derinliğinde çukur açılmalıdır..(………)
7. Makine bilgisayarına girilen bilgilerin aynısı kurpların başlangıcına yapılır..(………) 8. Makineli yol tamiratı konforu azaltır..(………)
9. Makineli yol tamiratı maliyet bakımından pahalı olduğundan tercih edilmez.
.(………) DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki “Uygulamalı Test”e geçiniz.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
KONTROL LİSTESİ
Çevrenizde bildiğiniz demiryolunu ziyaret ederek uygun olan yerde imbisat payı ayarı yapınız.
Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz.
Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır
08-32büyükburajmakinesininön kabinindebilgisayarlıbirekranveklavye mevcutolupekipşefimakineçalışmaya başlamadanöncebelirtilendeğerleri operatöreyazdırmalıdır;
Hatta çalışacağı kesimin başlangıç klemensini yazdınız mı?
Çalışacağı güzergâhta bulunan aliğmanların başlangıç ve bitiş klemensini yazdınız mı?
Klemens artışına göre kurpların sağ veya sol merkezli olduğunu yazdınız mı?
Kurpların başlangıç klemensini yazdınız mı?
Parabolün başlangıç ve bitiş klemenslerini, (parabol boyu uzunluklarını) yazdınız mı?
Kurbun yarıçapını yazdınız mı?
Kurbun maksimum dever miktarını yazdınız mı?
Zamanı iyi kullandınız mı?
Çalışma alanını tertipli düzenli bıraktınız mı?
DEĞERLENDİRME
Değerlendirme sonunda “Hayır” şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.
Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız
“Evet” ise “Modül Değerlendirme” ye geçiniz.
MODÜL DEĞERLENDİRME
Bu modül kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz.
Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır
1. Yol arızları tespit makinesi ile yol arızalarını belirleyen diyagramı çıkardınız mı?
2. Verilerin dökümünü evrak üzerine yazdınız mı?
3. Dokümanları ilgili iş yerlerine gönderdiniz mi?
4. Birimlerde arızaların giderilmesi durumunu takip ettiniz mi?
5. Arızaları giderilen yerler için evrak düzenlediniz mi?
6. Ölçüm şeritlerini ve düzenlenen evrakları bir dosyada muhafaza ettiniz mi?
7. Verilerin dökümünü evrak üzerine yaptınız mı?
8. Hatta çalışacağı kesimin başlangıç klemensini yazdınız mı?
9. Çalışacağı güzergâhta bulunan aliğmanların başlangıç ve bitiş 10. klemensini yazdınız mı?
11. Klemens artışına göre kurpların sağ veya sol merkezli olduğunu yazdınız mı?
12. Kurpların başlangıç klemensini yazdınız mı?
13. Parabolün başlangıç ve bitiş klemenslerini (parabol boyu uzunluklarını) yazdınız mı?
14. Kurbun yarıçapını yazdınız mı?
15. Kurbun maksimum dever miktarını yazdınız mı?
DEĞERLENDİRME
Değerlendirme sonunda “Hayır” şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.
Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetlerini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız
“Evet” ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize başvurunuz.
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİYETİ -1 ‘İN CEVAP ANAHTARI
1 DOĞRU
2 YANLIŞ
3 YANLIŞ
4 DOĞRU
5 YANLIŞ
6 DOĞRU
7 DOĞRU
ÖĞRENME FAALİYETİ -2’NİN CEVAP ANAHTARI
1 DOĞRU
2 DOĞRU
3 YANLIŞ
4 DOĞRU
5 DOĞRU
6 DOĞRU
7 DOĞRU
8 YANLIŞ
9 YANLIŞ
ÖNERİLEN KAYNAKLAR
KAÇER İlhan, Makineli Yol Tamiratı Esasları, TCDD Eskişehir Eğitim Merkezi Müdürlüğü Ders Notları.
TCDD Yol Personeli Görev, Yetki Sorululuklarına ait 105 Numaralı Genel Emir
http/tcdd.gov.tr
KAYNAKÇA
KAÇER İlhan, Makineli Yol Tamiratı Esasları, TCDD Eskişehir Eğitim Merkezi Müdürlüğü Ders Notları.
e40003.me.metu.edu.tr