Çalışma Grubu

3.2. Çalışma Grubu

Araştırmanın çalışma grubunu 2020-2021 eğitim öğretim yılında Mardin ili Kızıltepe ilçesinde ortaokul 8. sınıfta öğrenimlerini sürdüren 26 kız 28 erkek olmak üzere toplam 54 öğrenci oluşturmuştur.

Araştırmada deney, kontrol ve plasebo olmak üzere üç farklı grup bulunmaktadır.

Deneklerin gruplara dağılımı incelendiğinde deney grubunda 9 kız 9 erkek olmak üzere 18 öğrenci, kontrol grubunda 8 kız 10 erkek olmak üzere 18 öğrenci ve plasebo grubunda 9 kız 9 erkek olmak üzere 18 öğrenci yer almaktadır. Uygulama deney, kontrol ve plasebo gruplarında 18’er denek olmak üzere 54 öğrenci ile tamamlanmıştır.

Psikolojik Sağlamlık Eğitim Programı, hazırlık aşaması bitirilip tamamlandıktan sonra deney grubunda yer alan katılımcılara 2020-2021 eğitim-öğretim yılı güz döneminde uygulanmıştır. Uygulamalar araştırmacı tarafından 12.10.2020 – 01.12.2020 tarihleri arasında araştırma için seçilen üç ortaokulda gerçekleştirilmiştir. Deney grubuna uygulanan Psikolojik Sağlamlık Psiko-Eğitim Programına ilişkin oturumların geniş özetleri Ek-6’da sunulmuştur.

Uygulamadan önce Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’nden “Etik Kurul İzni”

(Ek-1) ve Kızıltepe İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nden gerekli çalışma izni (Ek-2) alınmıştır. İzinler alındıktan sonra okul yöneticileri, okul rehber öğretmenleri ile öğretmenlere araştırma hakkında bilgi verilmiştir.

3.2.1. Grupların Oluşturulma Süreci

Araştırmada yer alacak öğrencilerin belirlenmesi için öncelikle denek havuzu oluşturulmuştur. Bu amaçla deney, kontrol ve plasebo gruplarına katılacak öğrencileri tespit etmek için, gerekli izinler alındıktan sonra 2020-2021 eğitim-öğretim yılı güz döneminde, Mardin ili Kızıltepe ilçesinde bulunan üç ortaokulun sekizinci sınıf öğrencilerine, Kişisel Bilgi Formu-KBF ve Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (denek havuzu

48

için) araştırmacının kendisi tarafından uygulanmıştır. Araştırma grubunu 18 sınıfta öğrenim gören 267 kız ve 295 erkek, toplamda 562 öğrenci oluşturmaktadır. Denek havuzunun oluşturulması amacıyla her bir öğrencinin Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nden (ÇGPSÖ) aldığı puanlar hesaplanmıştır. Araştırmalarda yapılan ilk ölçümlerde çok yüksek veya çok düşük puan alan denekler genellikle sonraki ölçümlerde tüm grubun ortalamasına doğru kaymaktadır. Dolayısıyla bu durum da yapılacak araştırmanın iç geçerliliğini tehdit etmektedir (Karasar, 2014, s. 142). Bu sebeple ortalamalar ve standart sapmalar hesaplandıktan sonra, ÇGPSÖ’nden alınan toplam puanlara göre ortalama ile ortalama puandan 1 standart sapma altındaki aralıkta puan alan öğrenciler araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmaya dahil edilecek öğrencilerin cinsiyetleri de göz önüne alınarak deney, plasebo ve kontrol gruplarının mümkün olduğunca birbirine denk olmasına özen gösterilmiştir. Grupların cinsiyet açısından benzer olması için de kız ve erkek öğrenciler için ayrı denek havuzu oluşturulmuş ve sayıca birbirine eşit olması sağlanmıştır. Aynı zamanda öğrencilerin oturumlara daha rahat katılım sağlaması, Koronavirüs (Covid-19) pandemisi dolayısıyla farklı okullarda okuyan öğrencileri bir araya getirmenin sağlık açısından uygun olmaması ve okulların ders programları da gözönüne alınarak her grup aynı okula devam eden öğrencilerden oluşturulmuştur. Denek havuzu teşkil edildikten sonra öğrencilerin yansız atama yoluyla seçilmesine itina gösterilmiştir. Araştırmaya dahil edilecek öğrencilerle yüz yüze görüşmeler yapılmış ve onlara araştırma hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Öğrenciler gönüllülük esasına göre çalışmaya dahil edilmişlerdir. Araştırmaya gönüllü bir şekilde dahil olmak isteyen öğrenciler kura yöntemiyle yansız bir şekilde üç farklı gruba yerleştirilmiştir. Öğrenciler gruba yerleştirildikten sonra oluşturulan üç grup aynı şekilde kura yöntemi ile yansız olarak deney grubu (n=18), kontrol grubu (n=18) ve plasebo grubu (n=18) olarak atanmıştır. Grupların oluşturulması aşamasında sadece ÇGPSÖ puanları kullanılmıştır. Oluşturulan gruplardaki öğrencilere ölçümlerde kendilerini farklı yansıtmamaları ve çalışma uyumlarını etkilememesi için hangi grupta oldukları söylenmemiştir.

Araştırmada uygulanacak müdahale programının etkililiğini test etmek için, yapılacak müdahale programı öncesinde, araştırılan değişkenler yönünden gruplar arasında anlamlı bir farkın olup olmadığının belirlenmesi fayda sağlayacaktır (Heppner, Wampold ve Kivlighan, 2008, s. 148). Bu amaçla, müdahale programının uygulanmasından önce, üç grupta yer alacak olan katılımcıların; Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği, İlköğretim II. Kademe Öğrencileri İçin Okul Tükenmişliği

49

Ölçeği ve Çocuk ve Ergenler İçin Okula Bağlanma Ölçeği’nden aldıkları öntest puan dağılımları arasında anlamlı bir fark olup olmadığı Kruskal-Wallis H testi ile analiz edilmiştir. Deney, plasebo ve kontrol gruplarının öntest puanlarına ilişkin Kruskal-Wallis H testi sonuçları Tablo 3.2’de verilmiştir.

Tablo 3.2

Deney, Kontrol ve Plasebo Gruplarının Psikolojik Sağlamlık Ölçeği, Okul Tükenmişliği Ölçeği ve Okula Bağlanma Ölçeği Öntest Puan Dağılımlarına İlişkin Kruskal-Wallis H Testi Sonuçları

Ölçüm Gruplar n Sıra

Ortalaması c² sd p

PSÖ Deney 18 25.33 2.722 2 .256*

Plasebo 18 32.33 Kontrol 18 24.83

OTÖ Deney 18 28.56 .407 2 .816*

Plasebo 18 25.58 Kontrol 18 28.36

OBÖ Deney 18 29.25 .596 2 .742*

Plasebo 18 27.94 Kontrol 18 25.31

*p>.05

Tablo 3.2’de verilen Kruskal-Wallis H testi sonuçları incelendiğinde; deney, plasebo ve kontrol grubundaki katılımcılarının öntest “psikolojik sağlamlık”, “okul tükenmişliği” ve “okula bağlanma” puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmektedir ( PSÖ için c² = 2.722; p>.05; OTÖ için c² = .407; p>.05; OBÖ için c² = .596; p>.05). Sonuçlar bir bütün olarak değerlendirildiğinde deney, plasebo ve kontrol gruplarında bulunan katılımcıların uygulama öncesi psikolojik sağlamlık, okul tükenmişliği ve okula bağlanma düzeylerinin istatistiksel açıdan birbirine denk olduğu anlaşılmaktadır.

Araştırma için gruplarda yer alacak öğrenciler belirlendikten sonra okul yönetimi ve öğrencilerle uygulamanın yapılacağı uygun yer ve zaman belirlenmiştir. Uygulamada hangi gruba ne tür bir programın verileceği belirlendikten sonra çalışmanın niteliği hakkında katılımcılara bilgi verilmiş ve katılımcılardan gönüllü katılım formları (Ek-3)

50

alınmıştır. Ayrıca çalışmaya dâhil olacak bütün öğrencilerin ailelerinden uygulamalara katılım için veli izin belgesi (Ek-4) alınmıştır.